مسئولیت صادرات عجیب بنزین با کیست؟

دو هفته پیش بود که گمرک جمهوری اسلامی ایران در گزارشی رسمی اعلام کرد در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۱، حدود ۴۰۰‌میلیون لیتر بنزین صادر شده است؛ با مراجعه به جزئیات این گزارش مشخص شد ارزش دلاری صادرات این فرآورده‌های نفتی معادل ۱۰۵‌میلیون دلار که با محاسبات ریالی، معادل ۲۶۰۰میلیارد تومان برآورد شد. طبق گزارش گمرک ایران، امارات اصلی‌ترین مشتری بنزین بوده به‌طوری که ۶۷‌درصد بنزین صادراتی راهی این کشور شده است.

 

این اعداد در حالی به ثبت رسید که یک محاسبه ساده نشان می‌دهد هر لیتر بنزین با رقم ۲۷ سنت صادر شده است که با توجه به قیمت ۶۰ سنتی بنزین در خلیج‌فارس، ارزان‌فروشی صورت گرفته است. با ورود رسانه‌ها به این موضوع، وزارت نفت در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که آن چیزی که به نام بنزین صادر شده‌است، سوخت بی‌کیفیتی است که توسط بخش خصوصی صادر شده است: «متولی صادرات بنزین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران است و وزارت نفت خارج از رینگ صادراتی شرکت بورس انرژی هیچ محموله‌ای صادر نمی‌کند. اخبار منتشر شده درباره صادرات ارزان بنزین که در برخی رسانه‌ها منتشر شده مربوط به بنزین غیراستانداردی است که در پالایشگاه‌های کوچک‌مقیاس (Mini Refineries) خصوصی تولید شده است و از آنجا که این پالایشگاه‌ها میعانات گازی را به قیمت ۹۵‌درصد فوب منطقه خریداری و سوخت تولید می‌کنند، این سوخت غیراستاندارد و غیرقابل استفاده در کشور است، بنابراین این نوع سوخت را به کشور‌هایی که موضوع استاندارد سوخت برایشان اهمیتی ندارد، به قیمت ارزان‌تر از فوب منطقه صادر می‌کنند.»

وزارت نفت معتقد است بنزینی که صادر شده، ارتباطی به آن نداشته و دستگاه‌های دیگر باید پاسخ دهند؛ توپ به زمین وزارت صمت افتاد که متولی نظارت بر امور صنایع بخش خصوصی از جمله مینی‌پالایشگاه‌هاست.
امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، درباره صادرات بنزین گفت: صادرات فرآورده‌ها با شرکت ملی نفت و پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است. مطابق قانون وزارت صمت هیچ مجوزی برای صادرات فرآورده‌های نفتی صادر نکرده است. تکذیبیه وزارت صمت به آن معنا بود که این نهاد دولتی، هیچ مسئولیتی در قبال صادرات بنزین ندارد چراکه قانون، هرگونه صادرات بنزین را ممنوع اعلام کرده بود. در این زمینه باید توجه داشت وزارت نفت رسما صادرات بنزین ولو بی‌کیفیت را تایید کرده، ولی معتقد است دستگاه‌های دیگر باید به آن پاسخ دهند.

تا به امروز، هیچ نهادی درباره محموله‌های بنزین روشنگری نکرده و هنوز معلوم نیست این محموله‌ها توسط چه افرادی و با چه مجوزی به خارج از کشور صادر شده است. جلیل سالاری، مدیرعامل وزیر نفت با تکذیب صادرات ۲۷ سنتی بنزین به جام‌جم می‌گوید: چنین چیزی بسیار بعید به نظر می‌رسد و از گمرک ایران انتظار می‌رود اگر چنین گزارشی منتشر می‌کند حتما اسناد آن را نیز منتشر کند، زیرا موجب بروز شائبه‌هایی در افکار عمومی می‌شود. گمرک مرکز مبادلات تجاری کشور است و در اسناد این نهاد آمده که چه شرکتی بنزین صادر و به چه کشوری ارسال کرده است. معاون وزیر نفت درباره این‌که چه شرکتی مسئولیت صادرات بنزین را به عهده دارد، اضافه می‌کند: صادرات دریایی بنزین برعهده شرکت ملی نفت و صادرات زمینی برعهده شرکت ملی پالایش و پخش است.

سرگردانی در پاسخ

روی کاغذ و به استناد پاسخ وزارت نفت تنها متصدی صادرات بنزین، مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران است و این مدیریت باید پاسخ دهد بنزین صادر شده، بر‌اساس چه دستورالعملی با چنین قیمتی صادر شده است. وزارت صمت می‌گوید صادرات بنزین کار ما نبوده، بورس انرژی هم اعلام کرده آن چیزی که از این نهاد صادر شده «فقط» یک محموله بوده و وزارت نفت هم رسما گفته هیچ بنزینی صادر نکرده است.

این موضوع که حالا به یک جنجال تبدیل شده، از آن جهت حائز اهمیت است که صدای واردات بنزین بیشتر از گذشته به گوش می‌رسد و وزارت نفت هم به‌طور تلویحی آن را تایید کرده است. حالا در این شرایط خبر صادرات ارزان‌قیمت بنزین رسما توسط گمرک منتشر می‌شود تا حساسیت‌ها نسبت به بنزین افزایش یابد. حساسیت‌هایی که با پاسکاری نهاد‌های دولتی مضاعف شده و هنوز پاسخ مستدلی از سوی هیچ‌یک از دستگاه‌ها ارائه نشده است.

 

منبع: روزنامه جام جم