جهاد سینماسازی برای عدالت فرهنگی

براساس نظر رئیس سازمان سینمایی در سطح کشور ۶۶۴ سینما با سیستم مکانیزه فروش داریم که ۲۲۲ شهر با جمعیت بالای ۵۰هزار نفر فاقد سالن سینما هستند و با توجه به جمعیت باید در منطقی‌ترین حالت، ۲۰۰۰ و در ایده‌آل‌ترین حالت، ۳۰۰۰ سالن سینما داشته‌باشیم. این آمار نشان می‌دهد زیرساخت‌های سینمایی در کشورمان مطلوب نیست. بنابراین، وقتی سالنی نباشد، بسیاری از سینمادوستان به‌خصوص در شهرستان‌ها هم از محتوای آنچه روزانه روی پرده سینما می‌رود نیز بی‌اطلاع هستند.
   
۱۱۳ سالن نمایش در ۱۴۰۱
با ارزیابی وضعیت ساخت سینما و ارزیابی آنها متوجه می‌شویم که در سال ۱۴۰۱، ۱۱۳سالن به سالن‌های نمایش اضافه و ۱۸سالن جدید در مناطق کم‌برخوردار ساخته شده و ۱۳سینما نیز توسعه یافته‌است. بنابراین، در این دوره شاهد اضافه‌شدن ۹۴۲۶ صندلی به ناوگان نمایش بودیم اما همان‌گونه که قبلا اشاره کردیم، تعداد سالن‌های سینمای ما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد.رفتن به سینما نسبت مستقیمی با دسترسی به تجهیزات و سالن‌سازی و افزایش مخاطبان دارد و این موضوعی است که مسئولان سینمایی کشور نیز به آن آگاه هستند. بر همین اساس، در سال‌های اخیر مسئولان سازمان سینمایی تلاش مضاعفی برای افزایش تعداد سالن‌های سینما در شهرستان‌ها داشته‌اند، چراکه توجه به شهرستان‌ها موجب تمرکززدایی از کلانشهرها و صرفه‌جویی در وقت و هزینه سینما‌دوستان می‌شود.درهمین راستا، براساس سیاست توسعه عدالت فرهنگی در مناطق کم‌برخوردار، در سه‌ماه اول سال‌جاری (۱۴۰۲) سازمان سینمایی هشت مجوز ساخت سینما را با ظرفیت ۲۵۳۲ صندلی در کل کشور صادر کرده و این سینماها در استان‌های کرمان، کرمانشاه، مرکزی و گیلان ایجاد و بهره‌برداری شده‌است. در سه‌ماهه اول ۱۴۰۲ نیز سینما فجر در شهر رشت با ۷۰۰ صندلی، بیشترین ظرفیت در بین مجوزهای صادرشده را داشته‌است.
 
افتتاح ۲۳۴ سالن در ۲ سال گذشته
در ادامه همین نهضت سالن‌‌سازی نیز محمد خزایی، رئیس سازمان سینمایی در مراسم تأسیس سینما «رزمال» تعداد سالن‌های سینما در کشور تا سال ۱۴۰۰ را ۵۷۰ سالن دانست و به این اشاره کرده‌بود که بیش از ۲۰۰ شهر بالای ۱۰۰هزار نفر جمعیت داشتیم که فاقد سالن سینما بودند؛ به همین دلیل، توسعه زیرساخت سینما و سالن‌های نمایشی را جزو اولویت‌های خود قرار دادیم و مقرر شد با گذشت چهار سال، حداقل ۴۳۰ سالن به چرخه سینمایی ایران اضافه شود و تا ۱۴۰۴ به هزار سینما برسیم. بر همین اساس، در دو سال گذشته ۲۳۴سالن افتتاح شده که تا پایان سال به ۳۰۰ سالن می‌رسد. افتتاح نیمی از سالن‌های وعده‌داده‌شده در کمتر از دو سال، نشانه این است که می‌توانیم به مدیریت‌ فعلی سینما در زمینه ساخت و تجهیز سینماها امیدوار باشیم.
   
رشد ۳۰ درصدی سالن‌سازی
براساس اخبار سال‌جاری، تاکنون بیش از هشت سالن سینما در کل کشور تأسیس شده‌اند که این آمار احتمالا تا پایان سال‌جاری بیشتر خواهد شد. پیش از این نیز، قادر آشنا در رویداد جشن ملی مهر سینمای ایران (در مهرماه ۱۴۰۲) از افتتاح چهار پردیس سینمایی با ظرفیت ۱۹سالن در مناطق مختلف شهر تهران خبر داده‌بود. به گفته او، در حال حاضر ۳۶۶ سینما و مجموعه سینمایی در کشور فعالیت دارند که در مقایسه با دولت گذشته بیش از ۳۰ درصد رشد داشته‌است. همچنین ۷۵۰ سالن نمایش در کشور وجود دارد که امید است تا پایان سال ۱۴۰۲ دست کم ۱۰۰سالن دیگر به این تعداد اضافه شود. او همچنین یادآوری کرده‌بود که همه تلاش سازمان سینمایی، توسعه ضریب نفوذ سینما در مناطق مختلف کشور است. نهضت سالن‌سازی سینما از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم در بخش‌های مختلف، با جدیت پیگیری شده و نتایج چشمگیری نیز در زمینه ساخت و بهره‌برداری سالن سینما در دو سال گذشته در پی داشته‌است. 
   
