متخصصان شرکت دانش‌بنیان «برافزا کشاورز پارس» با تمرکز بر تغذیه پسته و همچنین شوری و اصلاح خاک، موفق به بهبود روش‌های پسته‌کاری در کشور شده‌اند

تحول در تولید پسته به روش برافزا کشاورز پارس

شاید خودشان هم در ابتدا فکرش را نمی‌کردند که روزی کسب‌وکارشان موفق شود و تا این حد توسعه یابد؛ 10 سال پیش زمانی که دو محقق کشاورزی در اتاقک قدیمی اجاره‌ای نشسته بودند و برای آینده شرکت تازه تأسیسشان برنامه‌ریزی می‌کردند، فقط یک تصمیم طلایی باعث شد بعدها به کسب‌وکاری موفق تبدیل شو‌د.

کد خبر: ۱۳۱۱۱۷۳

آن زمان سرمایه بسیار محدودی داشتند؛ اتاقک را از موسسه تحقیقات پسته اجاره کرده بودند. یک کارمند هم استخدام کرده بودند که توانایی پرداخت حقوق کامل او را نداشتند و به‌همین دلیل به‌صورت پاره‌وقت در شرکت حضور داشت. تصمیم طلایی‌ای که منجر به تحول این شرایط در شرکت «برافزا کشاورز پارس» شد، «تحقیقات» بود.

علی حیدری‌ نژاد، هم‌بنیانگذار و مدیرعامل شرکت «برافزا کشاورز پارس»، در خصوص نحوه شکل‌گیری این شرکت به جام‌جم می‌گوید: «ما شرکت برافزا کشاورز پارس (که در ادامه به‌اختصار با نام «پارس» از آن یاد خواهیم کرد) را در سال 90 تأسیس و به‌طور اختصاصی در زمینه پسته و شوری آغاز به فعالیت کردیم. در آن زمان، تازه سازوکاری برای دانش‌بنیان شدن برخی از شرکت‎ها ایجاد شده بود و ما هم به‌دلیل ماهیت تحقیقاتی کسب‌وکارمان و همچنین بهره‌گیری از علوم و فناوری‌های نوین برای اصلاح خاک و کشت پسته مرغوب، موفق به اخذ گواهی دانش‌بنیانی شدیم. با آن‌که آن موقع فرآیند دانش‌بنیان شدن و در کل ایده چنین کاری هنوز نوپا بود، اما به‌دلیل درنظر گرفتن نوعی حق معنوی برای تحقیقات علمی، می‌توان اعطای گواهی دانش‌بنیان را نقطه عطفی در حوزه تولید و صنعت کشور دانست.»

وی می‌افزاید: «در حال حاضر بخشی از مجموعه ما در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان مستقر است و یک ساختمان به‌همراه قسمتی از تشکیلات تولیدی‌مان نیز در پارک علم‌وفناوری ماهان استان کرمان قرار دارد. همچنین در سالی که گذشت، در شرکت پارس به یاری خداوند موفق به کسب عنوان فناور برتر کشور شدیم.»

زمینه‌ های فعالیت شرکت شوری

مدیرعامل شرکت پارس اصطلاح «شوری» را این‌گونه توضیح می‌دهد: «شوری در واقع اصطلاحی در صنعت کشاورزی است که به انجام سازوکاری برای اصلاح خاک‌های شور و همچنین استفاده از آب‌های شور در کشاورزی اشاره می‌کند.

معضل کمبود منابع آب شیرین، امروزه در دنیا بحث بسیار مهمی است و کشورهای بسیاری تلاش می‌کنند راندمان کشاورزی با آب و خاک شور را بالا ببرند. در بیشتر کشورهای دنیا، حداکثر میزان «هدایت الکتریکی» (EC = Electrical Conductivity) بین 2000 تا 4000 میکروموس تعیین شده است. این بدان معناست که حداکثر میزان شوری که می‌توان با وجود آن کشاورزی انجام داد را نهایتا 4000 میکروموس در نظر می‌گیرند؛ ولی در کشور ما و به‌ویژه در شهر رفسنجان، امروز در حال کشت پسته در زمین‌هایی با هدایت الکتریکی بالای 20هزار میکروموس هستیم.» او در ادامه می‌گوید: «ما در ایران تا همین چند سال پیش با استفاده از قنات‌ها و آب شیرین کشاورزی می‌کردیم؛ ولی زمانی که با کمبود منابع آب شیرین مواجه شدیم، ناگهان بحث شوری بسیار خودنمایی کرد و مجبور بودیم به‌گونه‌ای آن را مدیریت کنیم.»

