«غیبت موجه»، سندی تاریخی از روزگار کرونا در سینمای ایران است

عباس رافعی، کارگردانی است که دغدغه پرداختن به مشکلات زنان را دارد و همواره در آثارش حول یک محور مشخص در قالب سینمای اجتماعی از زن صحبت می کند. او امسال با فیلم «غیبت موجه» متقاضی حضور در جشنواره فیلم فجر است و بر خلاف خیلی دیگر از کارگردانان معتقد است که کرونا نباید زندگی را تعطیل کند. کمااینکه در شرایط سخت کرونایی فیلمسازان متعددی هستند که با حس تعهد به سینمای ایران آثارشان را برای حضور در جشنواره سی و نهم آماده کردند.
رافعی، فیلم «غیبت موجه» را با بازی بازیگرانی شناخته شده ای چون ابوالفضل پورعرب و میترا حجار ساخته که همانند فیلم های قبلی اش جستجوی هویت کلیدی ترین درونمایه آن است.
 
این کارگردان در گفت و گویی که با جام جم آنلاین داشت، درباره اینکه چه انگیزه ای برای حضور در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر داشته، گفت: اطمینان دارم که سال آینده سینماها بازگشایی می شوند و درصدد هستم که «غیبت موجه» را آنزمان به اکران عمومی برسانم. بنابراین نمی توانم تا جشنواره سال ۱۴۰۰ منتظر بمانم و دوست دارم که در همین جشنواره امسال مورد قضاوت و داوری قرار بگیرم. نمی خواهم خودم را یکسال عقب بیندازم. ضمن اینکه تا جایی که اطلاع دارم تنها من هستم که امسال فیلمی با موضوع کرونا ساختم و چنانچه آن را به جشنواره کنونی ارائه ندهم، کاربردش را از دست می دهد و به اصطلاح می سوزد.

او در همین راستا افزود: برای حضور در جشنواره فیلم فجر امسال نه تنها ریسک نمی کنم بلکه از آن استقبال هم می کنم. رسالت یک هنرمند، عقب نماندن از جامعه است و من فیلمم را با همین ذهنیت ساختم.

کارگردان فیلم هایی چون «فصل فراموشی فریبا»، «بهت»، «آوازهای سرزمین من» و «کیمیا و خاک» معتقد است: قطعا در شرایط کنونی تعطیلی جشنواره فیلم فجر راحت ترین و آسان ترین راه برای محمدمهدی طباطبائی نژاد، دبیر جشنواره فیلم فجر بود، اما او ریسک کرد و به جامعه خموده سینمای ایران امید تزریق کرد. الان اگر در لابرتوارها و استودیوهای صدا و تصویر، جنب و جوش دیده می شود ماحصل تلاش ها و زحمات آقای طباطبایی نژاد و تیم شان است. تا جایی که مطلع هستم علاوه بر داوران در بخش های مختلف جشنواره، اهالی رسانه هم با رعایت پروتکل های بهداشتی می توانند فیلم ها را در برج میلاد ببینند و قطعا تماشای اینکه چه فیلم هایی در دوارن کرونا ساخته شده یا اینکه آیا می توان فیلم های حاضر در این جشنواره را بازتابی از فضای کنونی جامعه دانست، جذاب است.

او درباره شکل گیری فیلم «غیبت موجه» خاطرنشان کرد: این فیلمنامه در تابستان جاری نوشته شد. ما سعی کردیم در زمان هایی که آمار کرونا کاهش می یابد فیلمبرداری را انجام دهیم و به همین خاطر هم بود که فیلمبرداری در چند نوبت متوقف شد. «غیبت موجه» را در ادامه فیلم های قبلی ام و در قالب سینمای اجتماعی با محوریت زنان ساختم. همیشه سعی می کنم بین فیلم هایم وحدت تماتیک وجود داشته باشد و اساسا با نگاه به حال و هوای روز و گیشه، یک روز فیلم اجتماعی نمی سازم، روز دیگر فیلم طنز و روزهای بعد فیلم دفاع مقدسی. از سالها پیش مسیری را در پیش گرفته ام که آن را ادامه می دهم و شاید بتوان گفت جستجوی هویت کلیدی ترین تم فیلم هایم است. در «غیبت موجه» هم فیلم با ورود یک زن (میترا حجار) به موقعیت و فضایی غریب آغاز می‌شود و با خروج‌ همان زن از این موقعیت غریب به پایان می‌رسد. در حالیکه زن ابتدای فیلم با زن پایان فیلم یکی نیست و تغییر کرده. یعنی تاثیراتی که پذیرفته و تاثیراتی که در جهان داستان ما گذاشته در فیلم «غیبت موجه» مشخص است. من تمام تلاشم را کردم که کرونا را با تمام سختی هایش که همان ماسک، الکل، آموزش آنلاین و... است در فیلمم به نمایش بگذارم. چون ممکن است چند سال بعد کرونا فراموش شود و فیلم های امروز ما می توانند به عنوان سندی تاریخی و تصویری از تاثیر کرونا در واکنش ها و چگونگی زیست ما برای آیندگان به یادگار بمانند.  

رافعی با اشاره به واکنش های منفی که از سوی بعضی از بازیگران برای ساخت «غیبت موجه» دریافت کرده، گفت: بسیاری از بازیگران از کار در این شرایط وحشت داشتند و این وحشت حتی در فیلم هم مستتر است. چون تنها کسانیکه باید بدون ماسک جلوی دوربین حضور داشته باشند بازیگران هستند. در ابتدا به چندین نفر برای بازی در «غیبت موجه» پیشنهاد بازی دادیم که جواب دادند; مگر دیوانه اید که الان می خواهید فیلم بسازید، این یک ریسک پرخطر است!، اما ما شرایط کار را برایشان توضیح دادیم. اینکه از همه عوامل تست کرونا می گیریم، هر روز صبح هنگام ورود به لوکیشن با تب سنج دمای بدن را اندازه گیری می کنیم، اگر کسی علائم بیماری داشته باشد او را از گروه خارج می کنیم و اینکه برای ورود به صحنه تونل ضدعفونی در نظر گرفته ایم. بازیگران هم وقتی شنیدند ما چنین تمهیداتی را برای فیلمبرداری این فیلم اندیشیده ایم نگرانی را کنار گذاشتند و با آرامش خاطر سر کار حاضر شدند.    
 
ساناز قنبری/ گروه فرهنگ و هنر