هوشمندی شهید عراقی خاری در چشم فرقان بود

شهادت او بر همه مسلمین مبارک باشد. او می‌بایست شهید می‌شد؛ برای او مردن در رختخواب کوچک بود.» این سخنان امام‌خمینی (ره) در ۴ شهریور ۱۳۵۸ در دیدار با خانواده شهید عراقی بود و از صمیمیت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران نسبت به این یار وفادار خود حکایت دارد. معلوم است که این تعریف و تمجید‌ها از کسی آن‌هم از سوی امام‌خمینی (ره) حساب‌وکتاب دارد و دقت در این کلمات و واژگان نشان می‌دهد که گروه تروریستی فرقان با آن تفکرات التقاطی و انحرافی خود با هدفی کاملا روشن دست به ترور این چهره شاخص انقلابی زد. قاسم تبریزی، پژوهشگر و نویسنده حوزه تاریخ معاصر در گفتگو با جام‌جم به تحلیل چگونگی شکل‌گیری گروه انحرافی فرقان و همسویی این جریان با سیاست‌های غرب و مشابهات فکری آن‌ها با دیگر گروه‌های ستیزه‌جو مثل منافقین پرداخت و از دلایل انتخاب شهید مهدی عراقی به‌عنوان هدف ترور گروه فرقان گفت.

قاسم تبریزی، پژوهشگر و نویسنده حوزه تاریخ معاصر در گفتگو با جام‌جم درباره علت شکل‌گیری گروه تروریستی فرقان در دهه ۵۰ و ادامه فعالیت این جریان بعد از انقلاب با اشاره به شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه ایران در آن مقطع زمانی خاطرنشان کرد: برابر با اسنادی که تاکنون منتشر شده، فرقانی‌ها گروهی بودند که براساس تفسیری ماتریالیستی و مادی تحلیلی درباره وضعیت فرهنگی و اجتماعی کشور داشتند و بر همین مبنا سعی می‌کردند با تحلیل‌های تازه جوانان را به سمت خود جلب و جذب کنند.

تبریزی با بیان این‌که فرقان از ابتدای تشکیل تا روز‌های منتهی به پیروزی انقلاب فعالیت خود را بدون مزاحمت ماموران امنیتی ادامه می‌داد تصریح کرد: در هیچ‌کدام از اسناد ساواک ردپایی درباره فعالیت اکبر گودرزی و گروه او وجود ندارد و با این‌که جزوات و آثار مکتوب فرقان به‌راحتی به دست جوانان می‌رسید، اما هیچ گزارشی درباره ممانعت و برخورد سازمان امنیت کشور با این مجموعه وجود ندارد. وی تاکید کرد: چشم‌پوشی ساواک از فعالیت‌های فرقان ازاین‌جهت عجیب و محل تأمل است که در همان زمان اگر کودکی دبستانی در انشای خود تعریضی و کنایه‌ای به مسائل سیاسی داشت با او برخورد و اگر در دستان نوجوانی یکی از اعلامیه‌ها دیده می‌شد مورد شکنجه و آزار و اذیت قرار می‌گرفت و این در حالی است که نه تلاشی برای جلوگیری از انتشار آثار گروه فرقان از سوی دستگاه‌های امنیتی صورت می‌گرفت و نه با هیچ‌کدام از این تشکیلات برخوردی شد. تبریزی درباره تأمین منابع مالی این گروه گفت: اساسا معلوم نیست که گودرزی و گروه او از چه طریق برای تأمین هزینه اقدام می‌کردند و خود این مسأله جزو ابهامات است. چون با توجه به تعدد آثار منتشرشده از سوی این گروه، سؤال مهم این است که بودجه تکثیر و انتشار این جزوات چگونه مهیا می‌شد؟ به‌خصوص این‌که گودرزی طلبه‌ای بود که از همان ابتدا از سوی علما طرد شد و او را از مدرسه شیخ‌عبدالحسین و چند مدرسه دینی دیگر بیرون کردند و از طرف دیگر فرقان آن زمان از معروفیتی هم برخوردار نبود که از طریق کمک‌های مردمی به فعالیت خود ادامه دهد.

این پژوهشگر تاریخ معاصر درباره مواجهه فرقان با جریان روحانیت انقلابی گفت: این گروه از همان ابتدا با طرح برخی از عناوین مثل آخوندیسم که شاید برای اولین بار از سوی فرقان ابداع‌شده بود به مخالفت با روحانیت و نیرو‌های انقلابی پرداخت و این عنوان به‌طور خاص بعد‌ها از سوی سید ابوالحسن بنی‌صدر، اولین رئیس‌جمهور ایران و سازمان مجاهدین خلق و سلطنت‌طلبان مکرر مورد استفاده قرار گرفت.

وی درباره تسلط شهید عراقی نسبت به مسائل جامعه و شرایط فکری و سیاسی کشور در دوران قبل از انقلاب خاطرنشان کرد:

دکتر شریعتی و عراقی با هم دیداری داشتند که بعد از آن دیدار شریعتی گفت من تصور نمی‌کردم فردی بازاری از چنین قدرت تحلیل و نگاه روشنی نسبت به مسائل روز برخوردار باشد. پژوهشگر تاریخ انقلاب با اشاره به نقش شهید عراقی در اوایل انقلاب تصریح کرد: او در مدیریت اجرایی فردی بسیار توانمند بود و در قیام ۱۵خرداد نقش فعالی داشت و زمانی که قرارداد کاپیتولاسیون امضا شد، او و یارانش اعلامیه امام را در نفی این قرارداد به تیراژ ۱۰۰هزار نسخه در بین مردم توزیع کردند. زمانی امام به پاریس مهاجرت کرد، عراقی در اداره تشکیلات محل اقامت امام نقش مؤثر داشت. بعد از انقلاب هم شاهد عملکرد خوب او در بنیاد مستضعفان بودیم و همچنین وی از عناصر اصلی حزب جمهوری اسلامی بود. زمانی هم که شهید عراقی به کیهان آمد، تحولی در این موسسه ایجاد کرد. ازاین‌رو باید او را فردی مدیر، مدبر و هوشمند دانست که نگاه کامل کاربردی و راهبردی در عرصه مفاهیمی دینی و سیاسی داشت. طبعا فرقانی‌ها اقدامات و عملکرد او را سدی در برابر شیوع افکار و عقاید خود می‌دانستند و به همین علت دست به ترور او زدند.