چکار کنیم «آلزایمری» نشویم؟

به گزارش جام جم آنلاین، در سال 1901 یک روانپزشک آلمانی بنام «الویس آلزایمر» بیمار 51 ساله‌ای بنام خانم آگوست را که به‌ دلیل اختلالات شناختی، مشکلات تکلمی، توهمات شنوایی و هذیان، در بیمارستانی در فرانکفورت بستری شده بود را مورد بررسی قرار داد.

در طی یکی از این بررسی‌ها وی چندین شئی مختلف را به این خانم نشان داد و مدتی بعد درباره آنها از او سوال کرد،اما وی نتوانست هیچ کدام از آنها را به‌خاطر بیاورد.

در واقع خانم «آگوست»، اولین فردی است که بیماری آلزایمرش تشخیص داده شده است.

وی در آوریل سال 1906 درگذشت و پس از فوت وی، دکتر آلزایمر به کمک دو پزشک ایتالیایی دیگر به بررسی کالبد شکافی و پاتولوژی سیستم عصبی وی پرداختند. سرانجام در سوم نوامبر سال 1906 و در سی و هفتمین گردهمایی روان‌پزشکان آلمان، دکتر آلزایمر بیماری خانم آگوست را معرفی و نامش را آلزایمر گذاشت.

امروز ۳۰ شهریورماه برابر است با ۲۱ سپتامبر روز جهانی آلزایمر است. تخمین زده می‌شود که در هر ۳ ثانیه، یک نفر در جهان به این بیماری مبتلا می‌شود و این آمار تا سال ۲۰۳۰ میلادی به عدد بسیار نگران کننده ۶۵ میلیون نفر افزایش می‌یابد.

وجود 800 هزار بیمار آلزایمری در ایران

اکنون 52 میلیون نفر در جهان به آلزایمر مبتلا هستند و در ایران نیز بیش از 800 هزار نفر مبتلا به این بیماری هستند.

هر 7 دقیقه یک ایرانی به دمانس یا آلزایمر مبتلا می‌شود

هر 7 دقیقه یک ایرانی به دمانس یا آلزایمر مبتلا می‌شود. آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است که حافظه، افکار، مهارت‌های کلامی و قضاوت، درک مطلب و به طور کلی عملکرد شناختی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

گروهی از اختلالات مغزی که منجر به از دست دادن مهارت‌های فکری و اجتماعی می‌شوند، به اندازه‌ای شدید هستند که می‌توانند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند.

هر 66 ثانیه یک آمریکا یی آلزایمری می‌شود

با توجه به گزارش انجمن آلزایمر آمریکا، بیماری آلزایمر ششمین علت مرگ و میر در ایالات متحده در این کشور است. هر ۶۶ ثانیه یک نفر دچار این بیماری می‌شود و تا سال ۲۰۶۰، حدود ۱۵ میلیون نفر در آمریکا، دمانس، آلزایمر یا اختلال شناختی ملایم خواهند داشت.

در آلزایمر، تخریب و مرگ سلول‌های مغزی و همچنین تخریب ارتباط بین آنها باعث کاهش دائم حافظه و عملکرد ذهنی می‌شود. از آنجا که هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، قرار گرفتن هر چه سریعتر بیمار در شبکه خدمات حمایت کننده بسیار مهم است.

نشانه‌ها: در مراحل ابتدایی فراموشی و یا گیجی خفیف ممکن است تنها علامت مورد توجه آلزایمر باشد، اما با گذشت زمان بیشتر خاطرات به خصوص حافظه اخیر از یاد می‌رود. سرعت پیشرفت علائم در افراد مختلف متفاوت است.

در صورتی که فرد مبتلا به آلزایمر شود احتمالاً اولین علامتی که فرد متوجه آن می‌شود سخت تر شدن غیر معمول به خاطر آوردن و سازماندهی افکار است. ممکن است خود بیمار هیچ مشکلی احساس نکند وخانواده، دوستان نزدیک یا همکاران این تغییرات را حس کنند.

تغییرات مغزی ناشی از بیماری آلزایمر منجر به ایجاد مشکلات زیر می‌شود:

حافظه: هر شخصی گاهی دچار فراموشکاری می‌شود. این که گاهی شخص به یاد نیاورد دسته کلید را کجا گذاشته است یا نام یک آشنا را به خاطر نیاورد طبیعی است،اما اختلال حافظه ناشی از آلزایمر، دائم و وخیم شونده است و توانایی و عملکرد فرد را در محیط کار و منزل تحت تأثیر قرار می‌دهد.

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است عبارات و سوالات خود را بارها و بارها تکرار کنند و متوجه نباشند که قبلا آن را پرسیده‌اند.

