شیخ زکزاکی نماد مقاومت و وحدت مسلمانان در قاره سیاه

 

 

 

 

به گزارش جام جم آنلاین، او طی چهار دهه گذشته و از زمان ملاقاتش با معمار بزرگ انقلاب اسلامی همواره ادامه دهنده راه و مسیر تعالی بخش اسلام و منادی وحدت و همبستگی در بین مردم محروم نیجریه و همسایگان این کشور بوده است. قاره آفریقا طی دو قرن گذشته تحت سیطره استعمار انگلیس، فرانسه و پرتغال بود و معرض انواع و اقسام سوءاستفاده‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفت و اکنون که حسب ظاهر دوره اشغالگری‌های قدیم بسر رسیده غرب در پی آن است که تا از طریق سیطره فرهنگی ذهن و نگاه جوانان آفریقا را همچنان تحت سلطه خود قرار دهد، اما با این وصف، تلاش‌های فکری شیخ ابراهیم زکزاکی در شرق و غرب آفریقا باعث شد مردم نیجریه و کشور‌های اطراف بویژه جوانان که سال‌ها طعم تلخ محرومیت‌ها را کشیدند در یک خیزش فرهنگی در مقابل نابرابری‌ها بیاستند و هویت و شخصیت تازه‌ای پیدا کنند.

شیخ زکزاکی متولد ۱۹۵۳ در شهر زاریا است. همان شهری که به پایتخت فرهنگی و دانشگاهی نیجریه معروف است و هم اکنون کانون اصلی نشر افکار و اندیشه دینی او با الهام از تعالیم امام خمینی و حضرت آیت الله خامنه‌ای بشمار می‌رود.  زکزاکی بعد از تحصیلات ابتدایی و تحت تعلیم قرار گرفتن در مدارس دینی به مدرسه مطالعات عربی «کانو» رفت و در کنار آن، در سال ۱۹۷۹ در دانشگاه احمدبلو در رشته اقتصاد فارغ التحصیل شد. او طی این سال‌ها پیرو مذهب اهل سنت با گرایش مالکی بود، اما همزمان با اوج گیری نهضت انقلابی و اسلامی مردم ایران در جریان اندیشه‌ها و افکار امام خمینی قرار گرفت و برای دیدار با بنیانگذار انقلاب اسلامی به پاریس رفت و پس از این ملاقات و مراجعت به کشورش بود که به مذهب شیعه گروید و هم جوانان نیجریه را به اسلام و تشیع فراخواند و هم تعالیم دینی و ادبیات مقاومت و عدالت طلبی امام را ترویج کرد.

زکزاکی آن ایام در بین محافل دانشگاهی از شهرت و نفوذ کلام برخوردار بود و توانست به عنوان یکی از چهره‌های اصلی اعتراضات سراسری دانشجویی صدای اعتراض خود را برای لحاظ قرار دادن قوانین شرع نیجریه به گوش مقامات این کشور برساند. فعالیت او در ابتدا محدود به محیط‌های دانشگاهی بود، اما کم کم این تلاش‌ها به شهر‌ها و روستا‌ها هم گسترش پیدا کرد.

جنبش اسلامی نیجریه که زکزاکی رهبری آن را به عهده داشت با بسط فعالیت‌های خود توانست ۳۰۰ مدرسه دینی در این کشور و کشور‌های همسایه تاسیس کند. این اقدامات عمرانی در کنار سایر تکاپو‌های دینی، سیاسی و فرهنگی باعث شد تا روز به روز جمعیت شیعیان نیجریه افزایش پیدا کرد. نفوذ شیخ زکزاکی صرفا محدود به شیعیان نیجریه نیست بلکه او حتی در بین اهل سنت و حتی مسیحیان این کشرو هم از محبوبیت بالایی برخوردار است و بسیاری او را به عنوان یک شخصیت دینی قبول دارند و از وی پیروی می‌کنند.

سلوک و منش شیخ زکزاکی که همیشه با لباس روحانیت در تجمعات و مراسم مختلف حضور پیدا می‌کند در بین جوانان و مردم نیجریه جذابیت بالایی داشت. بویژه این‌که او هم مثل امام خمینی مخالف آمریکا بود و راه نجات از محرومیت و بسط عدالت در بین مردم کشورش را بهره گیری از الگوی اسلامی و ایرانی و تکیه بر تعالیم شیعی می‌دانست. جدیت او در تعظیم شعائر دینی بویژه مناسبت‌هایی مثل عاشورا و اربعین و حضور گسترده مردم در این مراسم هم برخی از مقامات سیاسی این کشور را نگران کرده بود و هم خشم صهیونیسم و وهابیت را برانگیخته بود، چون آن‌ها سال‌ها تلاش کرده بودند تا با ایجاد اختلاف میان مسلمانان این کشور به منافع و مطالع خود برسند، اما خیزش فرهنگی شیعیان نیجریه آن‌ها را ناکام گذاشت.

