به گزارش جام جم آنلاین از مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، موج تظاهرات و اغتشاش بعد از فوت مهسا امینی با حمایتهای گسترده رسانههای فارسی زبان آغاز شد. این رسانهها بعد از اغتشاشات سال ۹۸ در پی افزایش قیمت بنزین، دنبال فرصت مجددی برای سوءاستفاده از بحرانها و چالشهای اجتماعی داخل ایران بودند.
اعتراض به مساله گشت ارشاد که این رسانهها برای مدت طولانی روی آن مانورهای خبری گستردهای انجام داده بودند، از اصلی ترین موضوعاتی بود که بخشی از اخبار کذب و دروغرسانیهای این رسانهها را به خود اختصاص داد.
شروع با کلیدواژه تظاهرات سراسری
یکی از راهبردهای این رسانهها استفاده از کلید واژه «تظاهرات سراسری» برای نمایش گستردگی این تظاهرات و همچنین تعمیم آن به تمام شهرها و شهرستانهای کشور بود. کلید واژهای که توسط بسیاری از این رسانهها به طور مشترک استفاده شد و در روزهای اول نیز در گزارشها آن را به «بزرگترین قیام ملت علیه حکومت» تعبیر کردند.
به جز کلید واژه تظاهرات سراسری و اخیراً نیز اعتصابات سراسری که توسط این رسانهها به کار رفته است، راهبرد دیگر تمرکز بی نظیر بر پوشش اخبار مرتبط با این اغتشاشات بود. به گونهای که شبکههای تلویزیونی تصمیم گرفتهاند تا کنداکتور برنامههای خود را برای آن چه که پوشش تظاهرات میخوانند تغییر دهند و همچنین صفحات اجتماعی و وب سایتهای آنها نیز طوری از اخبار مرتبط با تظاهرات پر شده که پیدا کردن اخبار و گزارشهای دیگر در آن تقریباً غیر ممکن است. راهبردی که هدف آن چیزی جز زنده نگاه داشتن یک وضعیت آشوب و نابسامانی در داخل نیست.
لیدرسازی؛ هدف دوم
با این حال رسانههای مذکور برای نیل به اهداف خود در زنده و بزرگ نگاه داشتن اغتشاشات خیابانی از روشهای مختلفی استفاده کرده تا بتوانند همواره احساسات و افکار عمومی را جریحهدار و هیجان زده کنند. یکی از اصلیترین این راهبردها برنامهریزی برای آموزش و مدیریت افراد در داخل کشور برای هدایت جریان های اغتشاش است. شبکه سعودی ایران اینترنشنال که در گذشته بارها صف بندی خود را در کنار گروه تروریستی منافقین نشان داده از جمله رسانههایی است که در این زمینه بیشترین فعالیت را دارد. این شبکه به جز پوشش خبری اغتشاشات با دعوت از مهمانهای مختلف تلاش دارد تا شکل اغتشاشات را هدایت کند. از دعوت به شعار نویسی در خیابان ها و شعار دادن از پشت پنجرهها تا دعوت به اعتصاب گروههای شغلی مختلف و حتی برنامه دادن برای تجمع افراد اغتشاشگر در کوچه پس کوچههای شهرها برای ایجاد موقعیت جهت حمله به مامورین امنیت، از جمله پیشنهاداتی است که این شبکه در برنامههای خود به آن ها اشاره کرده است.
کشته سازی راهبردی قدیمی
پروژه بعدی در دستور کار این شبکهها، کشتهسازی از اغتشاشگران است. مسالهای که بعد از اغتشاشات سال ۹۸ برای اولین بار در دستور کار این رسانهها قرار گرفت. اولین ادعای عجیب در خصوص کشتههای اعتراضات خیابانی توسط خبرگزاری رویترز بعد از خاتمه یافتن این تظاهرات عنوان شد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی ادعا کرد که ۱۵۰۰ نفر در تظاهرات خیابانی ایران جان باختهاند. ادعایی که سنخیتی با آمار های رسمی در داخل کشور و حتی نهادهای دیگر نداشت. اگرچه که رویترز منشا این آمار را افشا نکرد اما طی گزارشی عنوان کرد که توسط دو مقام رسمی ایرانی تهیه شده است که این اطلاعات را از نیروهای امنیتی، سردخانه و بیمارستانها جمع آوری کردهاند.
در این خصوص باید گفت که اولاً اگر آمارها از سوی مقامات دولتی ایران به این خبرگزاری افشا شده باشد، نباید حاصل جمعآوری داده توسط این افراد بلکه باید حاصل از گزارشهای سازمانی باشد که از یک مرجع رسمی به دست آمده است نه اینکه از مراکز مختلف دادههای مختلفی جمع شود. ثانیاً اگر مقامی بخواهد از مراجع مختلفی اطلاعات کشته شدهها را به دست آورد نیز به راحتی اسم او برای نهادهای امنیتی افشا میشود؛ خصوصاً اینکه مراکز مورد اشاره در سطح کشور به اندازهای هستند که پیگیری از آنها زمان چشمگیری طول خواهد کشید و هر کدام از آنها با توجه به شرایط امنیتی بدون مجوزهای رسمی گزارشی را نخواهند داد. بیشتر به نظر میرسد که ادعای رویترز از سر ارتباطات رسانهای بوده که برای ادعایشان هیچ سندی نداشته و تنها هدف پشت پرده، کشتهسازی از اغتشاشات خیابانی علیه جمهوری اسلامی بوده است.
