با تداوم رویه کنونی از جنگل‌های ایران تنها یک خاطره باقی‌ می‌ماند

همین مثال ملموس نشان می‌دهد بی‌توجهی به پیامدهای اقلیمی و اصرار به دخالت‌های مخرب انسانی در محیط زیست چقدر می‌تواند به سرعت خودش را پیش چشممان بیاورد.

همانطور که برف‌بازی سالهای گذشته حالا تنها یک خاطره شیرین برای ما محسوب می‌شود با تداوم آتش‌سوزی جنگل‌ها در ایران عکس‌های آلبوم خانوادگی ما از پرسه در این جنگل‌ها هم به جرگه خاطرات می‌پیوندد. می‌توان با سنجه آماری هم به این موضوع تلخ نگاه کرد.

آمارهایی هولناک که در طول ده سال اخیر از زبان مسئولان و کارشناسان و فعالان محیط زیست عنوان شده و به نظر می‌رسد آنطور که باید موثر واقع نشده است.

اینکه بدانیم با تداوم روند کنونی تنها 50 سال با خداحافظی از جنگل‌ های شمال ایران فاصله داریم. به این معنا که نیم‌قرن دیگر اثری از پهنه سبز خطه شمال نخواهد بود. هفته اول آذر امسال هفته سخت و سوزانی برای جنگل‌ های هیرکانی شمال ایران بود.

جنگل‌هایی که حالا چند سالی است که به ثبت جهانی هم رسیده و همین موضوع لزوم ضرورت نگهداری از آن را صدچندان می‌کند اما تنها طی 8 روز ابتدایی آذرماه ۲۷ فقره حریق در جنگل‌های شمال کشور رخ داده است. تا دیروز 40 هکتار از حجم این جنگل‌ها دود شده است.

اتفاقی که حتی می‌تواند به خروج نام این جنگل از فهرست میراث ثبت شده هم بینجامد. تلخ ماجرا اینکه عموما ما در پاییز در انتشار چنین حریق‌هایی هستیم اما همچنان در برابر این اتفاق مستاصلیم.

هادی کیادلیری رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات به جام‌جم می‌گوید «در فصل پاییز به دلیل اینکه گازهای گرم مدیترانه‌ای میوزد، رطوبت کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه درجه حرارت بالا می‌رود و باعث وقوع آتش‌سوزی می‌شود.»

هر چند این فرضیه در حالی مطرح می‌شود که هنوز از دلیل اصلی حریق در جنگل‌های هیرکانی به صورت رسمی چیزی اعلام نشده است اما در کنار گفته‌های کیادلیری باید به این نکته هم اشاره کنیم که آمارهای رسمی موجود نشان می‌دهد بیش از 90 درصد از حریق جنگل‌ها در ایران عوامل انسانی عنوان شده است. بخشی از این دلایل تعمدی است، چه به واسطه تصرف زمین یا خصومت‌های شخصی! و بخش قابل توجهی از آن ناشی از ناآگاهی عمومی و بی‌احتیاطی است.

کیادلیری به جام جم می‌گوید «زمان آتش‌سوزی در شمال کشور، فصل پاییز است. در برخی مواقع حریق به صورت طبیعی اتفاق می‌افتد و گاه به دلیل اینکه مواد قابل اشتعال در طبیعت فراوان است، عوامل انسانی علت آتش سوزی شناسایی می‌شوند. سازمان جنگل‌ها در 90 درصد مواقع منشا انسانی را علت آتش‌سوزی‌ها اعلام می‌کند که این مساله قابل قبول نیست و اگر هم این آمار درست باشد نشان دهنده کم‌‍‌کاری این سازمان در زمینه فرهنگسازی است.»

نگرانی‌های دیگری هم در این میان وجود دارد. آنطور که رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات به جام‌جم می‌گوید « نکته قابل اهمیت در امسال این است که شدت و وسعت آتش‌سوزی‌ها تغییر کرده و این موضوع بسیار نگران کننده‌ای است.» چه دخالت‌های انسانی در حریق جنگل‌ها موثر باشد و چه تغییرات اقلیمی و تداوم خشکسالی‌ها دلیلی بر سیاه‌بختی درختان شمال ایران باشد می‌دانیم با تداوم این رویه جنگل‌های شمال ایران به خاطره‌ای دور برای جامعه ایرانی بدل خواهد شد.