طبیعی بود که ادامه این روند چیزی نبود که به مذاق غرب، صهیونیستم و وهابیون خوش بیاید. از این رو با تحریک اهالی نفاق، ارتش نیجریه در ۲۲ آذر ۱۳۹۳ به حسینیه شیعیان زاریا و منزل شیخ زکزاکی حمله کرد و در پی این تهاجم علاوه به کشته شدن صد‌ها نفر، سه فرزندش به شهادت رسیدند. سه پسر دیگر او سال ۱۳۹۲ در جریان راهپیمایی روز قدس از سوی پلیس نیجریه ترور شدند. در جریان این عملیات پلیس بود که شیخ زکزاکی و همسرش هم مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و تا مدت‌ها تحت بازداشت خانگی بودند. این حصر خانگی تا آبان ۱۳۹۸ ادامه داشت و بعد‌ها در پی تغییرات سیاسی در نیجریه و روی کارآمدن دولت جدید در این کشور و گسترش روابط فی مابین ایران و نیجریه شرایط مساعدی برای زکزاکی و خانواده اش فراهم شد. اکنون که این نماد مقاومت قاره سبز در ایران بسر می‌برد فرصت مناسبی است تا با بهره گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی شیخ زکزاکی زمینه بسط روابط جمهوری اسلامی و نیجریه مهیا شود.

در همین زمینه مرتضی رحیمی زارچی سفیر پیشین ایران در نیجریه به خبرنگار جام‌جم آنلاین گفت: نقش شیخ زکراکی در نشر اسلام ناب محمدی بی‌بدیل است و این موضوع مورد اعتراف همه است و در چنین شرایطی بیش از همه این فرصت مهیا شده تا با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی و همچنین جمعیت پرشمار و میلیونی حامیان و پیروان ایشان که همگی جزو دوستداران جمهوری اسلامی به شمار می‌روند در تقویت پیوند‌ها و مناسبات میان ایران با نیجریه و همچنین کشور‌های پیرامونی کوشش و تلاش کرد.

وی ادامه داد: بسیاری از مخالفان جمهوری اسلامی از ظرفیت نرم و همچنین شخصیت کاریزماتیک شیخ زکراکی و نفوذ کلام او در بین جوانان در خشم بودند به هیچ وجه دوست نداشتند تا مناسبات میان ایران و نیجریه تقویت شود و به همین خاطر مشکلات زیادی را برای ایشان فراهم کردند، اما با این وصف با توجه به گسترش روابط میان دو کشور و همچنین توسعه مناسبات طی سه چهار سال گذشته و در کنار آن روی کار آمدن دولت جدید در نیجریه شرایطی مهیا شد تا برای معالجه ایشان اقدمات مناسبی صورت گیرد و کم کم تضیقات و تنگنا‌های گذشته مرتفع شود.

این کارشناس حوزه روابط بین‌الملل تاکید کرد: اکنون باید از فرصت حضور ایشان در تهران استفاده شود تا علاوه بر تسریع روند رو به رشد توسعه روابط میان ایران و نیجریه، مناسبات میان جمهوری اسلامی با شرق و غرب آفریقا هم گسترش پیدا کند که البته مقدمات آن با سفر‌های مقامات ایران به این قاره در سطوح مختلف در گذشته مهیا شده و امید است با تدوام این سفر‌ها شاهد شکوفایی روابط ایران با کشور‌های آفریقایی باشیم.

در همین ارتباط امیرعلی مشهدی کارشناس مسائل آفریقا هم به خبرنگار جام‌جم آنلاین گفت: شیخ ابراهیم زکزاکی نه تنها در نیجریه بلکه دیگر کشور‌های اطراف نیجریه هم مورد احترام است و بسیاری از مسلمانان این مناطق او را به عنوان یک رهبر اسلامی می‌شناسند.

وی با بیان این‌که افکار و اندیشه‌های شیخ زکراکی برگرفته از تعالیم امام خمینی و رهبر معظم انقلاب است تصریح کرد: کار مهم و برجسته این چهره فرهنگی و دینی این بود که به مردم نیجریه نشان داد مردم آفریقا اگرچه سال‌ها تحت استعمار بودند، اما آن‌ها از شخصیت و هویت مستقلی برخوردارند و می‌توانند در مقابل هر نوع سلطه گری مقاومت کنند و عزت نفس خود را از دست ندهند.

مشهدی علت اصلی محبوبیت شیخ زکراکی در بین مردم نیجریه را تلاش او برای اجرایی کردن ایده وحدت اسلامی دانست و گفت: دشمنان اسلام و مسلمانان در پی آن بودند تا با ایجاد تفرقه و اختلاف و نفاق در بین گروه‌های اسلامی بین مردم شکاف ایجاد کنند، اما شیخ زکراکی با بهره گیری از ایده‌های وحدت گرایانه امام خمینی تمامی تلاش خود را بکار بست تا بین اقشار مختلف جامعه اعم از شیعه و سنی و حتی مسیحیان همبستگی و وحدت ایجاد کند.