عدالت رسانه‌ای برای همه مخاطبان

در طول سال‌های اخیر برخی شبکه‌های سیما برای تعدادی از آثار محدودشان رابط ناشنوایان گذاشته‌اند اما این برنامه‌ها به شکل مستمر تکرار نشده و حتی در مقاطعی هم مورد غفلت قرار گرفته است. البته به‌تازگی شبکه مستند در تمهیدی خلاقانه و اخلاقی، برای مناسب‌سازی برنامه‌های خود برای این طیف مخاطبان، دست به کار شده و بسته تصویری ویژه‌ای برای ناشنوایان و کم‌شنوایان طراحی کرده است.

نخستین بسته این مجموعه که برای ایام نوروز آماده شد و همچنان در حال پخش است، مستند «ترنج» بود که با موضوع فرهنگ و تاریخ خوراک در ایران، روایتی از سنت‌های غذایی در مناطق مختلف کشور را به تصویر می‌کشد. فارغ از موضوعی که برای این مستند انتخاب شده اما خود برنامه و رویکرد آن در توجه به مخاطبان ناشنوا بسیار اهمیت دارد.

رویکردی که می‌توان آن را به عنوان عدالت رسانه‌ای تفسیر کرد. حالا با این تمهید قرار است در این بسته تصویری ویژه، تعدادی از بهترین مستندهای تولیدشده، برای بهره‌برداری شهروندان کم‌شنوا و ناشنوا انتخاب و به نمایش درآید. با این اقدام درواقع دنیای گسترده مستند، مخاطبان ناشنوا و کم‌شنوا را هم به ضیافت خود دعوت می‌کند. ضیافتی که به درک شناختی آنها از دنیای پیرامون‌شان کمک می‌کند.

واقعیت این است که باید به ارتقای شناخت و مهارت زندگی ناشنوایان هم کمک کرد و برای‌شان امکاناتی فراهم کرد تا از تماشای آثار تلویزیون هم لذت ببرند. این لذت می‌تواند در افزایش آگاهی آنها موثر باشد. از سوی دیگر پخش مستندها با رابط ناشنوایان باعث می‌شود آن دسته از مخاطبان که علاقه‌مند مستندسازی و تماشای مستند هستند، کنجکاو شوند تا درباره سوژه‌ای که در قالب مستند تماشا کرده‌اند، تحقیق و پژوهش بیشتری انجام بدهند.

بنابراین باید گفت بسته تصویری مستند برای ناشنوایان، صرفا راهی برای ناشنوایان باز نمی‌کند، بلکه منجر به افزایش دانایی آنها هم می‌شود. همچنین مخاطب عادی هم با زبان اشاره آشنا خواهد شد زمانی که با یک ناشنوا رو‌به‌رو می‌شود، بداند چگونه منظورش را به او بفهماند.

حالا که این بسته برای ناشنوایان راه افتاده، خوب است که برخی نهادهای مرتبط مثل شبکه ملی ناشنوایان، انجمن خانواده ناشنوایان، کابه کمک رسانه ملی بیایند تا تولید این دست برنامه‌ها برای ناشنوایان، افزایش یابد.

شبکه مستند از سال گذشته به منظور افزایش سهم دسترسی افراد کم‌توان به تولیدات تلویزیونی و برقراری عدالت رسانه‌ای، بسته تصویری ویژه‌ای طراحی کرده است که شنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۸ پخش می‌شود.

فاطمه عودباشی - گروه رسانه