پیشرفت کشور نیازمند بهنگامی برای حکمرانی هوش مصنوعی

رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین دیدارشان با مسئولان و اعضای دولت چهاردهم بار دیگر بر اهمیت هوش مصنوعی و لزوم توجه ویژه مسئولان به این حوزه تأکید کردند و فرمودند: اگر به لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی نرسیم، ممکن است در دنیا آژانسی برای هوش مصنوعی مانند انرژی اتمی تشکیل دهندو مانع پیشرفت کشورشوند.واقعیت آن‌که هرچه دیرتر به فناوری جدیدی دست یابیم، دیگرانی که پیش از ما به جنبه‌ها و عرصه‌های مختلف آن دست یافته‌اند، برای جلوگیری از دسترسی همگان شروع به ایجاد محدودیت و به عبارتی حکمرانی آن می‌کنند. هوش مصنوعی می‌تواندخودمختار رفتاروتصمیم‌گیری کند ودر زمینه‌های مختلفی مانند اجتماعی و اقتصادی نتیجه متفاوتی رقم بزند.

جدیدترین رقابت بین‌المللی
هوش مصنوعی جدیدترین رقابت راهبردی جهان را به خود اختصاص داده، به نحوی که همه کشورها در حال تلاش برای دستیابی به جنبه‌های مختلف آن هستند تا از جهش جدید دنیای تراشه‌های پرقدرت عقب نمانند، زیرا عقب ماندن در این عرصه به معنای خطر تبدیل شدن به کشور جهان سومی است که چاره‌ای ندارد جز اینکه شاهد باشد کشور دیگری که به لایه‌های حساس و کاربردی آن دست یافته، در قامت حاکم به این عرصه ورود کند. هم‌اکنون شاهد رقابت راهبردی و بین‌المللی در عرصه هوش مصنوعی میان چین و آمریکا بر سر ایجاد محدودیت‌هایی برای دسترسی سایر کشورها به فناوری‌های برتر این حوزه هستیم. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب اسلامی دغدغه‌مند نسبت به ورود هرچه سریع‌تر به عرصه هوش مصنوعی و جنبه‌های کاربردی آن هشدار می‌دهند و این موضوع را چنان با‌اهمیت می‌دانند که در نخستین دیدارشان با اعضای دولت چهاردهم بر لزوم آن تأکید می‌کنند.
   
حکمرانی هوش مصنوعی
هوش مصنوعی چیست و چرا حکمرانی دراین عرصه بادستیابی به موقع به جنبه‌های مختلف آن اهمیت دارد؟ باید گفت، این فناوری نوظهور دیگر ابزارگونه نیست و به بازیگری کلیدی در زندگی ما تبدیل شده است. به گفته اندیشمندان و دانشمندان، در زمان هدایت دنیای جدید با استفاده از هوش مصنوعی به‌سر می‌بریم؛ نکته‌ای وهم‌انگیز که به تنهایی اهمیت حکمرانی در هوش مصنوعی را جلوه‌گر می‌سازد، آن هم وقتی قرار است در دنیای آینده هوش مصنوعی به جای انسان تصمیم بگیرد.وقتی در حوزه پزشکی قرار باشد هوش مصنوعی به جای پزشک جراح متبحر، جراحی سخت، پر استرس و حساسی برعهده بگیرد، یا به جای مهندس معمار، جانمایی فلان سازه حساس رادرفلان زمین بدون گسل یا ایجاد طبقه جدید یا هرتصمیم دیگری راکه تادیروز مهندسان اتخاذ می‌کردند، عهده‌دار شود،اهمیت آن بیشتر آشکار می‌شود.آمریکا ازسال‌ها قبل محدودیت‌هایی را با هدف جلوگیری از دسترسی کشورهای دیگر به فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی اعمال و تقریبا به طور مستمر آنها را به‌روز می‌کند. دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به‌تازگی محدودیت‌های جدیدی برای صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی به چین اعمال کرد.این محدودیت‌ها، علاوه بر تحریم‌های سابقی‌ست که سبب می‌شد چین به تراشه‌های پیشرفته مورد نیاز برای توسعه برنامه هوش مصنوعی خود دست نیابد. به‌تازگی لایحه‌ای در کنگره آمریکا بررسی می‌شود که به واشنگتن اجازه می‌دهد محدودیت‌های صادرات مدل‌های هوش مصنوعی را که تهدیدی برای امنیت ملی به‌شمار می‌روند، به کشورهای مشخصی ازجمله چین، ایران، روسیه و کره شمالی شدیدتر کند.اگر در دستیابی به جنبه‌های مختلف و عرصه‌های مهم هوش مصنوعی تعلل کنیم، دیگرانی که در دستیابی به آن پیشگام و پیشرو بودند، وارد جزئیات عرصه حکمرانی می‌شوند و برای دیگر کشورهایی که به آن دست نیافته‌اند، حکمرانی می‌کنند.جلوگیری از ورودهوش مصنوعی به دیگر کشورهابه‌وسیله آمریکا باهدف حفظ برتری فناورانه خودوجلوگیری ازتوسعه فناوری‌های حساس درکشورهای رقیب ازجمله مواردی بوده که سبب این دغدغه مهم شده است.کارشناسان می‌گویند، هوش مصنوعی در حال تبدیل‌شدن به فناوری اصلی نسل بعدی انقلاب صنعتی است که میزان قدرت و رقابت‌پذیری آینده کشورها را تعیین می‌کند و قدرتی حتی فراتر از قدرت هسته‌ای به کشورها می‌بخشد.
   
