سیل‌خیزی مازندران، علل وقوع و راهکارها

 به گزارش جام جم آنلاین ،بارش های شدید ۱۳ آبان ماه جاری که در برخی رودخانه ها شاهد وقوع دبی با دوره بازگشت بیشتر از ۲۰۰ سال بودیم، منجر به سیلاب شدید در غرب مازندران شد و در برآورد های اولیه بیش از چهار هزار میلیارد ریال به تاسیسات زیرساختی و کشاورزی خسارت وارد کرده است.

پیش از این هم در چند سال گذشته بارش های سیل آسا در سوادکوه و سیمرغ خسارت های شدیدی به بار آورده بود. اما این روزها آن چیزی که برای افکار عمومی به عنوان سوال مطرح می باشد آن است که چرا بارش های سال های اخیر مازندران با شدت بسیار بیشتری از گذشته می بارد و از طرف دیگر زمینه سیلاب های شدید را فراهم می کند.

صاحبنظران دانشگاهی بر این باورند که تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین که یک مسئله جهانی است و از طرفی دیگر کاهش پوشش جنگلی و مراتع در مازندران که سبب نفوذ کمتر بارش ها در زمین شده به همراه تغییر کاربری و گسترش ویلا سازی و توسعه شهری سبب شد که بارش های در استان سیل آسا و خسارت آفرین باشد.

کارشناسان می گویند با توجه به گرم شدن زمین، گاز گلخانه ای سبب می شود نور خورشید در اتمسفر زمین حبس شود و این موضوع زمینه گرمایش زمین و بی نظمی را فراهم می کند که این بی نظمی و تغییر اقلیم رو به افزایش است و بنابراین بارش های سیل آسا در مازندران با توجه به تغییر کاربری های زیاد در استان بیشتر از این میزان هم خواهد شد.

حجم ریزش باران در بارندگی‌های شب ۱۳ آبان در مازندران ۳۹۱ میلیون متر مکعب برآورد می‌شود که ۱۶۶.۳ میلیون مترمکعب در مناطق غربی، ۲۱۸.۸ میلیون متر مکعب در مناطق مرکزی و ۶.۶ میلیون متر مکعب در مناطق شرقی ثبت شده است.

سیل‌خیزی مازندران، علل وقوع و راهکارها

تغییرات اقلیمی

فوق دکتری مهندسی عمران- محیط زیست از آمریکا  گفت: بنا بر تغییرات اقلیمی و افزایش گازهای گلخانه ای زمین گرم تر می شود و گازهای گلخانه ای نور خورشید در اتمسفر زمین را حبس می کنند که این امر باعث گرمای زمین و بی نظمی می شود.

عزیر عابسی افزود: این تغییر اقلیمی سبب می شود که شدت قدرت بارش در یک زمان کوتاه بسیار زیاد می شود.

وی بیان داشت: گرمای زمین قدرت انتقال آب و رطوبت را بالا می برد که این امر بارش های شدید را سبب شده و این رویه در آینده هم ادامه دار خواهد بود.

این استاد صاحبنظر در حوزه محیط زیست کشور تصریح کرد: این تغییر اقلیم و گرمایش زمین که قدرت انتقال آب و رطوبت را بالا برده و سبب بارش های سیل آسا همانند مازندران می باشد در برخی دیگر از نقاط جهان هم این امر اتفاق می افتد.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در ادامه گفت که در حوزه آبریز مازندران در گذشته جنگل ها و مراتع بسیار زیادی وجود داشته است که این امر سبب می شد ۸۰ درصد از بارش در زمین نفوذ کند اما به مرور زمان با کاهش سطح جنگل ها و مراتع و گسترش شهر نشینی همانند شهرهای جدیدی همانند گتاب، زرگر شهر و مرزیکلا دیگر از محدوده جنگلی و مرتعی خارج و با آسفالت به مناطق شهری تبدیل شده است.