سینماهای افتتاح شده تا امروز
بعضی از سینماهایی که امسال تأسیس و تجهیز شده‌اند شامل: «سینما خلیج‌فارس» شهر یزد مربوط به حوزه هنری با چهار سالن مسقف و یک سالن روباز در مجموع با حدود ۵۰۰ صندلی، «سینما سیمرغ» شهرستان بوکان از توابع استان آذربایجان‌غربی با تجهیز پنج سالن و ۵۰۰ صندلی، «پردیس سینمایی رکان» در شهرستان زرقان از توابع شیراز مجهز به سالن‌های سینمایی ۱۵۲ نفره و ۵۲ نفره، سینما «امید» در شهرستان بهمئی کهگیلویه و بویر احمد با ۱۸۵ صندلی، «سیمرغ» سی‌سخت شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد با ۲۷۰ صندلی، «سینما فرهنگ» شهرستان چار اویماق آذربایجان‌شرقی با ۱۷۰ صندلی، «پردیس سینمایی رزمال» در منطقه ۲۲ تهران با هفت سالن مدرن و ۸۵۰‌صندلی و «پردیس مدرن سینمایی مرداس» در منطقه ۱۲ با چهار سالن نمایش و ۶۰۰ صندلی، «پردیس کوثر» با سه سالن در محدوده میدان آزادی و پردیس «زیما مال»با چهار سالن در فلکه‌اول صادقیه‌می‌شود.
 
نیاز به ایجاد جاذبه برای سرمایه‌گذاران فرهنگی خصوصی
در حال حاضر موسساتی که کارشان افتتاح، توسعه و تجهیز سینما در بخش دولتی است، موسسه سینما شهر، بهمن سبز و وزارت ارشاد است؛ چرا که تجهیزات سینما و به روزرسانی و ارتقای سیستم نمایش به بودجه زیادی نیاز دارد و بخشی از این به روزرسانی در تبادل با کشورهای خارجی انجام می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی مشارکت بخش خصوصی کمتر است و دولت می‌تواند با یک برنامه راهبردی مشخص برای کسانی که به سرمایه‌گذاری در بخش‌های توسعه زیرساخت‌های سینمایی علاقه‌مند هستند، جاذبه یا بازاری ایجاد کند. 
   
لزوم موقعیت سنجی برای ساخت سالن سینما
البته یکی از نواقص سالن‌سازی در سطح شهرها مربوط به فقدان موقعیت سنجی در مناطق کم‌برخوردار می‌شود؛ کما این‌که با وجود امیدبخش بودن توسعه سینماها در شهرستان‌های مختلف، باز هم می‌بینیم توازن سالن‌سازی به خوبی رعایت نشده‌است. به‌عنوان مثال، ساری فقط یک سالن سینما و رشت دو سالن سینما دارد و گاهی در یک شهر کوچک سه سالن سینما می‌بینیم. فقدان موقعیت سنجی به این معناست که از همین تعداد سینمای تأسیس شده، بخش بسیاری از آنها مربوط به مرکز و پایتخت است. در مقیاس خردتر اگر بخواهیم نگاهی به پراکندگی سینماها در تهران بیندازیم، می‌بینیم نسبت پراکندگی سالن‌های سینما در مناطق جغرافیایی مختلف هم رعایت نشده و در شرق و غرب تهران فاصله محسوسی وجود دارد. در حال حاضر، شرق تهران با این‌که محدوده پرجمعیتی محسوب می‌شود، تنها مجتمع سینمایی «نارسیس» و سینما «ماندانا» را دارد و در غرب تهران تعداد بیشتری سالن مشاهده می‌شود که «کوثر» و «زیمال» هم به این مجموعه‌های فرهنگی و سینمایی غرب اضافه شدند.
   
ارتباط توسعه پردیس‌های سینمایی با افزایش مخاطبان
اگر فقط بخواهیم وضعیت سینما را با توجه به تعداد سالن و صندلی و حتی فروش در آبان ماه بررسی کنیم، می‌بینیم بیشترین حجم فروش در سینما مربوط به استان تهران است؛ چرا که میزان اختصاص سالن‌های سینمایی در پایتخت ارتباط مستقیمی با استقبال مخاطبان، افزایش صندلی و تماشاگر دارد.علاوه براین، وقتی تعداد سالن‌ها و پردیس‌های سینمایی مدرن بیشتر باشد، میل و رغبت مخاطبان نیز برای دیدن فیلم در این سالن‌ها افزایش پیدا می‌کند، به طوری که در آبان امسال بیشترین میزان فروش و ضریب اشغال صندلی نیز متعلق به پردیس‌های سینمایی مدرن در تهران است؛ یعنی ۶۰ درصد ضریب اشغال صندلی متعلق به پردیس‌های سینمایی کوروش، ایران مال، هنر شهر آفتاب، هویزه، آزادی تهران، اطلس مشهد، ساحل اصفهان، اکومال کرج، مگامال و ویلاژ توریست مشهد بوده‌است. کمترین فروش هم مربوط به کهگیلویه و بویراحمد بود که قطعا یکی از استان‌های کم برخوردار از لحاظ سالن سینماست. این موضوع یکی از عواملی است که موجب رشد مخاطب در سال جاری شده‌است. رابطه مستقیم توسعه زیرساختی با افزایش مخاطبان یکی از راهکارهایی است که باید در سینما به صورت جدی دنبال شود؛ چون سینما به عنوان بازوی توسعه فرهنگی تأثیر قابل توجهی در استان‌ها و دیگر شهرهای کشور دارد.