چگونه بدبینی و افکار منفی را از ذهن‌ دور کنیم؟

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، 
 
شاید بسیاری ندانند که یکی از عوامل ایجاد و تشدید استرس (دلهره)، نوع نگاهی است که می‌توانید نسبت به دیگران و محیط اطراف خود داشته باشید، همان‌قدر که نسبت به دیگران و محیط، مثبت باشید و انرژی ساتع کنید، همان اندازه نیز دریافت می‌کنید، اما هر قدر که منفی و با سوءظن و بدگمانی با دیگران رفتار کنید، همین انرژی منفی نیز به سمت‌ شما هدایت می‌شود.
 
نگاه بدبینانه می‌تواند بنا به شدت و درجه‌ای که دارد، به مرور موجب اختلالات روانپزشکی مثل افسردگی، استرس و اختلالات هذیانی شود. همین‌طور احساس حقارت، کمبود اعتماد به نفس و خود کم بینی نیز در افراد به علت بدبینی نیز می‌تواند باشد.
 
افراد بدبین عموما تصور بدی نسبت به دیگران یا خود یا محیط اطرافشان دارند، همواره درباره بقیه پیش داوری و قضاوت منفی دارند و همین موجب می‌شود که در زندگی و روابط خود احساس خوب و خوشبختی نداشته باشند و همیشه نیز نگران آینده باشند، زیرا نمی‌توانند به هیچ کس و هیچ چیز اعتماد کنند و همیشه نگران هستند.
 
 
 
 
بدبینی و بدگمانی در منابع اسلامی به سوءظن تعبیر شده، یعنی یک حالت درونی که موجب اعتماد نداشتن شخص به دیگران و اطرافیان او می‌شود، سوءظن یکی از گناهانی است که در مقابل آن خوشبینی و حسن ظن از صفات خوب قرار دارد. در یک تقسیم‌بندی سوءظن را به چهار دسته سوءظن به خدا، به خود، به دشمنان و نزدیکان و دوستان و مؤمنان تقسیم کرده‌اند.
 
از جنبه دیگر نیز بدبینی به دو نوع شدید و خفیف تقسیم می‌شود. بدترین و شدیدترین آن اختلالات هذیان‌گونه است که در افرادی مثل معتادان به مصرف شیشه و مواد مخدر توهم‌زا که افراد را دچار جنون می‌کند، دیده می‌شود.
 
در این نوع اختلال، فرد بیمار بدون منطق و دلیل نسبت به دیگران بدبین شده است و با هیچ دلیل و منطقی نمی‌تواند نگاه خود را تغییر دهد و با توجه به نگاه بدبینانه‌ای که دارد، نسبت به دیگران رفتار کرده است و واکنش نشان می‌دهد.
 
در برخی افراد، دارای اختلالات پارانوئید و افسرده نیز نوعی بدبینی دیده می‌شود که خفیف است. جهت درمان این بدبینی لازم است افراد نگرش خود را نسبت به افکار خود مثبت کنند. همچنین، باید نسبت به محیط پیرامون واقع‌بین‌تر شوند و واکنش نشان دهند، این موضوع با کمک کردن از دیگران و یک مشاور نیز امکان‌پذیر می‌شود.
 
همچنین، افراد بدبین باید تلقین بد، ضعف، حقارت و ناامیدی را از خود دور کنند و تصمیم عجولانه نگیرند. بدبین‌ها باید بپذیرند که همه ما انسان هستیم و ممکن است گاه دچار خطا و اشتباهاتی شویم.

 

ویژگی بدبین‌ها
 
اگر از یک بدبین سؤال کنید که زندگی او چه حس و حالی دارد، شاید بگوید هر بار که تلفن زنگ می‌زند، منتظر یک اتفاق بد یا مزاحمت یک تن یا تماس یک طلبکار است. این افراد نسبت به همسر یا اطرافیان خود گمان مثبت ندارند و مدام فکر می‌کنند که قرار است دیگران اذیتشان کنند.
 
این افراد، عموما به دیگران شک دارند که ممکن است به دلیل ساختار وراثتی (ژنتیک) یا محیط تربیتی آنها باشد که این ظن و گمان‌ها را پرورش داده است. گاه، این نوع بدبینی‌ها در افراد افسرده، بیشتر دیده می‌شود.
 
البته مطالعات نشان داده است که بدبینی همیشه هم بد نیست و گاهی اثر مثبت نیز دارد، به این منظور که در حد طبیعی آن مفید است و موجب می‌شود که در صورت شکست، فرد ضربه کمتری فرد بخورد؛ زیرا این افراد همیشه انتظار شکست یا حوادث منفی را دارند.
 
