به گزارش جام جم آنلاین، حوالی ساعت ۳۰ : ۱۴ روز دوشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۷۳ همزمان با روز عاشورا و درحالیکه در رواقها، صحنها، بستها و اطراف آرامگاه امام هشتم (ع)، مردم مشغول عزاداری بودند، بمبی بزرگ در چند متری ضریح امام رضا (ع) منفجر شد. ۲۶ شهید و بیش از ۳۰۰ مجروح حاصل عملیات ترور کور منافقین در این سال بود. طبق نظر کارشناسان حجم این بمب معادل ۱۰ پوند (۵/۴ کیلوگرم) ماده منفجره تی. ان. تی بود، شرایط ویژه پس از انفجار، موجب شد درهای صحنها و حرم بسته شود و در ساعات اولیه، صرفا مسئولان و خادمان آستان قدس رضوی امکان ورود و خروج به حرم را داشتند.
همزمان تولیت آستان قدس رضوی اعلام کرد حرم باید مجدداً در اسرع وقت دایر شود و به روی مردم آغوش گشاید؛ لذا با حضور قائم مقام تولیت عظمی و دیگر مسؤولان و خدام و کارگران آستانه مقدسه و به فاصله کمی پس از وقوع حادثه، کار آماده سازی رواقها و صحن و سرای ثامن الائمه (ع) برای زیارت آرزومندان حضرتش آغاز شد.
طاقتفرساترین و سوزناکترین بخش کار، جمع آوری و پاک سازی حرم مطهر از قطعات ریز ریز شده گوشت، پوست و خون بدنهای پاره پاره شده زواری بود که باقی مانده جسم آنها در ظهر عاشورای حسینی (ع) سطح بیشتر رواقها همچون رواق دارالحفاظ، دارالسعاده و نیز گنبد الله وردیخان، گنبد حاتم خانی و بخش وسیعی از دیوارها را پوشانیده بود، که این کار سخت و جگرسوز و شستشوی حرم مطهر در طول همان شب و با زحمت بسیار انجام گرفت و صبح روز بعد حرم فرزند موسی بن جعفر (ع) آمادة زیارت و طواف عاشقان دلسوخته و عزادار شد و طی مراسمی توسط تولیت آستان قدس رضوی به روی مردم آغوش گشود.
به گفته یکی از خدمه و پیشکسوتان خدمت به حرم مطهر امامرضا (ع) بمب کنار پایه بالای سر حضرت جاسازی شده بود و انفجار آن زمین را تقریبا به قطر ۸۰ سانت و به عمق ۷ و ۸ سانت گود کرده بود و حدود ۶ کاشی سلطان سنجری و دیوار مجاور پایه هم خراب شدند. در این انفجار، کاشیکاریها و آیینهکاریهای ۸۰۰ ساله حرم، نیز آسیب دید. در تاریخ انقلاب ، ۳۰ خردادماه یادآور جنایتهای دیگر منافقین هم بوده . حادثه اول در ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ رخ داد؛ پس از تصویب بررسی طرح عدمکفایت سیاسی ابوالحسن بنیصدر در مجلس شورای اسلامی، منافقین که میپنداشتند بهانه و فرصت مناسبی برای اعلام شورش علیه امام و نظام جمهوری اسلامی بهدست آوردهاند به سرعت به تدارک و آمادهسازی یک حرکت مسلحانه وسیع و گسترده پرداختند اما با هشیاری عوامل نظام ۳۰ خرداد برای منافقین به یک فاجعه و یک شکست تبدیل شد.
خروج رجوی از ایران به فاصله کمتر از یکماه از این واقعه و بهدنبال آن خروج تشکیلات او از ایران، بزرگترین شکست برای سازمانی بود که مدعی بود نزدیک به ۴۰ درصد ارتش و ۵۰ درصد مردم پشتیبان او هستند. مسعود رجوی سرکرده گروهک تروریستی منافقین به هوادارانش گفته بود که ظرف چند ساعت تمامی کمیتهها را تسخیر خواهد کرد، اما شکست خورد. مهدی نحوی که گفته میشد عامل بمب گذاری حرم مطهر رضوی بود، ۲ ماه بعد در تهرانپارس دستگیر شد و در جریان تعقیب و گریز تیر خورد.
شهدای حرم، از پاکستان تا شهرهای کوچک ایران
حرم امامرضا (ع) روز بعد از این جنایت طی مراسمی رسمی گشایش یافت. خرابیهای این واقعه طی یک شبانه روز، بازسازی و مرمت شد. تشییع پیکر این شهدا روز دوازدهم محرمالحرام ۱۳۷۳ ه. ش بر دوش جمعیت کثیری از شهر مشهد تا حرمرضوی برگزار شد و پیکر مطهر ۱۰ نفر از این شهدا که خانوادههای ایشان در مشهد بودند، به دستور آیتاللهطبسی تولیت آستان قدس در صحن جمهوری حرم مطهر به خاک سپرده شدند.
بقیه شهدا که یکی از آنها تبعه کشور پاکستان بود، به خواسته بازماندگانشان به شهرهای بزرگ و کوچک خود منتقل شدند. بعد از حادثه تروریستی حرم امام رضا (ع) ، حفاظت از حرم برعهده سپاه پاسداران گذاشته شد. در همین راستا یگان حفاظت و امنیت حرم زیرنظر سپاه امامرضا (ع) خراسان قرار گرفت. این مسئولیت پس از بمبگذاری منافقین در ۳۰ خرداد ۱۳۷۳ و شهادت ۲۶ تن از زائران و عزاداران حسینی به سپاه پاسداران واگذار شد . در سال ۱۳۹۵ سپاه پاسداران برای حفاظت از حرم یگان ویژه و مستقلی را تشکیل داد و در اول مرداد سال ۹۵ این یگان با نام «حفاظت و امنیت حرم مطهر رضوی» تشکیل شد./صدا و سیما
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد