زندگی پر فراز و نشیبش در عین سادگی پر از رمز و راز و قصه است؛ جوانمردی که کارنامه عملکردش پس از شهادتش عیان میشود و رسالهها و کتابها تنها روایتگر بخش کوچکی از مجاهدات اوست؛ چرا که بسیاری از این حقایق به دلایل امنیتی و ویژگیهای شخصتی شهید همچنان در هالهای از ابهام است. اخلاص، حریت و آزادگی، پاکدستی، اطاعت محض از ولایت، انقلابی عملگرا، مرد میدان و... گوشهای از صفات بارز و ممتاز بزرگ مردی به نام سردار سلیمانی است که داغ رفتنش هنوز سرد نشده و ملتی حیران فقدانش هستند.
یک دغدغه قدیمی
حاجقاسم متولد کرمان بود، همان جایی که پیکر پارهپارهاش در خاک آن آرام گرفت. زندگی پاسداریاش از عنفوان جوانی آغاز شد. نگاهی به زندگی مجاهدانهاش نشان از این واقعیت دارد که از همان ابتدا سرباز وطن بود؛ بدون این که جویای نام، نان و مقام باشد. آرمان بلندش همیشه ایران قوی و یکپارچه بود؛ از سالهای دفاع مقدس تا سالهای آخر مبارزه با اسرائیل و داعش. درباره زندگی شخصی و خلق و خوی این سردار آسمانی حرفهای بسیاری گفته و نوشته شده و بازگویی آن تکرار مکررات است، اما راهی که او برای برقراری صلح در جهان رفته، همچنان نیازمند بحث و بررسی است چرا که با کمک همین ویژگی، حاجقاسم تبدیل به سردار دیپلماسی شد و در میدان عمل توانست صلح و امنیت را نهتنها در ایران بلکه به ملتهای منطقه هم اهدا کند.
نامزد گلولهها
صحبت از شخصیت چندوجهی حاجقاسم سلیمانی که سالها در گمنامی و با تواضع زندگی میکرد؛ امری دشوار است، اما مسالهای که در همه گفتگوها به آن صحه گذاشته میشود عشق بی قید و شرط حاجقاسم سلیمانی به وطن و اعتلای ایران اسلامی بود؛ این شهید بزرگوار برای رسیدن به این آرمان والای خویش، فراجناحی عمل کرده و هرگز به دستههای حزبی و سیاسی محدود نشد و ضمن تعامل با همه اشخاص و گروهها تنها در اندیشه تحقق منافع ملی با استفاده از ظرفیتهای موجود بود و همین باعث شده بود که هیچ کس نتواند به حاجقاسم برچسب حزبی و جناحی بزند. وقتی در اردیبهشت ۹۸ شایعه شد که سردار نامزد ریاست جمهوری خواهد بود، او فقط گفته بود من نامزد گلولهها هستم و دیدیم که سردار چطور دی ماه آن سال سخت در خیابان آزادی جشن پیروزی گرفت و تشییع تاریخی یک سردار نظامی در تمام قرون تاریخ به شکلی بیسابقه و یکتا برگزار شد. علیرغم تمام این ویژگیهای منحصر به فرد، حاجقاسم در دفاع از نظام و حرم هیچ مماشاتی با هیچ کس نمیکرد و با سخن و عمل خود مدافع سرسخت اسلام، نظام و رهبری بود و علاوه بر سرمایه اجتماعی خود، جان عزیزش را هم فدای حفاظت از ایران و مردم و جبهه مقاومت کرد.
تقاص دنیوی قطعی است
مقام معظم رهبری در دومین سالگرد شهادت سردار سلیمانی فرمودند: شهید سلیمانی ماندنی است، تا ابد زنده است؛ آنهایی که او را شهید کردند - ترامپ و امثال او – جایشان زبالهدان تاریخ است و جزو فراموششدگان تاریخ خواهند بود. دشمنان او گم و گور خواهند شد. البته بعد از آن که تقاص دنیویشان را بدهند.
مزار حاجقاسم شبیه طریق اربعین
کافی است این روزها سری به گلزار شهدای کرمان و مرقد حاجقاسم بزنید تا تفسیر عملی این فرموده رهبر انقلاب را ببینید که فرزندان حاجقاسم این روزها چطور برای تجدید عهد با آرمانهای فرمانده جبهه مقاومت به مزار او رفتهاند و انگار طریق اربعین این بار جاده منتهی به مزار فرمانده اسطورهای است و جوانان هم به این دلدادگی مباهات میکنند، چون دلدادگان مکتب او هستند. شاید این تعبیر شاعرانه به نظر برسد، اما گزاف نیست که بگوییم شهید سلیمانی شخصیتی بود که در تاریخ کشورمان مثل آفتاب تابید و اثرات این حضور الهی تا نسلها ادامه دارد، همین نیاز باعث میشود تا مطالبه مقام معظم رهبری در خصوص پرداختن به ابعاد شخصیتی این شهید بزرگوار در حوزههای مختلف را چراغ راه کنیم. چه بسا که در این مدت هم با همین شیوه وجوه شخصیتی این شهید والامقام به افکار عمومی معرفی شده است. نفوذ کلام و بصیرت از جمله این الطاف این بود که موجب جاودانگی حاجقاسم شد و عجیب نیست که ایشان را تا ابد زنده بدانیم چرا که اندیشههای این فرمانده اسطورهای همچنان زنده است.
حکمرانی به سبک حاجقاسم
حتما همه ما به خوبی به خاطر داریم که سردار چطور با انتقاد از نوع نگاه و رفتار برخی روحانیون و افراد مذهبی، منظومه فکری خود را تبیین کرد و گفت: «من و آدمهای خودم. من و رفقای خودم. من و مریدهای خودم. این بیحجاب است، این باحجاب است. این چپ است، آن راست است، این اصلاحطلب است، او اصولگراست، خب پس چه کسی را میخواهید حفظ کنید؟ همان دختر کمحجاب دختر من است. دختر ما و شماست؛ نه دختر خاص من و شما، اما جامعه ماست.» اما در کنار این نگاه روشن و اخلاص که زبانزد عام و خاص درباره اوست، آماده شهادتبودن یکی دیگر از مولفههای مهم زندگی با برکت حاجقاسم بود چرا که به گفته خودش در کوه و دشتها به دنبال آن بود و همواره میگفت به مقتل میروم؛ شهید زندهبودن یک کلمه و عبارت تشریفاتی برای حاجقاسم نیست. حاجقاسم با شهادت خود جاودانگی را انتخاب کرد چرا که الگوی بیمثالی برای جبهه مقاومت شد و نیروهای جان برکفی مانند خودش را برای صلح منطقهای و جهانی تربیت کرد تا جهان را از لوث تروریستها پاک کرده و صلح و آرامش را به ملتها پیشکش کند.
روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد