معمای دنیای بدون میکروب

گروهی از زیست‌شناسان به‌دنبال پاسخی برای این سؤال، بررسی‌هایی انجام داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا در چنین شرایطی ما می‌توانستیم زنده بمانیم اما صرفا فقط برای مدت کوتاهی و در این مدت زندگی به‌طرز غیر قابل درکی شرایط بدی پیدا می‌کرد. برای رسیدن به پاسخ، این تیم تحقیقاتی حذف تمام میکروب‌ها را مورد بررسی قرار دادند تا دریابند وقتی تمام باکتری‌ها، آرکی‌باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل های تک‌سلولی، جلبک‌ها و... ناگهان حذف شوند و ما را با دنیایی فراخ‌تر برای زندگی تنها بگذارند، چه شرایطی خواهیم داشت.

تأمین مواد غذایی

معمولا وقتی اسم باکتری به گوش‌مان می‌خورد فقط باکتری‌های مضر وعفونت‌های باکتریایی را به یاد می‌آوریم. واقعیت این است که باکتری‌ها بسیار بیشتر از گلودرد و عفونت‌های گوارشی در زندگی ما نقش دارند. براساس مقاله‌ای که اخیرا منتشر شده، احتمالا زندگی انسان‌‌ها به‌شکل کنونی به پایان می‌رسد و جوامع فرو می‌پاشد. این تیم تحقیقاتی بر این باورند که ابتدا انسان‌ها حداقل برای چند‌هفته متوجه نشانه‌ها و تأثیرات این حذف نخواهند شد و فروپاشی کامل جامعه انسانی در یک سال یا بیشتر اتفاق می‌افتد که مهم‌ترین علت آن هم مشکلات به وجود آمده در تأمین منابع غذایی خواهد بود.اولین چالش از میان صدها چالشی که این پدیده به همراه خواهد داشت، مشکل تأمین نیتروژن برای رشد گیاهان خواهد بود. نیتروژن از عناصر اصلی مورد نیاز برای فتوسنتز گیاهان است که باکتری‌ها با تبدیل آن به آمونیاک، امکان بهره‌برداری گیاهان را از این عنصر حیاتی مهیا می‌کنند. بدون مداخله انسان در قالب تولید انبوه کودها، احتمالا فتوسنتز به‌طور گسترده در سطح جهان ظرف یک سال به پایان می‌رسد. از طرفی خوراک دام‌ و طیور از گیاهان تأمین می‌شود و همچنین نشخوارکنندگان برای هضم غذای خود به فعالیت‌های میکروبی در دستگاه گوارش‌ خود وابسته هستند.

انباشت زباله‌ها

به گفته این تیم تحقیقاتی، زیست توده احتمالا شروع به انباشته شدن، به‌ویژه در سطح مولکولی می‌کند و مخازن وسیعی از زباله‌های بیوژئوشیمیایی پدید می‌آورد که حداقل در ابتدا قابل تجزیه خواهد بود.حیوانات کوچک‌تر وضعیت بدتری دارند. بیش از نیمی از فیتوپلانکتون‌ها ویتامینB۱۲ را که بدون آن زنده نمی‌مانند از باکتری‌ها به دست می‌آورند. به همین دلیل احتمال فروپاشی زنجیره غذایی وجود دارد. البته این محققان معتقدند گرچه انسان‌ها هم به ویتامین‌های میکروبی و اسیدهای آمینه که از مسیر رژیم غذایی یا میکروارگانیسم‌های روده به دست می‌آیند، وابسته هستند اما ممکن است بتوانند با موفقیت، ترکیبات غذایی را با نوآوری‌های شیمیایی یا زیست‌فناوری و تولید محصولات نوترکیب، جایگزین کنند. در کنار همه این چالش‌ها، معضل بعدی که با آن روبه‌رو خواهیم شد، افزایش شدید دی‌اکسید‌کربن جوی خواهد بود، زیرا حیوانات به نفس کشیدن و تولید دی‌اکسید‌کربن ادامه می‌دهند در حالی که گیاهان قادر به فتوسنتز و مصرف این دی‌اکسیدکربن و جایگزین کردن اکسیژن نخواهند بود. در این صورت نابودی بیشتر انسان‌ها و حیات غیرمیکروسکوپی روی کره زمین به‌دنبال یک دوره طولانی گرسنگی، بیماری، ناآرامی، جنگ داخلی، هرج و مرج و خفگی بیوژئوشیمیایی جهانی حتمی خواهد بود و صرفا ممکن است تعداد محدودی گونه‌های مقاوم بتوانند با چنین شرایطی سازگار شوند.

داستان نابودی سایر میکروب‌ها چه می‌شود؟

اگر همه میکروب‌ها ناپدید شوند، ابتدا ممکن است جشن بگیریم، زیرا بیماری‌های میکروبی مانند ابولا و سرخک یک شبه ناپدید می‌شوند. با این حال، حذف سایر گونه‌های میکروبی نیز مانند حذف باکتری‌ها اثرات جبران‌ناپذیری بر ادامه حیات در این کره خاکی خواهد داشت. اول این که فضولات انسانی و حیوانی تجزیه نمی‌شوند و به‌سرعت انباشته می‌شوند. از آنجا که هیچ چیز بازیافت نمی‌شود، درشت مغذی‌ها و ریز مغذی‌های موجود به‌زودی تمام می‌شوند. پیدا کردن منابع غذایی زنده به‌طور فزاینده‌ای دشوار خواهد بود. به طور خلاصه، انسان‌ها می‌توانند بدون میکروب‌ها به‌خوبی زندگی کنند اما فقط برای چند روز.

روزنامه جام جم