فراتر از انرژی هسته‌ای
دیگر کشورهایی که به این فناوری مهم که قدرتی فراتر ازانرژی هسته‌ای دارد، دست یافتند تلاش می‌کنند توانمندی‌های فناورانه خود را از دسترس رقبا دور نگه دارند. هوش مصنوعی یا همان انقلاب چهارم صنعتی نه‌تنها بر اقتصاد دنیا تأثیر خواهد گذاشت، بلکه نقش مهمی در تغییرات و پیشرفت‌های نظامی و امنیتی دنیا دارد. استفاده ازهوش مصنوعی درتسلیحات خودمختاروسامانه‌های دفاعی به کشورها امکان می‌دهد درجنگ‌های آینده بادقت وکارایی بیشتری عمل کنند ودربرابررقیب دست بالا داشته باشند.این فناوری‌ها می‌توانند به‌طور خودکار اهداف را شناسایی کنند و مورد حمله قرار دهند که این موضوع نگرانی‌های اخلاقی و امنیتی زیادی به همراه دارد.مقام معظم رهبری فرمودند: خودداری و اعمال محدودیت‌ برای دسترسی سایر کشورها به فناوری‌های پیشرفته مرتبط با هوش مصنوعی آغاز شده است.آمریکا با تعجب و وحشت ازپیشرفت‌های خیره‌کننده چین درعرصه هوش مصنوعی، برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر این کشوریا وقفه در آن،تحریم‌های شدیدی راعلیه این کشوراعمال کرده ونگران است پکن بااستفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی بتواند در زمینه‌های نظامی و اقتصادی به برتری دست یابد.جز چین و آمریکا کشورهای بسیاری در تلاش برای دستیابی به فناوری روز دنیا، یعنی جنبه‌های مختلف هوش مصنوعی هستند، لذا کم‌کاری و عقب‌ماندگی در این عرصه مهم می‌تواند عواقب خطرناک وسنگینی به همراه داشته باشد.کارشناسان می‌گویند،هوش مصنوعی درحال تبدیل‌شدن‌به فناوری اصلی نسل‌بعدی انقلاب‌صنعتی‌است که میزان قدرت و رقابت‌پذیری آینده کشورها را تعیین می‌کند.چالش‌های اقتصادی و کاهش ضریب امنیت ملی به‌دلیل تضعیف شاخص‌های حیاتی از سوی هوش مصنوعی می‌تواند به کاهش رقابت‌پذیری اقتصادی، افزایش نرخ بیکاری و نابرابری اجتماعی منجر شود و تضعیف جایگاه کشور را درعرصه بین‌المللی به همراه داشته باشد.حکمرانی در هوش مصنوعی اهمیت دارد و باید قبل از آن‌که خیلی دیر شود، سرمایه‌گذاری در مسیر دستیابی به لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی را با توجه به تأکید و دستور رهبر معظم انقلاب در این زمینه با شدت بیشتری پیگیری کرد. قبل از آن‌که دیگر کشورها به دستاوردهای بی‌شماری در هوش مصنوعی دست یابند و برای جلوگیری از دستیابی دیگران محدودش کرده و قوانین حکمرانی در هوش مصنوعی را وضع کنند، باید اقدام کرد.اکنون دنیا در ابتدای تحولی بزرگ قرار دارد، لذا اگر به توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی قبل از آن‌که خیلی دیر شود اقدام کنیم، شانس داریم بتوانیم کارها را به شیوه متفاوتی پیش ببریم و این‌بار در عرصه حکمرانی نقش داشته باشیم.هوش مصنوعی سال‌های متمادی است که به طرز مرموزی در حال تأثیرگذاری بر زندگی ماست و موضوعات مختلف، از تشخیص چهره تا اعتبارسنجی را به نحوی بهتر انجام می‌دهد و می‌تواند درعرصه‌های مهم پزشکی، سلامت، نظامی و در یک کلام امنیت نقش مهمی ایفا کند؛ بنابراین در آینده نه‌تنها در کشور، بلکه برای سایر نقاط دنیا نیز اهمیت زیادی دارد.