عابسی اضافه کرد: همانند این شهرها در بسیاری از نقاط دیگر مازندران هم این اتفاق رخ داده است که در حال حاضر نفوذ بارش های باران در زمین به کمتر از ۵۰ درصد رسیده و بقیه روان آب می شوند که این روان آب ها سیلاب ها را تشکیل می دهند.

سیل‌خیزی مازندران، علل وقوع و راهکارها

افزایش تغییر کاربری زمین

این استاد دانشگاه بیان داشت: تغییر کاربری در مازندران سبب شد ویلا سازی در این استان شتاب گیرد و زمینی که بنا احداث شود دیگر مکانی برای نفوذ آب به زمین نخواهد بود و این تغییر کاربری ها و توسعه شهری سبب سیلاب می شود.

عابسی اظهار داشت: با توجه به تجربه سیلاب ویرانگر که چند سال گذشته در زیراب، سوادکوه و سیمرغ رخ داد و از سویی دیگر سیلاب شدید ۱۳ مهرماه در غرب مازندران با توجه به تحلیل های انجام شده این سیلاب ها در سال های پیش رو با شدت بیشتری انجام خواهد شد.

در این پیوند مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران بیان داشت: به استناد آمارهای ثبت شده از بارندگی‌های روز ۱۳ آبان در نوشهر و چالوس، در برخی رودخانه ها شاهد وقوع دِبی با دوره بازگشت بیشتر از ۲۰۰ سال بودیم که منجر به وقوع سیل و خسارت به برخی زیرساخت‌های منطقه شد.

حیدر داوودیان میانگین بارندگی‌های کل استان از بعدازظهر ۱۳ آبان تا صبح ۱۴ آبان را ۱۵ میلیمتر عنوان کرد و گفت: طی این مدت در مناطق غربی استان ۲۶.۲ میلیمتر بارندگی ثبت شد که طغیان رودخانه‌ها و آبگرفتگی شدید معابر را به دنبال داشت. میانگین بارندگی در مناطق مرکزی استان ۱۳.۹ میلمتر و در مناطق شرقی ۱.۶ میلیمتر بود.

سیل‌خیزی مازندران، علل وقوع و راهکارها

وی با بیان این‌ که حداکثر دبی آب چهار رودخانه کاظم‌رود، پلنگ‌آبرود، سردآبرود و آزارود پس از بارندگی‌های۱۳ آبان حدود ۱۰۰ متر مکعب بر ثانیه برآورد شد، افزود: بیشترین میزان بارندگی به تفکیک ایستگاه‌ شهرستانی در ایستگاه ماشالله‌آباد عباس‌آباد با ۱۲۰ میلیمتر ثبت شده و پس از آن نیز ایستگاه کلارآباد با ۹۴ میلیمتر، ایستگاه کورکورسر نوشهر با ۸۰ میلیمتر و ایستگاه عباس‌آباد با ۷۵ میلیمتر بارندگی بالاترین حجم بارندگی را داشتند.

به گفته داوودیان مجموع حجم ریزش باران در بارندگی‌های شب ۱۳ آبان در استان ۳۹۱ میلیون متر مکعب برآورد می‌شود که ۱۶۶.۳ میلیون مترمکعب در مناطق غربی، ۲۱۸.۸ میلیون متر مکعب در مناطق مرکزی و ۶.۶ میلیون متر مکعب در مناطق شرقی ثبت شده است.

 بارش‌های سیل‌آسای عصر شنبه ۱۳ آبان که از غرب مازندران وارد استان شد در برخی مناطق غربی طغیانی شدن رودخانه‌ها و آبگرفتگی شدید معابر را به دنبال داشت.

سیل ۱۳ آبان ماه جاری علاوه بر تخریب چند دهانه پل به هفت روستای شهرستان عباس‌آباد و شماری از واحدهای مسکونی مسیر رودخانه و زیرساخت‌های گردشگری حوالی سد زوات چالوس خسارت جدی وارد کرده است. در برآوردهای اولیه حجم خسارات سیل در شهرستان عباس‌آباد ۲۳ هزار میلیارد ریال عنوان شده است.