در بسیاری اوقات مکالمات، ملاقاتها و مناسبت‌ها را فراموش می‌کنند و به طور مکرر اشیاء را در جایی غیر از جای خود و اغلب در جاهای غیرمعمول قرار می‌دهند.

اختلال جهت یابی و تشخیص ارتباطات فضایی؛ افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است آگاهی خود را نسبت به شرایط فعلی که در آن زندگی می‌کنند مثل روزها، فصل و ... از دست بدهند.

همچنین آلزایمر توانایی مغز را برای تفسیر آنچه فرد می‌بیند مختل می‌کند و به طور کل فهم وقایع اطراف را با مشکل مواجه می‌سازد؛ در نتیجه بیماران ممکن است حتی در محیط های آشنا نیز گم شوند.

نوشتار و گفتار؛ آلزایمر باعث اختلال در توانایی تمرکز و تفکر به خصوص در مفاهیم انتزاعی مانند اعداد می شود. بیماران ممکن است در مدیریت مالی، تنظیم یادداشت ها و صورتحساب‌ها و پرداخت به موقع آنها با مشکل مواجه شوند.

تغییر در شخصیت و رفتار؛ تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ می‌دهد می‌تواند نحوه رفتار و احساسات فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بیماران ممکن است مواردی همچون افسردگی، اجتماع گریزی، تغییرات سریع خلقی، عدم اعتماد به دیگران، تحریک پذیری پرخاشگری، تغییر در عادات خواب را تجربه کنند.

دانشمندان معتقدند که آلزایمر در بیشتر افراد در اثر تلفیقی از عوامل مانند وراثت، سبک زندگی و عوامل محیطی رخ می‌دهد و به تدریج مغز را تحت تأثیر قرار می دهد.

بیماری آلزایمر موجب آسیب دیدن و مرگ سلولهای مغزی می‌شود. هرچه سلول‌های مغزی بیشتری می‌میرند، مغز نیز کوچکتر می‌شود.

افزایش سن مهمترین عامل خطر شناخته شده در ابتلاء به آلزایمر

افزایش سن مهمترین عامل خطر شناخته شده در ابتلاء به آلزایمر است. آلزایمر جزئی از روند طبیعی پیر شدن نیست اما خطر ابتلاء به آن با افزایش سن به خصوص پس از 65 سالگی افزایش می‌یابد؛ به طوری که تقریباً نیمی از افراد بالای 85 سال مبتلا به آلزایمر می‌شوند.

سابقه خانوادگی و وراثت؛خطر ابتلاء به آلزایمر در افرادی که یکی از اقوام درجه یک آنها والدین یا خواهر و برادر سابقه ابتلاء داشته‌اند بیشتر است.

در این شرایط اقدام به موقع برای در پیش گرفتن الگوی زندگی سالم و راهکارهایی برای جبران کمبود حافظه می‌تواند در پیشگیری از ابتلاء به دمانس موثر باشد.

هر چند شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه همان عواملی که فرد را مستعد بیماری‌های قلبی می‌کنند، احتمال ابتلاء به آلزایمر را نیز افزایش می‌دهند.

این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

- ورزش نکردن
- استعمال دخانیات
- پرفشاری خون
- کلسترول خون بالا
- دیابت کنترل نشده
- رژیم غذایی با میوه و سبزی ناکافی
- عدم فعالیت اجتماعی

حسین آقامیری، متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه یکی از بارزترین نشانه‌های زوال عقل کاهش توانایی در انجام و تکمیل وظایف روزمره است، اظهار کرد: زوال عقل موضوعی نگران کننده و غیر قابل درمان است.

وی افزود: بیماری آلزایمر یا فراموشی نوعی زوال عقل محسوب شده و به شدت عملکرد شناختی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

به گفته وی معمولاً آلزایمر و یا انواع مختلف زوال عقل در سنین بالا و به صورت تدریجی شروع می‌شود.این متخصص مغزو اعصاب با بیان اینکه زوال عقل یک اصطلاح کلی برای افت توانایی ذهنی است خاطرنشان کرد: از دست دادن حافظه و بیماری آلزایمر رایج‌ترین نوع زوال عقل به شمار می‌آید.

آلزایمر بیماری افراد بالای 60 سال

آقامیری با اشاره به اینکه معمولاً آلزایمر در افراد بالای ۶۰ رخ می‌دهد توضیح داد: زوال عقل بیماری است که به صورت تدریجی ایجاد شده و هرگز ناگهانی رخ نمی‌دهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بیماری آلزایمر قابلیت شناختی را خنثی می‌سازد و فرد مبتلا به تدریج تغییرات و توانایی خود برای توسعه و دنبال کردن یک برنامه تجربه می‌کنند؛ به عنوان مثال، انجام برخی وظایف ساده مانند پیگیری وضعیت حساب بانکی یا پیروی از یک دستورالعمل برای آنها به فعالیتی بسیار پیچیده تبدیل می‌شود.

