قطعنامه شورای حکام لطمه به بی‌طرفی و جایگاه آژانس است

دراین خصوص با دکتر مراد عنادی، کارشناس ارشد مسائل سیاسی و رسانه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

او بر این باور است که ایران زیر بار فشار غرب نخواهد رفت و رویکردی که آنها در پیش گرفته‌اند ‌در نهایت به اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لطمه می‌زند‌‌.

صدورقطعنامه از سوی ‌شورای حکام چه تاثیری بر همکاری ایران و آژانس خواهد داشت؟

همکاری ایران با آژانس همواره روندی پر فراز و نشیبی داشته اما این همکاری همیشه ادامه یافته است؛ البته این همکاری‌ها در مقاطعی‌کاهش یافته ‌‌و علت اصلی آن نیز واکنش ایران به عملکرد نامناسب آژانس بوده است؛ چراکه ‌آژانس برخوردی سیاسی داشته و مدیرکل آژانس نیز گزارش‌های جهت‌دار‌ی ارائه می‌کرده است. درواقع به این دلایل ایران سطح همکاری‌های خود را کاهش داده اما با این وجود همکاری ایران با آژانس ادامه داشته است.

درخصوص شرایط کنونی چه نظری دارید؟

با گزارشی که آقای گروسی ‌درباره ‌سه نقطه مریوان، ورامین و تورقوزآباد که ایران اجازه دسترسی به آن نداده است، ارائه کرده و بحث‌هایی که در شورای حکام مطرح است، مبنی بر اینکه آمریکا و تروئیکای اروپا دنبال صادر شدن قطعنامه هستند ‌به نظر می‌رسد این رویکرد برتعامل ایران با آژانس تاثیر خواهد گذاشت؛ چراکه به این شکل آژانس از کارکرد بی‌طرفانه و کارشناسانه خود خارج می‌شود. به عبارت دیگر به جای اینکه به ملاحظات و درخواست‌های طرفین توجه کند به درخواست‌های یک طرف یعنی اروپا و آمریکا توجه می‌کند. علاوه براین نکته‌ای که ماجرا را پیچیده‌تر می‌کند و از رویکرد سیاسی آژانس حکایت دارد تعاملاتی است که آقای گروسی با رژیم صهیونیستی داشته و مذاکراتی است که با نخست وزیر این رژیم ‌دارد. این مسائل تاثیرگذار و مهم است؛ چراکه رژیم صهیونیستی عضو ان‌پی‌تی نیست و‌ کلاهک اتمی نیز دارد. علاوه بر این هیچ وقت نیز به آژانس اجازه دسترسی نداده است. با این وجود‌رژیم صهیونیستی ادعا می‌کند ‌دیگران باید زیر ذره‌بین باشند و با توجه به این مسائل می‌توان گفت برخورد آنها سیاسی است و ایران نیز اعلام کرده ‌که اگر به سمت صدور قطعنامه بروند سیاست‌های جدیدی را اتخاذ خواهد کرد.

صدور قطعنامه احتمالی چه تبعاتی ‌دارد؟

تبعات خاصی ندارد فقط سبب می‌شود ماجرا مقداری پیچیده‌تر شود؛ البته این مسئله روی از سرگیری مذاکرات وین که از 20اسفند متوقف شده اثر منفی می‌گذارد. طرف‌های غربی با تحریک رژیم صهیونیستی تصور می‌کنند با صدور قطعنامه فشار را روی ایران بیشتر می‌کنند و مذاکرات ادامه پیدا می‌کند این درحالی است که ایران ‌ مذاکرات را قطع نکرده ‌و خواست‌های قانونی و مشروع خود را مطرح کرده است.

در واقع غرب به این شکل تصور می‌کند با این تاکتیک می‌توان سبب شد که ایران خواسته‌های آنها را بپذیرد در صورتی‌که ایران بارها خواسته‌های خود را به شکل شفاف اعلام کرده و همواره همکاری را با آژانس ادامه داده است. جالب اینکه رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان اعلام کرده از کل بازرسی‌های آژانس که برای همه اعضا آژانس انجام شده 25درصد به ایران تخصیص پیدا کرده و این نشان می‌دهد که ایران همکاری خوبی با آژانس دارد و اگر اتفاقی افتاده به علت رویکرد سیاسی و نامناسب آنهاست.

به نظرم مسیری که برای فشار به ایران در پیش گرفته‌اند راه به جایی نمی‌برد؛ زیرا در گذشته نیز این مسیر را رفته و به نتیجه معکوس رسیده‌اند اما متأسفانه دوباره غرب در زمین رژیم صهیونیستی بازی می‌کند؛ رویکردی که در نهایت به اعتبار آژانس لطمه می‌زند و بی‌طرفی آقای گروسی را زیر سوال می‌بر‌د.

به این ترتیب آیا‌ بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت محتمل است؟

بستگی به قطعنامه‌ای دارد که تصویب می‌شود و بعید است بخواهند قطعنامه تندی صادر کنند و احتمالاً به عنوان اقدامی محرک از آن استفاده خواهند کرد تا به اهداف‌شان برسند اما به نظرم با توجه به مواضعی که وزیرخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی [ایران] گرفته است، ایران زیر بار این فشار نخواهد رفت و مسیر خود را ادامه می دهد.

به نظر شما می‌توان تشدید تنش بین ایران و آژانس را به عنوان کاهش شانس توافق برجام تعبیرکرد؟

طبیعتاً یکی از سازوکارهای که می‌تواند بحث‌های مربوط به مذاکرات وین ‌را که برجام نیز را دربر می‌گیرد، تقویت کند، نقش آژانس است. به عبارت دیگر اگر آژانس نقش خود را بد بازی کند و از مسیر بی‌طرفی خارج شود ‌روی این مسئله نیز تأثیر منفی خواهد داشت.

به نظر شما فشار سیاسی آژانس تا چه حد می‌تواند ابزاری برای پذیرش خواسته‌های غرب باشد؟

غرب از ابزارهای متعددی مانند تحریم و اعمال فشارهای سیاسی‌ استفاده می‌کند. علاوه بر این آنها از جایگاه آژانس نیز استفاده می‌کنند و به این شکل تلاش دارند به اعمال فشارهای خود رنگ و بوی حقوقی و مشروع بدهند؛ چراکه وقتی ‌مسئله‌ای از کانال سازمان ملل یا سازمان بین‌المللی انرژی اتمی صورت می‌گیرد از نگاه غربی‌ها و رسانه‌های آنها‌ اقدامی حقوقی است.

با توجه به این شرایط بهترین واکنش ایران در برابر ‌‌سیاسی‌‌کاری آژانس چیست؟

ایران بارها اعلام کرده که اگر آژانس این مسیر را ادامه بدهد سطح همکارهای داوطلبانه خود را کاهش داده و تجدید نظر می‌کند؛ چراکه دولت مصوبه مجلس را نیز در این خصوص دارد؛ بنابراین طبیعتاً ایران پاسخی متناسب با تصمیم آژانس خواهد داد.