سرنخ تازه‌ای از تعداد دایناسور تی‌ركس

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، این عدد دقیقی نیست و مجموع صحیح تعداد دایناسورها به دلیل عدم قطعیت اطلاعات موجود درباره مدت عمر، سرعت رشد و بالغ شدن این موجودات و همچنین سطح متابولیسم آنها ممكن است بسیار كمتر یا بیشتر بوده‌باشد. با وجود این، نتایج این تحقیق كه به‌تازگی در نشریه ساینس منتشر شده‌است، درهای تازه‌ای را برای مطالعه دایناسورهایی كه در گذشته‌های بسیار دور منقرض شده‌اند به روی دانشمندان می‌گشاید و اطلاعاتی فراتر از آنچه كه ممكن است از فسیل‌های جداگانه به‌دست بیاید را در اختیار آنها قرار می‌دهد.

ویژگی‌های اسكلتی اطلاعات زیادی از یك جانور به ما می‌دهد. برای مثال، با نگاه به دندان‌های انسان می‌تواند فهمید این دندان برای جویدن گیاهان و گوشت مناسب است و شكل اسكلت می‌تواند تخمینی از سرعت دویدن فرد ارائه دهد. اما ویژگی‌های ظاهری نمی‌تواند تعداد جمعیت انسانی كه در یك شهر زندگی می‌كنند را به ما بگویند. فلیسا ای. اسمیت، استاد زیست‌شناسی دانشگاه نیومكزیكو كه در این تحقیق مشاركت نداشته می‌گوید: «چنین مطالعاتی گام‌های اولیه در بازآفرینی اكوسیستم‌های دوران كهن است.» او می‌افزاید: «ما باید فراتر از این‌كه چه فسیل‌هایی در كجا پیدا شده‌اند گام برداریم و تصویر بزرگ‌تر را كه نحوه عملكرد اكوسیستم است ببینیم.»

چارلز آر. مارشال، استاد زیست‌شناسی تلفیقی دانشگاه كالیفرنیا، بركلی كه هدایت این تحقیق را به عهده داشت می‌گوید: «كار از اینجا آغاز شد كه از خودم پرسیدم فسیل دایناسوری كه در دست دارم چقدر نادر است؟ آیا یك‌میلیون، یك‌میلیارد یا یك‌تریلیون تی‌ركس در روی زمین وجود داشته‌است؟ آیا این فسیل یكی از یك‌میلیون، یكی از یك‌میلیارد یا یكی از یك‌تریلیون فسیل تی‌ركس موجود است؟ چگونه می‌توانیم تعداد دایناسورهایی را كه روی زمین زندگی می‌كرده‌اند بدانیم؟ ما می‌دانیم فسیل‌ها نادر هستند، اما نمی‌دانیم چقدر نادر هستند؟» و كار از همین سؤال آغاز شد. دكتر مارشال و دانشجویان گروه تحقیقاتی‌اش ابزاری را كه زیست‌شناسان از آنها برای حیوانات دوران كنونی استفاده می‌كنند در مورد دایناسورها به كار گرفتند. اساس محاسبات این گروه تحقیقاتی به این مشاهده بستگی داشت كه تعداد حیوانات كوچك نسبت به حیوانات بزرگ بسیار بیشتر است. برای مثال تعداد موش‌ها بسیار بیشتر از تعداد فیل‌هاست.

