فرار صیاد از چنگ سینما

شخصیت، زندگی و فعالیت حرفه‌ای‌اش، به قدری بار دراماتیك دارد كه مستعد روایت‌های مختلف ادبی و نمایشی است. در زمینه ادبیات و حوزه كتاب این اتفاق افتاد و خوشبختانه از این ظرفیت بالقوه برای روایت‌های گوناگون استفاده شد و به ابعاد مهم شخصیتی شهید صیاد شیرازی و فرازهای زندگی و قهرمانی‌های ایشان پرداخته‌اند اما در زمینه تصویر و سینما تا اینجا تنها در حد اشاراتی سراغ این شخصیت مهم و تاثیرگذار جنگ رفته‌اند.

امیر دلاور
نویسنده: امیرحسین انبارداران
ناشر: نشر شاهد
تعداد صفحه: ۹۶
سال نشر: ۱۳۸۱
مكث: این كتاب كه ۱۱فصل دارد، به خاطرات و برخی نكات برجسته زندگی شهید صیاد شیرازی می‌پردازد. ویژگی‌های شخصیتی در ارتباط با ولایت فقیه، در خانواده، در جبهه، علم و دانش و... از جمله فصل‌ها و موضوعات این كتاب است.

عملیات شیندرا
نویسنده: نجاتعلی صادقی‌گویا
ناشر: ایران سبز
تعداد صفحه: ۱۱۶
سال نشر: ۱۳۸۰
مكث: سال ۵۸ شهید دكتر مصطفی چمران، همراه گروهی از نیروهای داوطلب برای پاكسازی عناصر ضدانقلاب راهی كردستان می‌شوند. شیندرا یكی از روستاهای آن منطقه، انبار مهمات نیروهای ضدانقلاب بود. شهید صیاد شیرازی هم از جمله افرادی بود كه با هلی‌كوپتر وارد منطقه شد. عملیات شیندرا، روایتگر این حضور است.

آخرین گلوله صیاد
نویسنده: داوود امیریان
ناشر: صریر (وابسته به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس)
تعداد صفحه: ۱۶۴
سال نشر: ۱۳۸۵
مكث: آخرین گلوله صیاد، روایتی داستانی از زندگی شهید صیاد شیرازی است. فصل اول كتاب، با روایتی از شهادت این بزرگمرد آغاز می‌شود: صیاد ماشین را از پاركینگ درآورد. دنده را خلاص كرد. مهدی گفت: «من در را می‌بندم.»
به طرف در پاركینگ خانه رفت. چند متر آن طرف‌تر رفتگری نارنجی‌پوش جاروی دسته‌بلندش را به زمین می‌كشید و نرمه‌ای خاك بلند می‌كرد. مهدی در را بست. سر كوچه موتورسواری را دید كه سیگار می‌كشد و منتظر است. فكری شد آن شخص كیست این وقت صبح سیگار دود می‌كند؟ رفتگر به طرف ماشین آمد. مهدی سوار ماشین شد و در را بست. صیاد گفت: «برویم!»
مهدی گفت: «خودم می‌توانم بروم؛ دیرتان می‌شود.»
- تعارف می‌كنی؟ خُب دبیرستانت سر راهم است!
رفتگر به ماشین رسید و سلام كرد. صیاد شیشه را پایین داد و گفت: «علیك‌سلام، بفرمایید.»
مهدی به رفتگر نگاه كرد. جوانی سی‌ودو-سه ساله بود با ته ریش مشكی و موهای مجعد.
- یك نامه داشتم. مشكلی پیش آمده كه به دست شما...
مهدی به آینه ماشین نگاه كرد و دستی به موهایش كشید. ناگهان صدای چند شلیك بلند شد و مایعی گرم شتك زد روی پیراهن سفید مهدی. گیج و منگ به پدر نگاه كرد. خون از سر و سینه صیاد می‌جوشید. مهدی از ماشین بیرون پرید. رفتگر پرشتاب به طرف موتورسوار دوید. پرید ترك موتور و موتورسوار گاز داد و دور شد. مهدی دوید و درِ خانه‌ها را مشت‌باران كرد. زبانش بند آمده بود. یكی از همسایه‌ها بیرون آمد و وحشت‌زده پرسید: «چی شده آقا مهدی!؟»
مهدی ماشین را نشان داد. مرد همسایه دوید طرف ماشین. صیاد غرقابه خون سرش به عقب خم شده بود و خون از سینه‌اش مثل چشمه می‌جوشید. فریاد دردآلود مهدی در كوچه پیچید.

رفتارشناسی ایثارگران
نویسنده: محمودرضا امینی
ناشر: شعاع
تعداد صفحه: ۱۶۰
سال نشر: ۱۳۸۳
مكث: كتاب رفتارشناسی ایثارگران، هم به خصوصیات فردی و شخصیتی شهید صیاد شیرازی می‌پردازد و هم ظرفیت‌ها و نگرش‌های علمی و تجربی، شیوه‌های رفتاری ایشان در جامعه، مدیریت و مسائل نظامی، سیاسی و فرهنگی این شهید بزرگوار را تبیین می‌كند.