به‌طور کلی، بدبینی یک بیماری است که اگر تشدید شود، به شک و توهم‌های آسیب‌زا می‌رسد و موجب جدایی در زندگی، مشکلات شغلی یا نزاع‌های خیابانی و حتی برقرار نکردن ارتباط درست با دیگران می‌شود.
 
اثرات بدبینی
 
علاوه بر موارد یادشده در زمینه اثرات بدبینی، مثل بیماری‌های پارانوئید و افسردگی و هذیان، بدبین‌ها بیشتر وسواس و اضطراب دارند و محافظه‌کارتر می‌شوند. انزوا و غم و اندوه در بدبین و بدگمان‌ها بیشتر است، زیرا نمی‌توانند به کسی اعتماد کنند. توصیه می‌شود که اگر احساس کردید دچار این حالت‌ها هستید، حتما به یک مشاور، مراجعه کنید.
 
راه‌های درمان بدبینی
 
- تغییر نگاه به زندگی: هر چند کار ساده‌ای نشان می‌دهد، اما عزم را جزم کردن جهت تغییر نگاه به زندگی، کار دشواری است و نیاز به یک مشاور را لازم می‌کند.
 
- فاصله گرفتن از بدبین‌ها: عموما افراد بدبین در ارتباطات خود، کسانی را دارند که مثل خودشان یا بدتر هسند. بهتر است از این افراد فاصله بگیرید، زیرا نگاه شما را نیز بهتر نمی‌کنند.
 
- قدر داشته‌های خود را بدانید: به اطراف خود نگاه کنید. از خانواده گرفته تا همه مسائل کوچک، برای شما ارزشمند است. درباره همه داشته‌های خود یک کاغذ بردارید و بنویسید. حتی کوچک‌ترین چیز‌ها می‌توانند شما را نسبت به این موضوع، خوداگاه کند.
 
همین‌طور فکر کنید که اگر روز پایانی زندگی خود را می‌گذراندید، چه کار می‌کردید؟ چه تفریحات و لذت‌هایی را از خود دریغ کردید، چه دوست‌داشتن‌ها و عشق‌ورزی‌هایی با خانواده خود نداشتید؟ همه را یادداشت کنید تا به خاطر شما بیاید.

 

- فاجعه‌سازی را کنار بگذارید: یکی از خصیصه‌های اصلی بدبین‌ها، فاجعه‌سازی است، یعنی از یک کاه، کوه می‌سازند. بهتر است سر مسائل کوچک با دیگران بحث نکنید، موضوعات منفی را پیش نکشید و آن‌ها را بزرگ نکنید تا به یک بحران تبدیل شوند. درباره مشکلات، صحبت و راهکار پیدا کنید.
 
شاید خود بدبین‌ها نیز شنیده باشند که افراد خوشبین نسبت به موفقیت‌ها و دستاوردهای خود، قدردان و قدرشناس هستند و با نخستین شکست، پا پس نمی‌کشند. آن‌قدر تلاش می‌کنند تا موفق شوند، زیرا اعتماد به نفس بالایی دارند.بنابر این، بهتر است که افکار بدبینانه را کنار بگذارید، اما نه این که فکر کنید همین تصور خوشبین بودن، کافی است.
 
بهتر است هنگامی که افکار بدبینانه به ذهن شما می‌رسد، فکر را منحرف کنید تا کاهش پیدا کنند و این شدنی است، زیرا با سرگرمی، تفریح، ورزش یا موسیقی مناسب، می‌توانید این کار را انجام دهید.
 
- خودتان را مقصر ندانید: عموما در زندگی شرایطی پیش می‌آید که افراد نسبت به برخی مسائل، خود را مقصر می‌دانند، اما این موضوع برای بدبین‌ها پررنگ‌تر است. مثلا اگر در یک مهمانی حضور یابند و چند دقیقه کسی به آنها توجه نکند، احساس غیر ارزشمندی می‌کنند و به‌جای نزدیک کردن خود به دیگران، فاصله می‌گیرند.
 
در نهایت، دوستی با افراد خوشبین و همنشینی با آنها جهت تغییرات عادت رفتاری، نوشتن اتفاقات خوب زندگی و قدرشناسی از محبت دیگران و حتی قدرشناسی نسبت به خود، می‌تواند در افزایش احساس شادی و خوشحالی و از بین بردن افکار منفی و بدبینانه، اثرگذار باشد.