جان داموت، زیست‌شناس دانشگاه كالیفرنیا، سانتا باربارا در مورد گونه‌های زنده موجود، یك رابطه ریاضی را مطرح كرده‌است كه امروزه به‌عنوان «قانون داموت» شناخته می‌شود: «بین میانگین توده بدنی یك جانور با تراكم جمعیت مورد انتظار از آن گونه رابطه وجود دارد.» این رابطه یك رابطه جهانی نیست اما به‌طور كلی برای گروه‌های زیادی از حیوانات مانند مارمولك‌ها یا پستانداران گوشتخوار به كار برده می‌شود. بنابراین، در مورد دایناسورهای تی‌ركس، دانشمندان نه‌تنها باید وزن دایناسور را می‌دانستند (حدود شش تن، كمی كمتر یا بیشتر) بلكه باید اطلاعات دیگری را نیز در نظر می‌گرفتند.یکی از این اطلاعات، متابولیسم دایناسورهاست. امروزه دیگر دانشمندان دایناسورها را مانند مارمولک‌های امروزی موجوداتی خونسرد نمی‌دانند؛ با این حال، احتمالا این موجودات مانند پستانداران خونگرم هم نبوده‌اند. به همین دلیل، تیم دکتر مارشال فیزیولوژی دایناسورها را چیزی بین پستانداران گوشتخوار و اژدهای کومودو در نظر گرفت. این گروه تحقیقاتی همچنین مجبور بود عدم اطمینان از محل زندگی دایناسورها در آمریکای شمالی را نیز در نظر داشته‌باشد. دیرین‌شناسان نمی‌دانند گستره دایناسورهای تی‌رکس محدود به‌محل پیداشدن فسیل آنها در غرب ایالات متحده و کانادا بوده یا این موجودات غول‌پیکر در مناطق دیگری با آب و هوایی مشابه آمریکای شمالی-از آلاسکا تا مناطق شرقی- نیز زندگی می‌کرده‌اند.

از آنجا که هنوز چیزهای زیادی در مورد دایناسورها ناشناخته‌است، این گروه تحقیقاتی به دنبال رسیدن به یک پاسخ قطعی نبود بلکه فقط می‌خواست محدوده اعداد و ارقام قابل قبول را تعیین کند. دکتر مارشال می‌گوید: «در مورد بیشتر اطلاعات دیرینه‌شناسی، تعیین یک عدد مشخص کار دشواری است اما می‌توان محدوده کمینه و بیشینه را درمورد آنها حدس زد.» محاسبات دانشمندان تعداد دایناسورهای تی‌رکس بزرگسال را 20هزار نشان داد که عددی قابل‌توجه است. این عدد نشان‌دهنده توزیع پراکنده دایناسورها، معادل دو دایناسور در منطقه‌ای به وسعت واشنگتن است. البته میزان قطعیت نداشتن این برآورد بسیارزیاد بود. شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای، با احتمال 97/5درصد نشان می‌دهند در هر مقطع زمانی دست‌کم 1300دایناسور بزرگسال وجود داشته اما تعداد آنها بیشتر از 328هزار نبوده‌است. اگر 20هزار عدد درستی باشد، در طول 2/4 میلیون سالی که تی‌رکس‌ها روی زمین زندگی کرده‌اند، در مجموع حدود 2/5 میلیارد دایناسور بزرگسال روی زمین وجود داشته‌است.با این حال دکتر مارشال 20هزار را عدد کمی می‌داند. وی می‌گوید این‌که این تعداد بتواند دو میلیون سال دوام بیاورد غیرقابل تصور به نظر می‌رسد. او معتقد است این تعداد کم می‌توانسته با یک طاعون وحشتناک یا چیزی شبیه آن از بین برود. به عقیده دکتر مارشال جمعیت تی‌رکس‌ها ممکن است ده‌ها هزار یا شاید 100هزار یا 200هزار بوده‌باشد. بخش عمده‌ای از عدم قطعیت به‌این دلیل است که قانون داموت مطلق نیست. برای مثال جگوارها و کفتارهای لکه‌دار هر دو از پستانداران گوشت‌خوار با اندازه یکسان هستند، اما تراکم جمعیت کفتارها 50برابر بیشتر است.

همچنین در این مطالعه تی‌رکس‌های جوان‌تر شمارش نشدند. تحقیقات سال‌های اخیرنشان می‌دهد تی‌رکس‌های نوجوان، گونه تقریبا متفاوتی بوده‌اند. ممکن است تعداد آنها بیشتر از بزرگسالان بوده‌باشد اما تعداد کمی فسیل از آنها یافت شده که نشان می‌دهد بیشتر آنها از این دوره از زندگی جان سالم به در برده‌اند یا این‌که احتمال باقی‌ماندن استخوان‌های تی‌رکس‌های نوجوانان کمتر است.دکتر مارشال فکر می‌کند پاسخ سؤالش را یافته‌است: از هر 80میلیون تی‌رکسی که تاکنون وجود داشته ، فقط حدود یک مورد به فسیل تبدیل شده‌است، هرچند احتمال دارد در پرجمعیت‌ترین مناطق این تعداد، بسیار بیشتر و معادل 1 در 16هزار بوده‌باشد.