افزایش توفان‌های گرد و غبار‌ | ‌بیابان‌زایی سرعت گرفت

به گزارش جام جم آنلاین، وحید جعفریان، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان ‌منابع طبیعی و آبخیزداری در پاسخ به این پرسش که آیا امسال توفان‌های گرد و غبار بیش از گذشته کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟ عنوان می‌کند: به طور میانگین در ده سال گذشته حدود یک میلیون هکتار در سال به سطوح آسیب پذیر و مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی و پدیده بیابان‌زایی در کشور افزوده شده است.

او ادامه می‌دهد: براساس آماری که کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی به عنوان یک نهاد مرجع بین‌المللی منتشر کرده است، ما شاهد افزایش شدت خشکسالی و پیامدهای ناشی از آن مثل توفان گرد و غبار هستیم و این پدیده از شرق آفریقا تا غرب چین تشدید شده است.‌‌ به طوری که این میزان در دهه اخیر نسبت به 50 سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است.

جعفریان می‌افزاید: به این ترتیب ‌در دهه گذشته شاهد افزایش سالانه توفان‌های گرد و غبار و ماسه بوده‌‌ایم. به همین دلیل ‌بعید نیست امسال نیز با همین شرایط رو به رو شویم.

بیابان‌زایی سرعت می‌گیرد

این درحالی است که‌ فعالیت‌هایی که برای مقابله با بیابان‌زایی در کشورمان انجام می‌شود،‌ تناسبی با افزایش این خطر ندارد. مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان ‌منابع طبیعی و آبخیزداری در این باره می‌گوید: در طول برنامه ششم توسعه به طور متوسط سالانه 300 هزار هکتار فعالیت مقابله با بیابان‌زایی با محوریت کنترل کانون بحرانی فرسایش بادی و توفان‌های گرد و غبار انجام شده در صورتی که هر سال حدود یک میلیون هکتار به ‌عرصه‌هایی که پتانسیل تولید گرد و غبار دارند، اضافه می‌شود.

آن طور که جعفریان توضیح می‌دهد، اصطلاح جهانی که برای پدید ریزگردها به کار برده می‌شود، توفان‌های ماسه و گرد و غبار است و در سازمان منابع طبیعی نیز از چنین اصطلاحی برای این پدیده استفاده می‌شود.

‌‌او درباره شرایط کشورمان در خصوص گرد و غبار می‌گوید: کشور ما در مناطقی با آب و هوای خشک و نیمه خشک واقع شده است و حدود 84 درصد از مساحت کشورمان به لحاظ خشکی ‌نسبت به پدیده بیابان‌زایی و تخریب سرزمین آسیب‌پذیر است.

به گفته او توفان‌های گرد و غبار و ماسه یکی از پیامدهای تخریب سرزمین و بیابان‌زایی است.

14 میلیون هکتار کانون بحرانی

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان ‌منابع طبیعی و آبخیزداری درباره اینکه بیابان‌زایی چه میزان از اراضی کشور را تهدید می‌کند؟ به جام جم آنلاین می‌گوید: براساس مطالعاتی که در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری انجام شده است، بیش از 30 میلیون هکتار از اراضی کشور تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد.

نگران کننده‌تر اینکه به گفته او از این میزان حدود 14 میلیون هکتار به لحاظ ایجاد خسارت بر منابع زیست انسانی به عنوان کانون بحرانی فرسایش بادی شناخته می‌شود.

جعفریان درباره خسارتی که توفان‌های گرد و غبار و ماسه به کشور تحمیل می‌کند نیز توضیح می‌دهد: فقط خسارت‌های مستقیم توفان‌های گرد و غبار و ماسه ‌در سال حدود 600 میلیون دلار برآورد شده است.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان ‌منابع طبیعی و آبخیزداری درباره عواملی که در بیابان‌زایی و تخریب سرزمین نقش دارند، عنوان می‌کند:‌ تخریب سرزمین و بیابان‌زایی می‌تواند تحت تاثیر عوامل انسانی و اقلیمی قرار بگیرد، مثلا استمرار خشکسالی و کاهش بارندگی زمینه را برای افزایش توفان گرد و غبار فراهم می‌کند.

او درباره عوامل انسانی نیز می‌گوید:‌ مدیریت ناکارآمد منابع آب، افت سطح آب‌های زیرزمینی و تامین نشدن ‌حق‌آبه تالاب‌ها و دشت‌ها و تغییر‌کاربری اراضی از عوامل انسانی تشدید کننده تخریب سرزمین است که در نهایت به وقوع توفان گرد و غبار می‌انجامد.

آن طور که جعفریان توضیح می‌دهد، بی‌توجهی به توسعه پایدار نیز در کشورمان به آتش بیابان‌زایی می‌دمد. برای نمونه‌ کشاورزی و فعالیت‌ صنعتی ناپایدار به افزایش اراضی کانون گرد و غبار منجر می‌شود. این درحالی است که برخی فعالیت‌ها که در ظاهر بی‌خطر هستند نیز منجر به افزایش توفان‌ گرد و  غبار می‌شود. برای نمونه گردشگری ناپایدار نیز زمینه را برای تخریب پوشش گیاهی برخی مناطق فراهم می‌کند.‌

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان ‌منابع طبیعی و آبخیزداری درباره تاثیر صنایع نیز می‌گوید: فعالیت‌های نامناسب برخی صنایع مانند سیمان، سنگ‌بری، معدنکاوی به خصوص معادن روباز مانند معدن سنگ آهن پلاسری سبب ایجاد کانون تولید گرد و غبار می‌شود.