ازمجلس ششم دفاع نمی کنم

محمد هاشمی اگرچه همواره تحت تاثیر برادرش قرار داشته ، اما کوشیده است شخصیت مستقل خود را از خانواده هاشمی حفظ کند.

کد خبر: ۱۴۴۲۲۲

اوج فعالیت های محمد هاشمی در 14 سال فعالیتش در سازمان صدا و سیما بوده است ؛ زمانی که از سال 60 عهده دار این مسوولیت شد. او پس از انقلاب اسلامی عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بود و پس از آن در کابینه شهید رجایی ، معاون سیاسی نخست وزیر و با حفظ سمت نیز سرپرستی وزارت امور خارجه به وی محول شد.
او یکی از بانیان اصلی تاسیس حزب کارگزاران است که جزو گروههای دوم خردادی محسوب می شود. اگرچه در چارچوب احزاب جایگاه حقیقی و حقوقی قابل توجهی دارد، اما پرسشهای ما بیشتر حول و حوش برادرش یعنی اکبر هاشمی رفسنجانی است.

آقای هاشمی! گروههای اصلاح طلب به دنبال مصادره آقای هاشمی رفسنجانی به نفع خود هستند. آیا این تلاش قابل تحقق است؛
این موضوع منحصر به جریان اصلاح طلب نیست. حتی جریان های اصولگرا و تقریبا تمام جریانات سیاسی و شخصیت های متفاوت می کوشند آقای هاشمی را به خود نسبت دهند.

آیا آقای هاشمی با امثال آقای خاتمی و کروبی قابل جمع است؛
آقای هاشمی یک متفکر سیاسی و دینی است و سابقه او در انقلاب بی نظیر است. مشابه آقای هاشمی را از نظر سابقه انقلابی نداریم. هاشمی یک نفر است و آنچه برای او اهمیت دارد نظام جمهوری اسلامی است. هر کس که برای اعتلای نظام اسلامی تلاش کند با هاشمی قابل جمع است و هر کس در جهت اعتلا حرکت نکند قابل جمع با او نیست. آقای هاشمی همیشه در کانون اصیل جریان انقلاب بوده و خواهد بود. این که گروهها و جریان های سیاسی مطرح شده چه تفکری دارند به خودشان برمی گردد.

آیا مثلث هاشمی ، خاتمی ، کروبی حاصل شدنی است؛
به طور قطع آقای هاشمی در درون هیچ گروه ، جریان و جناحی نمی گنجد. آقای هاشمی فراجناحی است . خاتمی و کروبی هر کدام به طور مستقیم یا غیرمستقیم دارای یک تشکیلات سیاسی هستند. کروبی در اعتماد ملی راهبرد مشخص خود را دارد. آقای خاتمی هم بسیار به حزب مشارکت نزدیک است و متعلق به یک جریان سیاسی خاص است ، اما آقای هاشمی متعلق به هیچ جریان خاصی نیست در نتیجه قرار گرفتن او در کنار اینها جای تردید دارد.

هدف اصلاح طلبان برای مصادره نام آقای هاشمی چیست؛
آقای هاشمی در قالب هیچ تشکیلات سیاسی تعریف نشده است. اصلاح طلبان هم این گونه فکر نمی کنند، بلکه این 3 شخصیت را به عنوان افرادی که می توانند وحدت را در جریان اصلاحات به وجود بیاورند می شناسند و اگر قرار باشد وحدتی در جریان اصلاحات ایجاد شود این 3 نفر می توانند وحدت را به وجود آورند، زیرا گروههای مختلف در جریان اصلاحات هرکدام از یکی از این 3 نفر حرف شنوی بیشتری دارند.

آیا آقای هاشمی تمایل دارد محور هماهنگ کننده اصلاح طلبان باشد؛
نخیر، این طور نیست. آقای هاشمی نمی خواهد محور باشد. اصلاح طلبان این مطلب را می گویند؛ مثلا اگر آقای هاشمی به بنده بگوید فلان کار را انجام بده ، می گویم چشم یا اگر آقای خاتمی به برادرش دستوری دهد، می گوید چشم. این عامل انجام می شود. به خاطر همین اصرار دارند.

آیا تفکر اصلاح طلبان به اندیشه هاشمی نزدیک است؛
نمی توانم به این پرسش پاسخ دهم ، اما اصلاح طلبان اندیشه اقتصادی آقای هاشمی را قبول دارند، اندیشه های سیاسی هاشمی را قبول دارند، اندیشه های فرهنگی و اجتماعی او را هم می پذیرند.

شما تاکید کردید که آقای هاشمی رفسنجانی در حال حاضر نظیر ندارد، چرا؛
از نظر سابقه فعالیت سیاسی و سابقه انقلابی نظیر ندارد، اما ممکن است افرادی باشند که از نظر علمی و فقهی از هاشمی بالاتر باشند، ولی جامعیت و محوریتی را که هاشمی از آغاز نهضت و از سال 36 داشته ، کسی نداشته است.

آیا رابطه ای میان کارگزاران و آقای هاشمی وجود دارد؛
خیر. رابطه تشکیلاتی خاصی میان آقای هاشمی و کارگزاران وجود نداشته و ندارد. همان طور که تاکید کردم آقای هاشمی یک فرد فراجناحی بوده و هرگز در قالب تشکیلات خاصی عمل نکرده است.

پس نمی توان هاشمی را پدر معنوی کارگزاران دانست؛
پدر معنوی خیر. بعضی از جریانات اصلاح طلب به خاطر نزدیکی تفکراتشان با آقای هاشمی از ایشان حرف شنوی دارند.

رویکرد سیاسی آقای هاشمی را در یک جمله تبیین کنید؛
آقای هاشمی شخصیتی اعتدال گراست ، شخصیتی که به دنبال نهضت اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی با قرائتی است که امام ره از اسلام داشته اند.

اصلاح طلبان رویکرد اعتدال را برای حضور در انتخابات مجلس هشتم برگزیده اند. به نظر شما چرا در آستانه انتخابات به این فکر افتاده اند؛
افراط و تفریطی که در سالهای اخیر اتفاق افتاده در مجموع سیاستمداران کشور را به این نتیجه رسانده است که افراط و تفریط در کشور ما جواب نمی دهد، بنابراین رویکرد همه این است که صحبت از اعتدال گرایی کنند.

تعریف شما از اعتدال گرایی و اعتدال چیست؛
اعتدال معنای خاص خود را دارد و در حوزه سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی تعریف مشخص دارد، پرهیز از افراطگرایی و تفریطگرایی است. مثلا یک روز در روزنامه ها اجازه می دهند هر چه که می خواهند بنویسند، و یک روز هم به جرم نوشتن یک کلمه در روزنامه ها آن را توقیف می کنند.

آیا در مجلس ششم مصداق هایی از افراطگرایی وجود داشت؛
در مجلس ششم که ترکیب خاصی داشت ، تعدادی از نماینده ها بودند که نظرات تندی داشتند یا بعضی از موارد را قبول نداشتند و می خواستند از تریبون مجلس این مسائل را حذف کنند؛ اما اکثریت مجلس ششم شخصیت های معقول و علاقه مند به نظام بودند اما چند قضیه اعتصاب آخر مجلس ششم به خاطر رد صلاحیت ها، افراطی بود.

چرا این گونه افراطی گری ها از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس ششم سر زد؛
این افراطی گری ها نتیجه افراطی گری های شورای نگهبان بود. شمشیر را از رو بستند و رد صلاحیت کردند.

آیا این مساله دلیل می شود که نمایندگان مردم تمام کارها و تصمیمات مهم را رها کنند و به تحصن در مجلس اقدام کنند؛
بله. این دلیل نمی شود؛ اما این نکته قابل توجه است که وقتی ما با طیفی متفاوت صحبت می کنیم ، طیف اصولگرا خودش را نمی بیند و فقط حرکت رقیب را زیرنظر دارد.

به طور قطع آقای هاشمی در درون هیچ گروه جریان و جناحی نمی گنجد. آقای هاشمی فراجناحی است

طیف اصلاح طلب هم عملکرد خود را نمی بیند و تنها رفتار رقیب را زیر ذره بین می گیرد. بنده نه از متحصنین دفاع می کنم و نه از شورای نگهبان و طی مصاحبه ای به عملکرد هر دو جریان انتقاد کردم.

آقای بهزاد نبوی طی مصاحبه ای تاکید کرده که عملکرد مجلس ششم قابل دفاع است. نظر شما چیست؛
حتما برای ایشان قابل دفاع است ، اما بنده دفاع نمی کنم.

آقای هاشمی! افرادی که در زمانهای گذشته افراطی عمل می کردند و افراطی شعار می دادند در آستانه انتخابات شعار اعتدال می دهند، به نظر شما آیا این سیاست با هدف خاصی دنبال می شود؛
آنها فکر می کنند با این شعار، شورای نگهبان صلاحیتشان را تایید می کند.

یعنی این افراد برای تایید صلاحیت شعار اعتدال می دهند؛
اگر شورای نگهبان به عنوان نهادی که وظیفه تایید صلاحیت دارد از مشی اعتدال گرایانه و حق گرایانه خارج شود و یک مشی سیاسی بگیرد و به هر دلیلی دنبال عدم وارد شدن رقیب به عرصه سیاست باشد، باید منتظر عکس العمل های افراطی باشد.