دلم برایت تنگ شده
نویسنده: علی اكبری
ناشر: یا زهرا (س)
تعداد صفحه: ۱۰۴
سال نشر: ۱۳۹۱
مكث: كتاب دلم برایت تنگ شده، روایت‌هایی درباره شهید صیاد شیرازی می‌خوانیم. بخشی از این «دلم برایت تنگ شده» از این قرار است: قرار بود صبح روز عید غدیر برود به خدمت آقا و درجه سرلشکری‌اش را بگیرد. همه تبریك گفتند خودش می‌گفت: «درجه گرفتن فقط ارتقای سازمانی نیست، وقتی آقا درجه را روی دوشم بگذارند، حس می‌كنم ازم راضی هستند. وقتی ایشان راضی باشد امام عصر ( عج ) هم راضی‌اند. همین برایم بس است. انگار مزد تمام سال‌های جنگ را یكجا بهم داده‌اند. »

در كمین گل سرخ
نویسنده: محسن مومنی
ناشر: شركت انتشارات سوره مهر
تعداد صفحه: ۳۶۸
سال نشر: ۱۳۸۲
مكث: در كمین گل سرخ، زندگی شهید صیاد شیرازی را به‌صورت داستانی در پنج‌بخش روایت می‌كند: از كودكی تا پیروزی انقلاب اسلامی، از پیروزی انقلاب اسلامی تا انتصاب به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ۹ مهر ۱۳۶۰، دوران فرماندهی نیروی زمینی تا عملیات مرصاد، دو سال پایانی جنگ و سرانجام.  در قسمتی از بخش اول این كتاب آمده: «شغل پدرش (صیاد شیرازی) ایجاب می‌كرد به شهرهای مختلفی منتقل شود و خانواده‌اش هر سال در شهر جدیدی باشند و با مردمان و فرهنگ و آداب مختلف آشنا شوند. علی، نوجوانیش را در شهرهای مختلفی گذراند، شاهرود، آمل، گنبدكاووس و... این مهاجرت‌های اجباری باعث شد او فردی خونگرم و زودجوش بار بیاید و همه‌جای ایران را سرای خود بداند.»  در كمین گل سرخ از جمله كتاب‌هایی است كه به صورت صوتی هم در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته و مخاطبان می‌توانند شنونده كتاب صوتی آن با روایت محمدرضا علی هم باشند.

عاشق ترین صیاد
نویسنده: محبوبه معراجی‌پور
ناشر: مركز اسناد انقلاب اسلامی
تعداد صفحه: ۱۴۰
سال نشر: ۱۳۸۵
مكث: این كتاب در چهار بخش، نگاهی به حیات و شهادت امیر سرافراز شهید صیاد شیرازی دارد و برخی ابعاد شخصیتی این قهرمان كشور را بررسی می‌كند. در بخشی از عاشق‌ترین صیاد كه حال و هوای داستانی دارد، آمده: «علی به خانه فرمانده رفت و چون او را آدم ساده‌ای دید، تصمیم گرفت زمینه انقلابی‌شدنش را فراهم آورد.
علی مراقب بود تا بهانه‌ای دست عوامل ضد اطلاعات ندهد، اما سرانجام لو رفت و بازداشت شد؛ جریان از این قرار بود كه در آن روزها تعدادی نوجوان كه برای آموزش دوره گروهبانی به مركز آمده بودند، در آسایشگاه‌هایشان شعارهای انقلابی سر دادند؛ شاه‌دوستان طاقت نیاوردند و همان شبی كه علی افسر نگهبان بود، با باتوم‌های برقی به جان نوجوانان افتادند.»

پرواز غریبانه
نویسنده: مهدی وحیدی صدر
ناشر: حدیث نینوا
تعداد صفحه: ۱۲
سال نشر: ۱۳۹۴
مكث: معرفی قهرمانان و تاریخ سازان كشور به نسل كودك و نوجوان، از ضرورت‌های فرهنگی است. كتاب «پرواز غریبانه» در این زمینه اهمیت دارد و با زبانی كودكانه، شخصیت و رشادت‌های شهید صیاد شیرازی را روایت می‌كند.

صیاد دل‌ها
نویسنده: احمد حسینیا
ناشر: ارتش جمهوری اسلامی ایران، سازمان عقیدتی- سیاسی، دفتر سیاسی
تعداد صفحه: ۲۲۸
سال نشر: ۱۳۹۳
مكث: این كتاب در قالب مجموعه‌ای تحت عنوان امیران جاویدان منتشر شده است. این مجموعه كتاب‌ها به خاطرات شهدا و امیران ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. صیاد دل‌ها به عنوان ششمین كتاب از این مجموعه، حاوی خاطرات زیبایی است و مخاطب را با شخصیت شهید صیاد شیرازی آشنا می‌كند.

