زنگ خطر افزایش ابتلا به اوتیسم در کشور

از مهم‌ترین عوامل آن، آگاهی بیشتر نسبت به این بیماری و حساسیت نسبت به علائم است. این اختلال رشدی ــ‌ عصبی با علائمی چون نقص در مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری در نوزادان و کودکان دیده می‌شود که تشخیص زودهنگام آن در همان روزها و سال‌های نخست تولد می‌تواند روند درمان را سریع‌تر کند. سیدمحمدعلی میری، مدیر مطالبه‌گری انجمن اوتیسم ایران نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از افزایش این روند در ایران خبر می‌دهد.

سیدمحمد علی میری، مدیر مطالبه‌گری انجمن اوتیسم ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: روند آمار افراد دارای اوتیسم در کشور افزایشی است و عوامل مختلفی در شیوع اوتیسم تاثیرگذار است که می‌توان به عوامل محیطی، آلودگی هوا، استرس مادر در دوران بارداری، مصرف سرب و جیوه، امواج الکترومغناطیسی موجود و بخشی هم عوامل ژنتیکی اشاره کرد. آمار ابتلا به اختلال اوتیسم در آمریکا یک به ۵۴ است به این معنا که از هر ۵۴نوزاد متولد شده در این کشور، یک نوزاد مبتلا به اختلال اوتیسم است.
او همچنین اشاره می‌کند که از دیگر عوامل شیوع این اختلال، بحث آگاهی جامعه است. به عبارتی، آن‌قدر خانواده‌ها از منابع مختلف با اوتیسم آشنا می‌شوند و به‌دنبال مشاهده علائم و درمان می‌روند که طبیعتا میزان شناسایی این اختلال افزایش پیدا می‌کند. در ایران آمار دقیقی از شمار مبتلایان وجود ندارد اما براساس بررسی‌ها، شمار افراد دارای اختلال اوتیسم یک به ۱۰۰ است یعنی از هر ۱۰۰ نوزاد متولد شده در ایران، یک نوزاد مبتلا به اختلال اوتیسم تشخیص داده می‌شود. به عبارتی براساس نرخ موالید می‌توان برآورد کرد که سالانه قریب ۱۰هزار کودک با اختلال اوتیسم به جمعیت کشور اضافه می‌شود. در آخرین آماری که پیش از این منتشر شده بود، شیوع ابتلا به اختلال اوتیسم در ایران یک به ۱۵۰ بوده است.

بررسی همه‌جانبه علائم برای تشخیص زودهنگام
میری درباره علائمی که والدین باید در تشخیص زودهنگام اختلال اوتیسم در کودکان‌شان به آنها توجه کنند، می‌گوید: علائم اختلال اوتیسم در سنین مختلف، متفاوت است. براساس بازه سنی و زمان‌های مختلف، خانواده باید به علائم رشدی نوزاد و کودک توجه داشته باشد. اوتیسم یک اختلال است و باید در فرآیند رشد، گفتار کودک و هرگونه تاخیر یا بدگفتاری را در تلفظ کلمات و هرگونه مشکل دیگر را جدی بگیرند. بخشی از علائم هم به بعد حرکتی نوزاد و کودک برمی‌گردد؛ بالا و پایین رفتن از پله‌ها، پریدن، گردن گرفتن و راه رفتن کودک به والدین کمک می‌کند تا فرآیند رشد حرکتی کودک خود را تحت کنترل داشته باشند.
او ادامه می‌دهد: بخش دیگر هم به مقوله بازی‌های کودک مربوط می‌شود. والدین باید موقع بازی حواس‌شان به کودک باشد. ممکن است کودکی مدام با چرخ ماشین بازی کند؛ یک کودک ممکن است اصلا بازی نکند و کودک دیگری با یک وسیله‌ای که در دست می‌گیرد، مدام می‌چرخد. اینها نشان‌دهنده تاخیراتی در حوزه رشد و حساس بودن نسبت به علائم رشدی است.
بحث دیگر، مهارت‌های ارتباط و رشد اجتماعی کودک است. باید توجه داشت زمانی که مادر به فرزندش شیر می‌دهد، آیا نوزاد به چشمان مادر نگاه می‌کند؟ یا زمانی که اسم کودک را صدا می‌زنند نسبت به آن صدا واکنش نشان می‌دهد؟ آیا با مشاهده بچه‌های دیگر یا حرف زدن دیگران با او ذوق می‌کند یا نه و آیا ارتباط و علاقه به جمع دارد یا نه. بخشی دیگر از علائم هم گفتاری هستند که والدین باید توجه داشته باشند. بخشی از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم کلام ندارند درنتیجه نباید تأخیر گفتاری را با باورهای اشتباه برطرف کرد. حدود ۳۰درصد از این کودکان کلام ندارند اما عموم کودکان مبتلا به این اختلال دچار مشکل گفتاری هستند به طوری که آواها و کلمات تکراری را زیاد در حرف‌زدن‌های خود به کار می‌برند؛ ضمیر را به‌درستی به کار نمی‌برند یا در موقعیت به درستی شروع به صحبت نمی‌کنند.

رشد به تنهایی ملاک نیست
مدیر مطالبه‌گری انجمن اوتیسم ایران به جام‌جم می‌گوید: این زنگ خطرها و موارد هوشیاری از دو تا سه ماهگی اول تولد وجود دارد و می‌توان ریشه‌های آن را مشاهده کرد و صرفا نباید به یک بعد رشدی توجه کرد. حتی قان و قون کردن‌های نوزاد در همان ماه‌های اولیه برای ما علامت‌های مهمی دارد. بعضی از نوزادان از همان ابتدا قان و قون ندارند اما برخی هم هستند که تا سه سالگی هم کلام خوبی دارند و خوب هم حرف می‌زنند اما از آن سن به بعد پسرفت می‌کنند و به مرور کلام را از دست می‌دهند، بنابراین نباید تنها به بعد رشدی توجه داشت. البته اوتیسم خفیف گاهی دیرتر و حتی در سنین بالاتر ممکن است تشخیص داده شود اما معمولا در همان سال‌های نخست پس از تولد شناسایی می‌شود.