پسته

هم‌بنیانگذار مجموعه پارس درباره ویژگی‌های پسته ایرانی می‌گوید: «در ابتدای کار، درواقع تخصص اصلی ما در زمینه پسته بود و چند سال کار تحقیقاتی مرتبط با پسته انجام داده بودیم. پسته را می‌توان یک گیاه گران‌قیمت مختص ایران دانست که بخش اقتصادی در صنعت کشت آن بسیار پُر رنگ است. امروزه در کشورهای دیگری مانند آمریکا هم پسته‌های مختلفی کشت می‌شوند، اما قطعا طعم و مزه پسته ایرانی را ندارند.

ما هم تصمیم گرفتیم سابقه و تجربه‌ای که در زمینه پسته داشتیم را به‌کار بگیریم تا با توجه به نیازهایی که شناسایی کرده بودیم، وارد این حوزه شویم.»

حیدری‌نژاد در ادامه می‌گوید: «وقتی شرکت پارس را تأسیس کردیم، در صنعت کشت پسته کشور دو نوع رویکرد رایج بود؛ یکی کشاورزی سنتی بود که حدود 85 تا 90 درصد این حوزه را شامل می‌شد و دیگری کشاورزی علمی بود که 10 تا 15 درصد از فعالان حوزه پسته در آن مشغول به‌کار بودند و در واقع می‌توان گفت از روش‌های تولید پسته در آمریکا کپی‌برداری می‌کردند؛ اما همه آنها از این نکته غافل بودند که ما نه دیگر شرایط پدرانمان را داریم که بتوانیم با استفاده از روش‌های آنها به کشت پسته بپردازیم و نه شرایط ما دقیقا همان شرایط آمریکا بود که بتوانیم روش‌های آنها را موبه‌مو در کشورمان پیاده‌سازی کنیم.»

او می‌افزاید: «شرایط پسته ما با پسته آمریکا کاملا متفاوت است؛ از میزان رطوبت و وضعیت منابع آبی دو کشور گرفته تا ژنتیک پسته‌های ما و با پسته‌های آمریکا متفاوت است. ما در کشورمان درخت پسته اهلی (Pistacia vera) داریم در حالی‌که پایه پسته آمریکا از نوع هیبریدی (UCB-1) است و اگر ما پایه پسته آمریکا را در کشور خودمان بکاریم، تقریبا بعد از 10 تا 15 سال به‌دلیل سرمای زمستانی خشک خواهد شد. اینها عواملی بود که باعث شد برای بومی‌سازی روش‌های تولید پسته در آمریکا، به تحقیق رو بیاوریم و سرانجام با تلفیقی از بومی‌سازی و تولید علم، موفق به تعیین روش‌هایی برای تغذیه پسته با توجه به اقلیم ایران شدیم.»

مزایای رقابتی

هم‌بنیانگذار شرکت پارس در خصوص ویژگی‌های خاصی که موجب برتری یافتن این مجموعه نسبت به رقبایش شده است، به جام‌جم می‌گوید: «استراتژی همیشگی ما در شرکت پارس، این است که مشکلات و نیازهای کشاورزان در تولید پسته را شناسایی و با کمترین هزینه آن را برطرف کنیم. همین رویکرد اقتصادی از عواملی است که مخاطبان بیشتر به سمت ما جذب شوند. یکی دیگر از ویژگی‌های ما در رقابت داخلی این است که هنوز چند محصول منحصربه‌فرد داریم و هیچ‌کدام از کسب‌وکارهای مشابه ما در دستیابی به فناوری‌های تولید این محصولات موفق نبوده‌اند.» حیدری‌نژاد ادامه می‌دهد: «اصلی‌ترین وجه تمایز شرکت ما با رقبایمان، تمرکز بر بخش تحقیقات است. این رویکرد باعث شده است ما همیشه یک قدم جلوتر از رقبایمان باشیم و به‌محض اینکه هرکدام از آنها بتواند یکی از محصولات مشابه با محصول ما را تولید کند، ما تحقیقات‌مان را روی یک محصول جدید تکمیل کرده‌ایم و آماده تولید آن می‌شویم.» او در پایان ضمن اشاره به این نکته که شرکت پارس سالانه بیش از 5 درصد از درآمدش را به تحقیقات اختصاص می‌دهد، خاطرنشان می‌کند: «پس از گذشت 10 سال از شروع فعالیت‌مان، همچنان ادعا می‌کنیم که«تحقیقات» پُرسودترین سرمایه‌گذاری در کشور است.»