تمرکز بر اسناد فرادستی ملی و تعهدات بین‌المللی، صیانت از محیط زیست

به گزارش جام‌جم آنلاین، رئیس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، تمرکز بیشتر به اسناد فرادستی ملی و تعهدات بین المللی در حوزه محیط زیست را مهمترین گام در راستای صیانت از محیط زیست عنوان کرد.

مهدی پیرهادی روز یکشنبه درجریان دویست و چهل و دومین جلسه شورای اسلامی شهر تهران به ارائه نطق پیش ازدستور درباره محیط زیست پرداخت و اظهار داشت: اقتصاد جهانی در حال پیشی‌گرفتن از ظرفیت‌های قابل تحمل محیط زیست و تمامی نظام‌های حیات‌بخش کره زمین است، به‌گونه‌ای که هر روز دامنه و ابعاد فشار‌های وارده بر منابع طبیعی و محیط زیستی گسترده‌تر می‌شود. به همین دلیل امروزه موضوع حفاظت از محیط‌زیست و حفظ پایداری آن به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل و مشکلات جامعه جهانی در کانون توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان در تمامی کشور‌های جهان قرار گرفته است.

وی افزود: مسائلی نظیر تغییرات اقلیمی، مصرف بی‌رویه منابع طبیعی و محیط زیستی، توسعه ناپایدار شهری و صنعتی، کاهش منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و تشدید آلودگی آ‌ن‌ها، آلودگی هوای شهرها، جنگل‌زدایی، کاهش تنوع زیستی، فرسایش خاک، شیوع طیف گسترده‌ای از بیماری‌های ناشی از آلودگی‌ها و ... از جمله مسائل و مشکلاتی هستند که تمامی جوامع انسانی را در اقصی نقاط جهان تحت‌تأثیر قرار داده و موانع اساسی را فراروی رفاه و آسایش جامعه جهانی قرار داده است.

پیرهادی با بیان اینکه بر این اساس امروزه عوامل تهدید کننده جامعه انسانی دیگر تنها به سطوح ملی و محلی محدود نمی‌شود، تاکید کرد: وجود مسائلی مانند تغییر اقلیم، انواع آلودگی‌های محیط زیست مانند طوفان‌های گردوغبار، آلودگی منابع دریایی، شیوع بیماری‌های نوپدید و بازپدید و ... اکنون ابعادی جهانی پیدا کرده اند که حل و فصل آن‌ها مستلزم مشارکت همه جانبه تمامی کشور‌های جهان است.

وی با بیان اینکه کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست، یادآور شد: اهمیت و ضرورت حفظ و صیانت از محیط زیست هم به لحاظ تاریخی و هم در منابع دینی ما ایرانیان از جایگاه متعالی برخوردار است و در آیات قرآن و احادیث مختلف و همچنین تاکیدات و سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری و نیز در تمامی برنامه‌های توسعه ملی و شهری همواره در کانون توجه بوده است.

رئیس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران در ادامه این نطق تاکید کرد: هر چند با تعیین یک روز در سال به محیط زیست نمی‌توان از آن حفاظت کرد، اما این روز و جریان سازی این مناسبت نمادین، فرصت مغتنمی است برای ارتقای آگاهی‌های جامعه، فرهنگسازی، جلب مشارکت شهروندان، برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران در کشور.

پیرهادی تمرکز بیشتر به اسناد فرادستی ملی و تعهدات بین المللی در حوزه محیط زیست را مهمترین گام در راستای صیانت از محیط زیست و ارتقاء شاخص‌های آن عنوان کرد و افزود: اصل ۵۰ قانون اساسی که حفاظت‏ محیط زیست‏ که‏ نسل‏ امروز و نسل‌های‏ بعد باید در آن‏ حیات‏ اجتماعی‏ رو به‏ رشدی‏ داشته‏ باشند را به عنوان وظیفه‏ عمومی‏ تلقی‏ کرده است به عنوان یکی از مترقی‌ترین قوانین در حوزه محیط زیست شناخته شده است.

