«آیات»؛ ماهواره‌ای با قابلیت شناسایی سیگنال‌های بعد و قبل از وقوع زلزله

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر حسن زمانیان در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص  اینکه زلزله قابل پیش‌بینی نیست و این‌که چرا طرح فضایی در این سازمان در حال اجرا شده است، گفت: زمانی که می‌گویند زلزله قابل پیش‌بینی نیست، تاکنون قابل پیش بینی نبوده و به این معنا نیست در آینده هم دست و پای ما در برای پیش‌بینی زلزله بسته باشد.

وی ادامه داد: ماهواره «آیات» پروژه‌ای است که در مرز علم و دانش در حرکت است و ما جزو اولین‌های دنیا هستیم و خط شکنی داریم، همانطور که در ماهواره قبلی ما یعنی «مصباح»، در کشور خط‌شکنی شد.

زمانیان خاطر نشان کرد: با توجه به تجربه ما در مورد ماهواره «مصباح»، دانشمندانی که در کشور داریم، گردهم آمدند و پروژه ماهواره زلزله‌شناسی آیات را در دستور کار خود قرار دادند.

رییس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران اظهار کرد: سازمان زمین‌شناسی امریکا اعلام کرده که علائمی قبل از وقوع زلزله وجود دارد که می‌توان بر روی آن مطالعاتی در راستای پیش‌بینی زلزله انجام داد و ما هم طراحی مفهومی و زیر پروژه آن را اجرایی کردیم و در حال حاضر ۱۲ زیر پروژه برای آن تعریف شده است.

وی با تاکید بر اینکه عملکرد ماهواره‌ «آیات» بر اساس علائم الکترومغناطیسی است که قبل از وقوع زلزله به صورت آنومالی در اطراف کره زمین خود را نشان می‌دهند، توضیح داد: قبل از وقوع زلزله تنشی در زمین تجمع می‌یابد که این تنش موجب تغییر در برخی از کانی‌ها خواهد شد، نمونه آن کانی کوارتز و دارای خواص پیروالکتریک است؛ از این رو زمانی که به آن فشار وارد می‌شود، باردار خواهد شد. مکانیزم‌هایی این چنینی در زیر زمین وجود دارد و با تنشی که ایجاد می‌شود، این کانی‌ها از خود تغییر الکترومغناطیسی، ساطع و آن را به سطح زمین وارد می‌کنند و اگر این آنومالی‌ها به دقت اندازه‌گیری شوند، می‌تواند منجر به پیش‌بینی شود.

زمانیان با بیان اینکه اعتبارات این طرح از طریق بودجه سازمان پژوهش‌ها تامین می‌شود، گفت: فاز ساخت ماهواره «آیات» نیاز به دو میلیون دلار (۱۰۰ میلیارد تومان) اعتبار ارزی دارد که در صورت تامین این سرمایه می‌توانیم پروژه را به خوبی پیش ببریم.

به گزارش ایسنا، پروژه ساخت ماهواره «آیات» به سال ۱۳۸۸ و با استناد به پروپوزال مشترک سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله می‌رسد. در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ نیز تا اندازه‌ای طراحی آن پیش رفت، اما به دلیل نبود بودجه تولید آن متوقف شد. 

ماهواره «آیات» قرار بود بین ۵۰ تا ۷۰ کیلوگرم وزن داشته باشد و سیگنال‌هایی که قبل و بعد از وقوع زلزله از کره زمین متصاعد می‌شود را شناسایی کند.

این طرح کلان ملی پس از مدت کوتاهی در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری(عتف) با نام پروژه ماهواره‌ای زلزله‌شناسی آیات به تصویب رسید و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از جمله حامیان آن اعلام شدند.

سال ۹۳ رئیس وقت پژوهشکده مخابرات و فناوری ماهواره سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران در یک نشست خبری اعلام کرد که هم‌اکنون فاز مطالعاتی و طراحی اولیه ماهواره «آیات» به اتمام رسیده و این ماهواره که با بودجه ۸۰۰ میلیون تومانی در حال تهیه است، سال ۹۵ در مدار زمین قرار خواهد گرفت.

انتظاری، معاون وقت نوآوری سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران هم در بهمن ماه ۹۴ اعلام کرد: فاز طراحی مفهومی ماهواره «آیات» که از حدود یک سال قبل شروع شده، حدود یک تا دو ماه دیگر به اتمام خواهد رسید و تا دو سال آینده ماهواره ساخته خواهد شد.