رودخانه ها به معدن برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند

به گزارش جام جم آنلاین گیلان و به نقل از ایسنا، مهدی اسمعیلی ورکی در نشست مجازی «وضعیت محیط زیست ما» که به مناسبت روز جهانی محیط زیست از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان – منطقه شمال برگزار شد، با اشاره به آخرین وضعیت چالش های محیط زیست در استان گیلان، اظهار کرد: رودخانه های استان گیلان درگیر برداشت بی رویه شن و ماسه هستند که نتیجه آن به هم ریختن اکوسیستم رودخانه هاست.

وی با بیان اینکه برداشت های بی رویه و خارج از ظرفیت احیای رودخانه باعث شده عملا این اکوسیستم ارزشمند را از دست دهیم، افزود: رودخانه از یک زیستگاه برای آبزیان تبدیل به سیل راه شده و ویژگی کمک به بقای طبیعت را از دست داده است.

رئیس پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر دانشگاه گیلان، با اشاره به عواقب دست اندازی به رودخانه ها تصریح کرد: احداث ساختمان و تصرف بستر رودخانه منجر به خسارت بیشتر سیل‌ها شده است همچنین برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه اُفت تراز بستر زیادی را به همراه داشته است.

اسمعیلی، با بیان اینکه طی دهه اخیر رودخانه ها به معدن و کارگاه برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند، عنوان کرد: واکنش رودخانه ها را در سیلاب ها می بینیم که با خسارت همراه است.

وی با اشاره به ورود آلاینده ها به رودخانه ها، اضافه کرد: در حال حاضر سالانه ۴۰ میلیون مترمکعب فاضلاب شهر رشت وارد رودخانه ها می شود که در نتیجه شاهد ورود حجم بالایی از آلودگی ها به اکوسیستم پایین دست یعنی تالاب انزلی هستیم.

دانشیار مهندسی آب، فاضلاب شهری، پساب های صنعتی، آلاینده های بیمارستانی، مدیریت ضعیف پسماند و شیرابه را از جمله منابع آلاینده دانست و گفت: رودخانه ها بعد از ورود شیرابه زیبایی خودشان را از دست می دهند و تبدیل به مجرا و آبراهه آلودگی می شوند.

وی از نهادهای نظارتی همچون سازمان حفاظت محیط زیست خواست نسبت به جلوگیری از ورود پساب های صنعتی به رودخانه ها پیگیر باشند و خاطرنشان کرد: در استان های شمالی به ویژه گیلان که اراضی کشاورزی بخش عمده مناطق حاشیه رودخانه ها را در بر گرفته، با خروجی زه آب های مزارع مواجه هستیم که سهم بسزایی در ورود سموم و کودهای مصرفی به رودخانه ها و در نهایت تالاب و دریا دارند.

اسمعیلی، با اشاره به آلودگی روان آب های سطحی که در اثر بارندگی به صورت مستقیم وارد رودخانه می شود، اظهار کرد: بسیاری از کشورهای توسعه یافته خروجی روان آب های سطحی به رودخانه ها را طی فرایندهایی کمتر می کنند. وضعیت فاضلاب روستایی ما نیز اصلا مناسب نیست و مستقیم وارد رودخانه ها می شود که برای اکوسیستم ضرر دارد.

رئیس پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر دانشگاه گیلان، با بیان اینکه در لندفیل های استان های شمالی اصول اولیه دفن پسماند رعایت نمی شود، گفت: نه تنها لندفیل کافی نداریم، بلکه لندفیل ها ایزولاسیون را انجام نمی دهند تا نشت شیرابه به لایه های زیرزمینی نداشته باشیم و تصفیه شیرابه اتفاق بیفتد.

وی با اشاره به ریختن زباله در حاشیه رودخانه ها و دریاها، خاطرنشان کرد: متاسفانه در اصول تفکیک زباله و مراحل ایجاد سیکل های چندگانه تفکیک پسماند و تولید کود آلی ضعیف هستیم.

دانشیار مهندسی آب، آلودگی هوا را از دیگر معضلات زیست محیطی گیلان دانست و تصریح کرد: آلاینده های شهرک های صنعتی و دود خودروها و سوزاندن اضافات کشاورزی به ویژه پس از فصل برداشت برنج برای هوا شرایط نامطلوب ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه ریزگردها از دو جبهه ترکمنستان و تنگه منجیل استان گیلان را تحت تاثیر قرار می دهند، عنوان کرد: توسعه بندر، خروج جریان از تالاب را با کندی مواجه کرده است. همچنین حجم بالای آلاینده ها و ایجاد بستر و شرایط مناسب برای رشد بیش از ظرفیت طبیعی گیاهان و ایجاد لجن، کُند شدن حرکت جریان در تالاب را مضاعف کرده که در نهایت شاهد افزایش رسوب‌گذاری ۱۶ رودخانه ورودی به تالاب هستیم.

اسمعیلی، با اشاره به خطر تغییر کاربری اراضی کشاورزی برای محیط زیست استان، یادآور شد: این اراضی که می تواند نقش تولیدی داشته باشد، تبدیل به ویلا و خانه شده که خودش منشا آلودگی از نظر تولید فاضلاب و پسماند است.