گزارش «جام‌جم» از بحران جهانی که میلیون‌ها نفر را به کام مرگ می‌کشاند

آخرالزمان غذایی

بحران غذایی گسترده‌ای در راه است؛ این گزاره را همه نهاد‌های بین‌المللی پذیرفته‌اند، اما اختلاف بر سر آن است که چه کشوری و چه شرایطی این بحران را کلید زده است؟ روسیه یا غرب. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه معتقد است غربی‌ها مسبب این اوضاع بوده و در حال چینش پازلی هستند که بحران غذایی را به گردن مسکو بیندازند.

کد خبر: ۱۳۶۹۷۸۲

نویسنده وحید حاجی‌پور - دبیر گروه اقتصاد

به گزارش جام جم آنلاین، غربی‌ها نیز مدام بر این طبل می‌کوبند که اگر روسیه به اوکراین حمله نمی‌کرد، کمبود گندم و روغن در بازار‌های جهانی پدید نمی‌آمد. البته هر دو طرف، اظهارات یکدیگر را نقض می‌کنند، ولی بحران غذایی، تنها نقطه اشتراکی است که طرفین را به تفاهم رسانده است.

قبل از حمله روسیه به اوکراین، این دو کشور در میان سه صادرکننده برتر گندم، ذرت، کلزا، تخمه و روغن آفتابگردان بودند. گزارش‌های جهانی می‌گوید این فقرای جهان هستند که در خطر آسیب جانبی از بحران غذایی هستند و محروم‌ترین مردم در خاورمیانه، آسیای مرکزی و بیشتر آفریقا، در این بحران از بین خواهند رفت. زیرا قیمت مواد غذایی افزایش و در دسترس بودن آن کاهش می‌یابد.

در سال ۲۰۲۱، تقریبا ۷۰۰میلیون نفر یا ۹‌درصد از جمعیت جهان با درآمدی کمتر از ۱.۹۰دلار در روز زندگی می‌کردند که در تعریف بانک جهانی، فقر شدید قلمداد می‌شود؛ بنابراین هرگونه افزایش قابل‌توجهی در قیمت مواد غذایی می‌تواند میلیون‌ها نفر دیگر را در معرض مرگ قرار دهد.

اعداد شگفت‌انگیز

گزارش استاندارد اند پورز پیش‌بینی می‌کند که بحران غذایی تا سال ۲۰۲۴ و احتمالا پس از آن ادامه خواهد داشت. کمیته بین‌المللی نجات جهان هم در مورد عوارض گرسنگی قریب‌الوقوع هشدار داده و نوشته است حداقل ۴۷میلیون نفر در وضعیت اسفناکی، با زندگی خداحافظی خواهند کرد. عددی دیگر که وحشت‌آفرین است، تعداد افرادی را نشان می‌دهد که شب‌ها گرسنه می‌خوابند: «۸۱۱میلیون نفر». در کشور غنا، تورم ۲۵درصد افزایش و قدرت خرید به‌شدت کاهش یافته است؛ در نیجریه، بانک مرکزی با افزایش ۱۵۰واحدی نرخ بهره، بازار‌ها را شگفت‌زده کرد.

کنیا هم برای اولین بار در هفت سال گذشته نرخ بهره را افزایش داد که دلیل آن اختلال در زنجیره تامین و افزایش قیمت کالا‌ها بود. گاردین در این باره نوشته است: براساس پروژه مشترک سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا، تعداد کل افرادی که با ناامنی غذایی حاد روبه‌رو هستند و به کمک‌های غذایی فوری نیاز دارند از سال ۲۰۱۶ تا به امروز، تقریبا دو برابر شده‌است.

آخرین گزارش این شبکه به کشور‌های خاصی اشاره کرد: اتیوپی، سودان جنوبی، جنوب ماداگاسکار و یمن که در مرحله مرگ ناشی از گرسنگی قرار دارند.

تشدید فقر غذایی

آمار‌ها می‌گویند قیمت غلات طی دو ماه اخیر حدود ۷۰درصد، روغن ۱۳۸درصد و شاخص موادغذایی ۵۸درصد رشد داشته‌است. بسیاری معتقدند وضعیت از این بدتر هم خواهد شد؛ به نظر نهاد‌های بین‌المللی، سال ۲۰۲۳ چرخش تاریک‌تری خواهد داشت و بحران قیمت مواد غذایی، می‌تواند با یک بحران عرضه واقعی، جایگزین شود که در آن غذا نه‌تن‌ها به‌دلیل قیمت بلکه به‌دلایل نبود کاشت محصول سال آینده در اوکراین و بحران کم‌آبی در جهان از دسترس میلیون‌ها نفر خارج می‌شود. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تخمین می‌زند که بین ۲۰ تا ۳۰‌درصد از زمین‌های کشاورزی اوکراین در سال جاری، کاشته نشده یا برداشت نشده باقی می‌ماند.

خشکسالی؛ دشمن مشترک

از سوی دیگر، تغییرات اقلیمی که به پدیده خشکسالی منجر شده، شرایط را بدتر کرده است؛ به‌عنوان مثال، کشور‌های شاخ‌آفریقا، مانند سومالی، بدترین خشکسالی را در ۴۰ سال اخیر در میان دمای بی‌سابقه بالا تجربه می‌کنند. همان‌طور که مجله فارین پالیسی اخیرا گزارش داد، زمانی که بارندگی‌ها به این کشور‌ها هجوم آورد، باعث جاری شدن سیل و تولید انبوه ملخ شد.

در هند به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ گندم جهان، اما وضعیت بدتر است، موج گرمای بی‌سابقه در شمال غرب این کشور به محصولات کشاورزی آسیب رسانده است. به همین سبب، دولت هند در ماه جاری صادرات گندم را متوقف کرد تا شرایط برای جهان بدتر شود.

این وضعیت در آمریکا هم دیده می‌شود، کشوری که چهارمین صادرکننده گندم جهان است، ولی صدها‌هزار هکتار از اراضی کشاورزی آن به‌دلیل خشکسالی دیگر قادر به تولید گندم نیستند. وزارت کشاورزی ایالات متحده می‌گوید که کشاورزان تنها ۴۹‌درصد از گندم بهاره برنامه‌ریزی شده را کاشت کرده‌اند که خود بحران است.
مثلا کشاورزان داکوتای شمالی که حدود نیمی از گندم بهاره ایالات متحده را تولید می‌کنند فقط ۲۷درصد محصول خود را کاشته‌اند، این عدد، زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم این رقم کمترین میزان کاشت گندم طی ۴۰ سال اخیر بوده است. در چنین شرایطی، آنتونیو گوترش، دبیر‌کل سازمان ملل متحد می‌گوید: «با بحران غذایی مواجه‌ایم....»

مقامات اوکراین و برخی مقامات بین‌المللی روسیه را متهم کرده‌اند که غلات و سایر کالا‌ها را در مناطق تحت اشغال این کشور، غارت کرده است. کرملین این اتهامات را رد کرده و آن‌ها را اخبار جعلی خوانده است.

منبع: روزنامه جام جم