درآسیا به دلیل مسافت های طولانی بین نواحی مختلف جغرافیایی مسئله فوتبال نیز گاهی کاملا تحت تاثیر قرار میگیرد. مثلا تیم ملی فوتبال یک کشور مجبور است از این سوی آسیا قارهپیمایی را با سفری طولانی، هوایی و خستهکننده آغاز کند تا به آن سوی قاره برسد و صرفا فقط یک مسابقه در رقابتهایی همچون انتخابی جام جهانی برگزار کند. این فقط بخش کوچکی از ماجراست. همین تیم باید سه الی چهار سفر طولانی دیگر داشته باشد. این وضع فرسایشی سالهاست در قاره آسیا ادامه دارد. اما تصمیمات جدیدی در فوتبال آسیا کمکم اتخاذ میشود و قرار است فواصل طولانی و سفرهای طاقتفرسا حذف شوند. اما ماجرا دقیقا چیست؟
شکاف عمیق شرق و غرب
آسیا مثل قاره اروپا نیست که فاصلهها کم باشد. تیمملی بلژیک اگر بخواهد با فرانسه مسابقه انتخابی جامجهانی برگزار کند کمتر از یک ساعت به مقصد میرسد. در بقیه نواحی اروپا اوضاع به همین منوال است. هیچ تیمی قرارنیستسفرهای چند ساعته و خستهکننده را تحمل کند و تازه وقتی به مقصد رسید متوجه شود شب و روز جابهجا شده است. تیم سر ظهر راه میافتد و تقریبا همان حوالی ظهر به مقصد میرسد. مگر اینکه از این سوی اروپا تیمملی لیتوانی بخواهد مثلا به اسپانیا برود که در این صورت فاصله طولانی میشود. اما باز هم به پای فاصله بسیار طولانی شرق و غرب آسیا نمیرسد. این فاصله طولانی باعث شده است شکاف عمیقی بین فوتبال این محدوده جغرافیایی وجود داشته باشد. اما قرار است قوانین تغییر کنند. فوتبال هرگز به مدار قوانین کهنه نچرخیده و همواره مدرنیزه را به خودش چسبانده است. گویا در کنفدراسیون فوتبال آسیا برنامهریزی کلانی وجود دارد که فاصله بین شرق و غرب قاره زرد با برگزاری اکثر رقابتها به صورت متمرکز از بین برود.
میزبان فقط یک کشور
این برنامهریزی خیلی ساده به نظر میرسد. اصلا همین گروه اخیر تیمملی فوتبال ایران در مقدماتی جامجهانی۲۰۲۶را درنظر بگیرید. در این گروه علاوه بر ایران، تیمهای ازبکستان، قطر، قرقیزستان، کره شمالی و امارات هم حضور دارند و این یعنی اینکه هر تیم باید حداقل ۱۰مرتبه سفرکند.حالا بر اساس طرح جدید کنفدراسیون فوتبال آسیا در آیندهای نزدیک این الزام به سفرهای طولانی از بین میرود و تیمهای حاضر در انتخابی جامجهانی فقط در یک کشور میزبان که از قبل تعیین شده است به میدان میروند. البته گویا این طرح فقط در رابطه با مسابقات بین کشورهای شرق و غرب اعمال خواهد شد اما اگر گروهی در برگیرنده چند تیم از هر دو محدوده جغرافیایی باشد قطعا کشور ثابتی به عنوان میزبان انتخاب خواهد شد.
بزرگترین چالش
مهمترین چالش طرح جدید کنفدراسیون فوتبال آسیا این است که مساله تماشاگران و استفاده از امتیاز میزبانی چه میشود؟ این چالشی جدی خواهد بود که هنوز پاسخ مشخصی برای آن وجود ندارد. اما به نظر میرسد برگزاری تمامی مسابقات در یک کشور بیشتر خوشایند برخی از کنفدراسیونها خواهد بود.در این میان کشورهای ایران، عربستان در این سو و ژاپن و دو کره در آن سو ممکن است مخالف این طرح باشند و بخواهند با آن مخالفت کنند. با این حال تجربه نشان داده است کنفدراسیون فوتبال آسیا روی تصمیمات خود میماند. حداقل فایده متمرکز شدن مسابقات انتخابی جامجهانی این است که خستگی راه و فرسایش تدریجی را از بین میبرد.
پای باشگاهی هم در میان است
قانون جدید فقط مشتمل بر بازیهای ملی در سطح قاره نیست. این موضوع ممکن است در لیگ قهرمانان آسیا هم اجرایی شود. البته همین دو سال پیش مسابقات این لیگ به دلیل ترس ادامهدار از کرونا متمرکز برگزار شد اما دوباره به سیستم قبلی خودش برگشت. همین فاصله دور بین شرق و غرب و تفاوتهای بارز بین فوتبال دو منطقه اکنون باعث شده است تا تیمهای غرب منطقه تا فینال به تیمهای شرق منطقه نخورند. سیستم شرق و غرب اکنون در بسکتبال NBA هم اجرا میشود. متمرکزکردن مسابقات در فوتبال آسیا اکنون یک نیاز شمرده میشود، یک نیاز بزرگ و اساسی. شاید با این سبک و سیاق جدید (هنوز تصویب نشده) فاصله عمیق بین فوتبال غرب و شرق از بین برود و درهای جدیدی روی تیمهای کمتر موفق قاره کهن باز شود. بُعد مسافت در فوتبال بسیار اهمیت دارد، بسیار پراهمیتتر از آنچه که تا پیش از این تصور میشد. فاصلهها کمتر خواهد شد.