ناگفته‌های جنگ
نویسنده: احمد دهقان
ناشر: شركت انتشارات سوره مهر
تعداد صفحه: ۳۱۲
سال نشر: ۱۳۹۳
مكث: این كتاب، خاطرات شهید صیاد شیرازی است و به موضوعاتی چون پیروزى انقلاب اسلامى، مبارزه با منافقان و نیروهاى‏ ضد انقلاب در اوایل پیروزى انقلاب و طرح‌‏ریزى و شركت در عملیات‌هاى گوناگون به عنوان فرمانده، اختلاف شهید صیاد با رئیس جمهور وقت بنى‏‌صدر، توطئه‏‌هایى كه علیه او صورت مى‏ گرفت و... می‌پردازد.

صیاد در قاب تصویر
سینما و تلویزیون اگر نصف تلاش‌هایی كه نویسندگان در حوزه ادبیات داشتند هم همت می‌كردند، حالا دست كم دو سه فیلم و سریال خوب با محوریت زندگی و قهرمانی‌های شهید صیاد شیرازی داشتیم، اما فعلا نتیجه اصلا چشمگیر نیست و حضور سینمایی و تلویزیونی این شخصیت مهم و تعیین‌كننده جنگ، صرفا به سكانس‌هایی گذرا منحصر شده است.
همین مقدار هم حاصل همت و تلاش محمدحسین مهدویان است؛ او ابتدا در بخش‌هایی از مجموعه مستند و تلویزیونی «آخرین روزهای زمستان» كه به فرمانده شهید جنگ حسن باقری می‌پرداخت، به شكل مختصر به نقش و حضور شهید صیاد شیرازی هم اشاره كرد. برخی معتقدند، باوجود محوریت شهید باقری، سهم حضور و نقش موثر شهید صیاد شیرازی در این مجموعه می‌توانست بیشتر از این باشد. نقش شهید صیاد شیرازی را در آخرین روزهای زمستان، علیرضا زمانی بازی كرد.
مهدویان در فیلم ماجرای نیمروز؛ رد خون (قسمت دوم فیلم ماجرای نیمروز)، كمی حضور شهید صیاد شیرازی را پررنگ‌تر می‌كند، هرچند اساسا شهید صیاد شیرازی به عنوان فرمانده عملیات مرصاد، باز هم می‌توانست حضور بسیار موثرتری در فیلم داشته باشد. «اسماعیل! صیاد خودش اومده‌ها.» یكی از دیالوگ‌های فیلم در دقیقه ۷۰ است كه خبر از حضور فرمانده صیاد شیرازی در جبهه جنگ می‌دهد. انتخاب بازیگر و گریم شهید صیاد شیرازی و نحوه بازی‌اش، در حد همین چند دقیقه هم، كاریزما و اقتدار این شخصیت را منتقل می‌كند. نقش شهید صیاد شیرازی را در این فیلم، بازیگری به نام احمد فرهنگ‌نیا بازی كرد.
به جز این، مدت‌هاست زمزمه‌هایی درباره ساخت سریالی تلویزیونی درخصوص شهید صیاد شیرازی وجود دارد. محمدرضا شفیعی، به عنوان تهیه كننده این اثر، سال قبل در توییتی، از مشكلات سر راه تولید این اثر و دشواری هماهنگی میان صدا و سیما، ستاد كل، ارتش و خانواده شهید خبر داده بود. بااین‌كه تحقیق و پژوهش‌ها درباره ساخت سریال شهید صیاد شیرازی، حدود ۱۰ سال زمان برد و فرهاد توحیدی هم نگارش فیلمنامه این سریال را سال ۹۴ به پایان رساند، اما زمزمه‌ها هنوز در این زمینه جای خود را به امیدواری‌ها نداده است.  

برخی كتاب‌های دیگر
عملیات آزاد سازی سنندج و گردنه صلوات آباد نوشته علی صادقی گویا، افلاكیان زمین نوشته محمدحسین عباسی ولدی، منش فرماندهی نوشته احمد نوروزی‌ فرسنگی، جلوه یار نوشته احمد حسینیا، خاطرات امیر سپهبد صیاد شیرازی نوشته مركز اسناد انقلاب اسلامی، خاطرات سال‌های نبرد نوشته محسن مومنی، خدا می‌خواست زنده بمانی نوشته فاطمه غفاری، گردنه خان تا قله آربابا نوشته نجاتعلی صادقی گویا، حافظان بیت المال نوشته امین محمودجانلو، آزادی خرمشهر نوشته احمد دهقان، آرام‌تر از همیشه نوشته شمسی خسروی، تا کوچه‌های آسمان نوشته محمد مهدی بهداروند، سخن آشنا نوشته علی اعوانی، یادداشت‌های سفر شهید صیاد شیرازی نوشته محسن کاظمی سعید فخرزاده و... برخی دیگر از كتا‌ب‌هایی هستند كه به شخصیت شهید صیاد شیرازی پرداخته‌اند.