با توجه به این صحبت یعنی شورای نگهبان در حال حاضر حزبی عمل می کند؛
باید از خودشان پرسید، کارنامه شورای نگهبان در مجلس هفتم کارنامه قابل دفاعی نیست ، فرق است بین حزبی و جناحی. ممکن است تشخیص شورای نگهبان این بوده ، اما وقتی در کشور عمده رد صلاحیت شدگان از یک جناح هستند همین برداشت می شود.

آیا نمایندگانی که طرح عبور از قانون اساسی را مطرح می کردند در چارچوب قانون جای می گیرند؛
چنین طرحی در مجلس ششم مطرح نشد، اما تصمیمی راجع به این موضوع گرفته شد. یک فردی مطرح کرده ، رای هم نیاورده است.
ما نباید براساس تفتیش عقاید عمل کنیم. من خاطره ای را بازگو می کنم و خواهش می کنم حتما درج شود: در سال 64 در صدا و سیما بودم. مدیر رادیو به علت ایام مبارک رمضان اجازه پخش موزیک بدون کلام را خواستند. مدیر خبر گوینده های خبر را جمع کرد که به خاطر این ایام محاسن و ریش بگذارید و بعد از ماه رمضان ریش تان را بتراشید. روز دوم ماه مبارک امام من را احضار فرمودند، گفتند من چنین چیزی شنیدم.
ایشان فرمودند: بروید به آن فرد بگویید اگر شما موسیقی را حرام می دانید، در تمام زمان ها قبل از ماه رمضان و بعد از آن هم حرام است و به آن فردی که دستور گذاشتن ریش را داد هم بگویید چرا می خواهند ریا و تظاهر را در جامعه ترویج کنند؛ امروز عده ای در کشور فقط ریا و تظاهر می کنند و از آن نان می خورند، ما اگر می خواهیم به طرف اعتدال حرکت کنیم ،کل جامعه و کل مسوولان نظام باید به طرف اعتدال حرکت کنند. امروز حرکات افراطی در مجلس هفتم همانند مجلس ششم انجام می شود.

در کل افراطی گری در جریان های سیاسی را چگونه ارزیابی می کنید؛
افراطی گری در هر دو جریان وجود داشت و منشائ بسیاری از آنها از جناح اصولگرا بوده است.

آقای کروبی وجود افراطی گری و جریان های رادیکالی را در مجلس ششم تایید کردند، نظر شما چیست؛
آیا شما تمام صحبتهای کروبی را قبول دارید، این مساله جای تامل دارد.

عواملی که موجب از بین رفتن ائتلاف و وحدت در جریان های سیاسی می شود، چیست؛
موضوع ائتلاف مبتلابه هر دو جریان است. بنده فکر می کنم که وضعیت اصلاح طلبان در راه رسیدن به ائتلاف بهتر از اصولگرایان است.

آقای هاشمی ، در یک مصاحبه از نبود محور و لیدر و ضرورت وجود آن در جریان اصلاح طلب صحبت کردید. آیا این ضرورت هم اکنون وجود دارد یا خیر؛ و این که چه افرادی می توانند در این نقش قرار بگیرند؛
حرف من حرف کلی بوده است ، در مسائلی که تکثر گروه وجود دارد، برای رسیدن به راه حل از یک نفر باید حرف شنوی وجود داشته باشد، تا به عنوان فصل الخطاب عمل کند. اما در حال حاضر بنده ، شخصیتی را که بتواند به عنوان محور در جریان اصلاحات عمل کند، نمی شناسم. در جریان اصلاح طلب برای رفع مشکل ؛ یک شورا تشکیل شد تا نبود محور در جریان اصلاحات از طریق این شورا تامین شود.

آیا شورای اتحاد اصلاح طلبان فصل الخطاب است؛
نه به صورت صددرصد. مثلا آقای کروبی اعلام کردند که فهرست جدا می دهند که اشتراکات زیادی با فهرست اصلاح طلبان دارد.

به نظر شما، مردم هنوز از تندروی های افراطی های جریان اصلاحات واهمه دارند؛
خیر، در حال حاضر مردم بشدت از اصولگرایان وحشت کرده اند و آنها را افرادی ناکارآمد می دانند. مطمئن باشید اگر انتخابات مجلس هشتم انتخاباتی آزاد باشد، به نفع اصلاح طلبان تمام خواهد شد.

جایگاه کارگزاران در جریان اصلاحات چگونه است؛
کارگزاران یکی از احزاب و تشکلهاست که در جریان اصلاح طلب قرار دارد و به عنوان یک جریان فردگرا، عملگرا و اعتدال گراست. بنابراین ضریب نفوذ کارگزاران در جریان اصلاحات قابل ملاحظه است.

پیش بینی شما از انتخابات مجلس چیست؛
به عملکرد شورای نگهبان و وزارت کشور بستگی دارد. اگر انتخابات آزاد باشد، نتیجه به نفع اصلاح طلب ها خواهد بود.