در اغتشاشات اخیر نیز کشتهسازی یکی از روشهای رسانههای معاند برای ایجاد حساسیت به خصوص جلب توجه رسانههای بینالمللی علیه کشورمان بوده است. طرح کشتهسازی از افراد در خیابانها در حالی صورت میگیرد که تا کنون چندین مورد از این ادعای این رسانهها نقش بر آب شده است. طرح ادعای کشته شدن هدیه نعیمایی در نوشهر که در واقع یک بلاگر ساکن تهران است و همچنین طرح ادعا در خصوص به قتل رسیدن دختری که موهای خود را برای حضور در خیابانها میبنند که بعداً فیلمی از او منتشر شد و ادعای کشته شدن خود را رد کرد؛ تنها مواردی از ادعا های بدون سند در راستای بالا نشان دادن آمار فوتیهای اغتشاشات خیابانی است.
البته در اغتشاشات و تظاهرات اخیر تنها روش کشتهسازی نبوده بلکه برخی از کانالها نیز اقدام به زندهسازی سرکرده تروریست، مسعود رجوی کردند که در سال ۷۹ طی حمله موشکی سپاه به مقر مرکزی منافقین به هلاکت رسید و تا امروز هیچ فیلم و عکسی از وی منتشر نشده بود.
بازنشر ویدئوهای تکراری استراتژی جدید
روش دیگر مورد استفاده این رسانهها برای نشان دادن گستردگی این تظاهرات باز نشر ویدئوهای قدیمی و تکراری با ادعای محلهای مختلف است. در واقع با فروکش کردن موج این اغتشاشات در بسیاری از شهرها و مناطق کشور رسانههای معاند دست به دامان ویدئوهای آرشیوی شدهاند تا به مخاطبان خود القا کنند که تظاهرات سراسری در همه مناطق کشور همچنان زنده است.
قرار دادن ایرانی در برابر ایران
یکی دیگر از روشهای مورد استفاده این رسانهها بزرگنمایی حمایتهای بینالمللی از اغتشاش گران است. اگرچه که این اغتشاشات شاهد طیف گستردهای از حمایت دولتهای غربی بوده که خود سوابق اسفباری را در رعایت حقوق بشر داشتهاند اما بزرگنمایی اقدامات گروه هکری موسوم به انانیموس (بینامها) نیز در دستور کار آنها بوده تا نشان دهند کشور از نظر زیرساختها هم قرار است با چالشهای بزرگی مواجه شود.
هرچند اقدامات گروه هکری مورد اشاره تا کنون تنها به انجام حملات سطح پایین DDOS منتهی شده اما هیچ اشکال فنی را در زیرساخت های ارائه دهنده خدمات دولتی ایجاد نکرده است. شرکت های دولتی نیز صرفاً جهت مورد حمله قرار نگرفتن، برای مقاطعی سایت خود را از دسترس خارج کردند.
روند تکراری فارسی زبانها
به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، این روز ها بازار شایعه پراکنی و دروغرسانی رسانههای معاند حسابی گرم است. رسانههایی که بعد از شکستهای پی در پی خود برای حمله به ارکان نظام، اکنون راهبرد خود را تغییر داده و تنها به دنبال نشان دادن گستردگی و ادامه دار بودن اغتشاشات خیابانی هستند. امری که از طریق برانگیختن احساسات و عواطف عمومی و ایجاد هیجانات کاذب در ذهن مخاطبانشان دنبال میکنند. هدایت اغتشاشات خیابانی از کانالهای خارج از کشور در سطح هر چند محدود که با بستن یک خیابان اصلی و آتش زدن سطلهای زباله که منجر به ایجاد ترافیک میشود، امری است که این رسانهها از آن تحت عنوان حضور هزاران نفر در تظاهرات سراسری یاد میکنند. یا حتی طرح ادعای بی اساس برای سقوط شهرهای مختلف در کشور که با هدفی جز نشان دادن عظمت پوشالی اغتشاشات منتشر نمیشوند. با خاموش شدن موج این اغتشاشات در روز های پیش رو، احتمالاً شاهد باز نشر ویدئوهای قدیمی و آمار فوتیهای بالاتر از سوی این رسانهها خواهیم بود. همانگونه که بعد از اغتشاشات سال ۹۸، به واسطه روابط رسانهای خود با برخی از رسانههای خارج از کشور آمار و ارقامی را منتشر کردند که نه تنها ارتباطی با واقعیت نداشت بلکه فقط برای بهرهبرداری در سناریوهای آینده عنوان شده بودند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد