فرهنگ‌سازی با «گوی طلایی»

سلیم ثنایی کارنامه ساخت برنامه‌هایی مثل دوربرگردان و مجموعه‌ای مثل چشم‌بندی را در کارنامه خود دارد که با استقبال مخاطبان همراه بوده است. او حالا در قامت تهیه‌کننده یک مسابقه، اقدام به تولید برنامه‌ای کرده که هم رقابت است و هم به مخاطبان آموزش می‌دهد. جام‌جم در گزارش پیش‌رو، با ثنایی، تهیه‌کننده مسابقه گوی طلایی گفت‌وگو کرده است تا چالش‌ها و جذابیت‌های ساخت این مسابقه را جویا شود. این تهیه‌کننده در‌خصوص ساخت این برنامه می‌گوید: من سابقه ساخت برنامه‌هایی مثل دوربرگردان، روبراه و فرهنگ ترافیک را داشتم. با شبکه آموزش صحبت کردم و آنها دنبال ساخت برنامه آموزشی بودند. به این نتیجه رسیدیم که مسابقه‌ای متفاوت از آنچه تاکنون ساخته شده یا به‌صورت مستقیم آموزش بوده، ساخته شود. درنهایت به مسابقه گوی طلایی رسیدیم که تجربه جالب اما سختی بود. تلاش کردیم اطلاعاتی به مردم بدهیم که هم جنبه آموزشی و هم فرهنگی داشته باشد. اگر به قسمت‌های مختلف این برنامه نگاه کنید، سعی کردیم بخش‌های مختلف اجتماعی اعم از مباحث روز مثل مسائل مذهبی، سیاسی، ورزشی و همه آنها را در مسابقه لحاظ کنیم و در عین حال، دغدغه‌های دیگری داشتیم که هم بحث شناسایی فرهنگ و هم مسائلی بود که می‌تواند به مردم کمک کند. مثلا نیاز‌های اورژانسی که فرد بتواند انجام دهد، بیمه، تصادف، راهکار‌های مشکلات اجتماعی و معضلات خانوادگی را در قالب سؤال‌ها مطرح کردیم تا بخشی از اطلاعات شهروندی و نیاز‌های مردم تأمین شود. مثلا یکی از سؤال‌ها این بود که بیشترین حوادث رانندگی منجر به فوت در فاصله چند کیلومتری شهر‌ها روی می‌دهد؟ وقتی گفته می‌شود که در ۳۰ کیلومتری است، مردم متوجه پیام پشت آن می‌شوند. تلاش کردیم در حوزه فرهنگسازی هم کار کنیم. درهر قسمت به‌صورت متوسط ۳۰۰ تا ۵۰۰ سؤال مطرح می‌شد که تلاش کردیم ۵۰ -۴۰ سؤال مرتبط با مسائل فرهنگی، آموزشی و اطلاع‌رسانی باشد.
 