آقا میری کناره گیری از فعالیت‌های اجتماعی یا کاری را یکی از نشانه‌های ابتلاء به آلزایمر ذکر کرد و اظهار کرد: هنگامی که یک نفر چالش‌های شناختی که به واسطه زوال عقل شکل می‌گیرند را تجربه می‌کند، ممکن است به تدریج خود را از فعالیت‌های کاری یا اجتماعی کنار بکشد و بخشی از این کناره گیری و انزوا ممکن است با تغییرات شخصیتی، ترس، یا عدم پذیرش مرتبط باشد.

اصلاح سبک زندگی راه جلوگیری از آلزایمر

این متخصص مغز و اعصاب یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از ابتلاء به زوال عقل و یا آلزایمر را رعایت اصول سبک صحیح زندگی دانست و افزود: متأسفانه درمان مشخصی برای بیماری آلزایمر یا هر گونه زوال عقل پیشرونده وجود ندارد بنابراین دارو درمانی گزینه‌ای در دسترس است که امکان تسکین برخی نشانه‌ها را فراهم می‌کند.

وی پرهیز از مصرف سیگار و دخانیات، کنترل فشار خون، کلسترول، و قند خون در سطوح مناسب، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل، ورزش کردن، حفظ وزن مناسب و عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی را از جمله راهکارهای پیشگیری از آلزایمر دانست.

آلزایمر درمان پذیر نیست

آقامیری با بیان این که خبر تأسف برانگیز، غیر قابل درمان بودن آلزایمر است، گفت: اگر شخصی مبتلا به بیماری آلزایمر شود، صرفاً می‌توان سیر بیماری را با تجویز دارو کندتر کرد و متأسفانه در اکثر موارد درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد.

وی توصیه کرد: رعایت و پیروی از سبک درست زندگی می‌تواند یکی از مؤثرترین روش‌ها برای پیشگیری از آلزایمر باشد.

این فوق تخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه بیماران مبتلا به آلزایمر و یا زوال عقل نسبت به بیماری‌های عفونی حساس و آسیب پذیرند، خاطرنشان کرد: به طور مثال اگر یک شخص سالم با یک عفونت ساده ادراری فقط دچار تب شود، بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است با همان عفونت ادراری دچار کاهش سطح هوشیاری شده و یا به کما برود.

وی افزود: در شرایطی که با اپیدمی کرونا مواجه هستیم باید مراقب باشیم که درمان‌های بیماران و افرادی که مبتلا به زوال عقل و یا آلزایمر هستند را تا جایی که ممکن است توسط روش‌های مجازی و آنلاین انجام دهیم تا حضور این افراد در جامعه به پایین‌ترین سطح خود برسد.

آقامیری گفت: معمولاً حافظه طولانی افرادی که دچار اختلال حافظه هستند تا مراحل انتهایی بیماری دست نخورده باقی می‌ماند برای مثال این بیماران بیشتر از گذشته‌ها صحبت می‌کنند چون حافظه اخیر این بیماران پاک شده و هیچ حافظه و دیدگاهی نسبت به اتفاقاتی که در ساعات و روزهای اخیر افتاده ندارند.

وی ادامه داد: با پیشرفت بیماری، حافظه طولانی مدت بیماران مبتلا به آلزایمر هم از دست خواهد رفت.

آقامیری با بیان اینکه نباید اختلال در تمرکز با آلزایمر را اشتباه گرفت افزود: غالباً علل اختلال حافظه دلایل کم اهمیت و درمان پذیر هستند و عواملی همانند اختلالات متابولیک، کم کاری تیروئید و یا اختلالات ناشی از استرس و اضطراب می‌تواند از جمله این دلایل باشد.

وی افزود: برای مثال شخصی که به دنبال اضطراب، استرس گاهاً دچار فراموشی‌های گذرا می‌شود این مورد آلزایمر محسوب نمی‌شود، در حالی که فرد مبتلا به آلزایمر تقریباً نمی‌تواند مطلب یا حتی شماره تلفنی را حفظ کند و یا آدرس‌های جدید را به یاد بیاورد.

طبق گزارش انجمن آلزایمر، علائم هشداردهنده آلزایمر عبارتند از؛ تغییراتی در خلق و خو یا شخصیت، خروج از کار یا کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی، قضاوت غلط، گم کردن اشیا و از دست دادن توانایی بازخوانی مراحل، مشکلات جدید با کلمات در گفتار و نوشتار، مشکل درک روابط فضایی و بصری، سردرگمی در زمان و مکان، مشکل در تکمیل وظایف آشنا، چالش در برنامه‌ریزی و یا حل مشکلات و از دست دادن حافظه.

منبع: فارس