به گفته وی، سیر تطور محیط زیست در اسناد برنامه‌های توسعه پنج‌ساله در کشور بیان‌گر رشد توجه به این مقوله در برنامه‌های توسعه بوده است، به‌نحوی که بازتاب آن‌ها را می‌توان به‌صورت افزایش احکام در برنامه‌های توسعه مشاهده کرد. هر چند به دلایل مختلف نظیر بخشی‌نگری و عدم ارتباط هماهنگ بین دستگاه‌های اجرایی، نبود ضمانت اجرایی قوی و محکم برای اجرای قوانین و مقررات محیط زیستی و عدم بازدارندگی جرائم در مقابل خسارات وارده بر محیط زیست این برنامه‌ها از توفیق چندانی برخوردار نبودند.

وی یادآور شد: این روند به دلیل نبود رویکرد مسئله محوری در تدوین برنامه هفتم توسعه، کلی گویی و ابهام در بند‌های پیشنهادی، عدم لحاظ کلان روند تغییر اقلیم در بخش‌های مختلف توسعه‌ای کشور، بی توجهی به توازن و پایداری زیست بوم، کم توجهی به قوانین دائمی کشور در حوزه  محیط زیست و همچنین فقدان ضمانت اجرایی ازجمله چالش‌های اصلی است که در تدوین لایحه برنامه هفتم توسعه به چشم می‌خورد.

 چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی کشور 

رئیس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی که کشور با آن‌ها دست به گریبان است، گفت: از جمله این چالش‌ها از بین رفتن جنگل‌ها، تنش آبی و فرونشست زمین، بیابان زایی، آلودگی هوا و از بین رفتن تالاب‌ها، توجه اندکی صورت گرفته است.

بهره برداری از منابع آب بیش از ظرفیت قابل تحمل، بهره وری نازل در تمام بخش‌های مصرف به ویژه بخش کشاورزی، نبود سیستم پایش و قابل اطمینان برای منابع آب، تشدید مناقشه‌های آبی محلی و منطقه‌ای و تشدید پدیده‌های حاد هیدرولوژیکی مانند خشکسالی و سیل و فرونشست از جمله چالش‌های جدی ما در حوزه آب است.

وی با بیان اینکه بزرگترین چالش به زعم اینجانب علاوه بر موارد مطرح شده نگاه جزیره‌ای دستگاه‌های اجرایی و سیاست گذاری به این حوزه است، اظهار داشت: برخورد سلیقه‌ای و عدم توجه به نظام مسائل واحد سبب شده است که هر دستگاه فراخور ماموریت‌های خود و فارغ از رویکرد کلان به رتق و فتق امور خود بپردازد و به محیط زیست نگاه ابزاری داشته باشد.

به گفته وی، ملموس‌ترین مثال برای درک این مسئله قانون هوای پاک است که بر طبق آن بیش از ۲۰ دستگاه و نهاد اجرایی و نظارتی از جمله وزارت نفت، وزارت نیرو، وزارت صمت، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان استاندارد، شهرداری‌ها و ... متولی اجرای آن می‌باشند؛ لیکن با گذشت قریب به ۷ سال به دلیل بخشی نگری، عدم پیش‌بینی رسیدگی قضایی فوری، کم‌توجهی به پیامد‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و عدم اعطای حق عام دادخواهی به نفع عموم به سازمان حفاظت از محیط‌زیست کماکان از توفیق چندانی برخوردار نشده است.

وی چالش بعدی را بهره گیری ضعیف از یافته‌ها و تکنولوژی‌های روز دنیا در این حوزه بر شمرد و افزود: علی رغم اینکه کشور عزیزمان در بسیاری از کنوانسیون‌ها و پروتکل‌های بین المللی با موضوعات تغییرات آب و هوا، حفاظت از لایه ازن، تجارت بین المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض و نابودی، کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید زیان آور و دفع آنها، بیابان زدایی و کاهش اثرات خشکسالی، تنوع زیستی، جلوگیری از آلودگی دریایی، حمایت از میراث طبیعی و ده‌ها مورد دیگر عضو هستند، لیکن انتظار می‌رود با تعامل سازنده و اثر بخش شاهد تحولات بیشتری در این عرصه‌ها باشیم.

پیرهادی ادامه داد: در نهایت به عنوان نماینده مردم شریف تهران در شورای اسلامی شهر تهران ضمن گرامیداشت این روز تاکید می‌کنم محیط زیست در دنیای امروز دیگر تنها یک ضرورت نیست بلکه به عنوان یک اصل و جزء لاینفک توسعه پایدار شناخته می‌شود و هر شهر و کشوری که این اصل را نادیده بگیرد قطعا از جریان توسعه عقب خواهد ماند.