اطلاع‌رسانی در حین هیجان یک برنامه 
وی درخصوص گروه طراحی سؤال هم عنوان می‌کند: ما در اتاق فکر برنامه، به یک جمع‌بندی برای بحث طراحی سؤالات رسیدیم. در نشست‌هایی که داشتیم علاوه بر تیم تولید، طراحان سؤال برنامه هم حضور داشتند. تیمی متشکل از شش متخصص در حوزه‌های مختلف بودند. مثلا یکی از طراحان دکترای پژوهش داشت و در این حوزه مسلط بود. یکی دیگر از اعضای تیم، سال‌ها سردبیر مسابقات مختلف بود. سه طراح داشتیم که مسلط به این حوزه بودند تا سؤالات مناسب طراحی شود. حتی برای طراحی سؤال‌های ورزشی، سراغ یکی از قهرمانان رفتیم که تحصیلات مرتبط و دانش لازم را برای این کار داشت. خودم به‌عنوان سردبیر، سؤالات را مطالعه و در محور‌های مختلف دسته‌بندی می‌کردم. مکانیسم برنامه براساس حرکت گوی طلایی است و همه‌چیز در حرکت گوی، طبق یک استاندارد صورت می‌گیرد. یک زمان ۳ثانیه‌ای را برای پاسخ شرکت‌کنندگان در‌نظر گرفتیم. سؤالات کاملا شفاهی و تک‌گزینه‌ایی است و خود فرد باید سؤال را پاسخ بدهد و به‌علت این‌که که زمان ندارد، سؤالات سخت است، چون زمان مشورت ندارد و محدود است و هیچ کمکی هم از مجری دریافت نمی‌کند. این باعث می‌شود افرادی که تسلط و مطالعه بیشتری دارند، بتوانند به مراحل بالاتری راه پیدا کنند. این تهیه‌کننده ادامه می‌دهد: سؤالات را هم به‌گونه‌ای مطرح می‌کنیم که در ۹۰ درصد مواقع پرسش‌ها در حد همان چند کلمه باشد. البته در این میان سؤال‌ها را فدای سرعت نکردیم و گاهی سؤال‌های بلندتر پرسیدیم که مخاطب با برخی مسائل آشنا شود. تلاش کردیم در ۹۰درصد مواقع، سؤالات کوتاه و هدفمند باشد تا مجری بتواند به‌سرعت آن را بخواند. از سروش جمشیدی که مجری برنامه است، خواستیم ریتم پرسیدن سؤالات را بالا ببرد تا حق شرکت‌کنندگان ضایع نشود. ثنایی درخصوص دلیل انتخاب سروش جمشیدی در قامت مجری هم می‌گوید: آقای جمشیدی چند فاکتور دارد که برای‌مان مهم بود. یکی این‌که بسیار همراه است، وقت می‌گذارد و برای کارش مطالعه می‌کند. دیگر این‌که تمایل به اجرای این کار داشت. در عین‌حال برای چنین مسابقه‌ای باید فردی را می‌آوردیم که ارتباط خوبی با شرکت‌کننده و مخاطب برقرار کند. می‌خواستیم مسابقه را از حالت خشک و رسمی خارج کنیم و فضای فان در آن حاکم کنیم تا در حین برگزاری یک مسابقه رسمی، لحظات مفرحی را برای بینندگان فراهم کنیم. وقتی جمع‌بندی کردیم به آقای جمشیدی رسیدیم. نخواستیم خیلی به سمت طنز کشیده شود. او در طول ضبط، با شرکت‌کنندگان هم شوخی می‌کرد که به‌دلیل زمان برنامه، فرصتی برای پخش آن نداشتیم. این مسابقه آزمون ورودی نداشت و افراد مشخصات خود را ارسال می‌کردند تا براساس سطح دانش انتخاب شوند. کما این‌که شرکت‌کنندگان هم از گروه محصل انتخاب شدند و هم مشاغل مختلف مثل پزشک و وکیل. جالب اینجاست که در مرحله مقدماتی پنج برنده داشتیم که دو نفر از آنها دانش‌آموز بودند. مخاطبان مسابقه هم عام هستند تا تنوع رعایت شود.

۶ ماه زمان برای ساختن سازه مسابقه 
سلیم ثنایی، تهیه‌کننده مسابقه گوی طلایی، درباره طراحی سازه مسیر گوی هم این‌طور بیان می‌کند: دکور برنامه، طراحی خودمان بود که آقایان باقریان و مجد آن را انجام دادند. اما برای نهایی‌کردن سازه، ابتدا طراحی آن را انجام دادیم و به یک استاندارد رسیدیم. در مرحله بعد، با تیم روبوکاپ دانشگاه‌ امیرکبیر مذاکره کردیم تا مکانیسم آن به دقت اجرا شود. حدود شش ماه طول کشید تا مکانیسم آن انجام شود. در عین حال یک نفر اپراتور هم به‌صورت آنلاین با مکانیسم آن جلو می‌رود تا مسیر درست انجام شود. به‌طور کلی، مسابقه ۵۰ قسمت است که ۴۲قسمت مرحله مقدماتی، هفت قسمت نیمه‌نهایی و یک قسمت هم فینال خواهد بود. ابتدا ۴۲نفر در هفت گروه شش نفره با هم مسابقه می‌دهند. از هر گروه یک نفر به مرحله بعد می‌رود و در کنارش، پنج نفر برتر گروه‌ها هم به همراه آنها وارد مرحله بعد می‌شوند. یعنی ۱۲نفر که در چهار گروه سه‌تایی در یک روز مسابقه فینال را پشت‌سر می‌گذارند تا یک نفر به‌عنوان برنده اعلام شود. هر قسمت بین ۶۰ تا۷۰ دقیقه است.