اولی هاینونن معاون سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: مدتها به دنبال دیدار با فخری زاده بودیم

بازرسانی که در قالب ماموریت بازرسی (آن هم با استناد به مطالعات و گزارش‌های ادعایی واهی) به ایران آمده و گرای بسیاری از اطلاعات مربوط به دانشمندان هسته‌ای کشورمان را به سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌دهند.

در این خصوص جام جم گفت و گویی با اولی هاینونن، رئیس سابق بازرسان تسلیحاتی و هسته‌ای و معاون سابق آژانس انجام داده است؛ مردی که در طول ریاست البرادعی بر آژانس بارها به ایران آمد و با مقامات کشورمان دیدار کرد.

اخیرا شاهد ترور ناجوانمردانه دانشمند هسته‌ای ایرانی، شهید دکتر محسن فخری زاده بودیم. گویا آژانس از سالها قبل تا زمان شهادت ایشان، در تلاش بود تا با این دانشمند هسته‌ای دیدار و گفتگو کند. لطفا در این مورد توضیح دهید .

بله! قرار بود با (شهید) محسن فخری زاده دیدار و گفتگو کنیم. من، شخصا یک بار از سوی آژانس برای ملاقات با او تعیین و معرفی شده بودم اما این ملاقات از سوی ایران لغو شد. اگر بخواهم دقیق تر بگویم، ما از اواخر سال 2005 خواستار ملاقات با او بودیم. سرانجام ملاقاتی برای سپتامبر 2008 تنظیم شد اما ایران آن را لغو کرد. فکر می‌کنم بعد از خروج من از آژانس در سال 2010، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به درخواست‌های خود ادامه داد. البته من نمی‌دانم آیا آمانو مدیر کل سابق آژانس می‌خواست شخصا او را ببیند یا خیر.

دیوید آلبرایت از مقامات آژانس در جایی غیر مستقیم اقرار کرده بود که بازرسان آژانس، پیاده نظام‌های آمریکا هستند. آیا این موضوع را قبول دارید؟

آلبرایت، متخصص هسته‌ای که در اواسط دهه 1990 آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در عراق همراهی می‌کرد، گفته بود بازرسان سازمان ملل همانند چکمه هایی روی زمین هستند. توجه داشته باشید که آلبرایت و دیگران بر این باورند که باید دسترسی بیشتری به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در قبال پرونده هسته‌ای ایران و کره شمالی داده شود. این مجوز افزایش اختیارات، به عهده شورای حکام آژانس است که البته شامل ایالات متحده نیز می‌شود.

به نظر می‌رسد با توجه به نقش آفرینی خاص آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد و شورای حکام آژانس، واشنگتن و متحدان آن همواره تلاش کرده اند تا دسترسی‌های فراقانونی را در قبال ایران به تصویب هر دو طرف برسانند. تحلیل شما چیست؟

دسترسی اضافه و فراپروتکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از طرف شورای امنیت سازمان ملل متحد و از کشور مخاطب مطالبه می‌شود. این مطالبه گری از سوی سازمان ملل انجام می‌شود. قطعنامه‌های شورای امنیت از سوی شورای حکام آژانس لازم الاجرا و قابل استناد می‌باشد و همچنین ممکن است شورای حکام قطعنامه‌ای را تصویب کرده و آن را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد تا به شکل یک مصوبه لازم‌الاجرا در آید.

اما در ماجرای حمله دولت جرج واکر بوش به عراق، بازرسان آژانس واقعیات را در خصوص عدم وجود سلاح‌های کشتار جمعی در این کشور نگفتند و عملا زمینه را برای حمله آمریکا به عراق فراهم ساختند.

در خصوص پرونده هسته‌ای عراق در سال 2003 میلادی، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به اکتشافاتی رسید که در قالب گزارش‌های منظم ارائه و توزیع کرده است. مشکل این بود که برخی از بخش‌های سازمان خدماتی و اطلاعاتی دولت ایالات متحده این یافته‌های آژانس انرژی هسته‌ای را نمی پذیرفتند. از جمله این موارد می‌توان به گزارش آژانس (در سال 2002 میلادی) در خصوص ترکیب شیمیایی لوله‌های آلومینیومی اشاره کرد زیرا ابعاد و ترکیب آن پروفیل‌ها برای انواع سانتریفیوژهای عراقی مناسب نبودند.به نظر من دولت بوش حاضر به شنیدن استدلال‌های آژانس نبود. من معتقدم که حتی اگر آژانس از نظر فنی در تشریح یافته‌های خود قوی تر هم عمل می‌کرد، دولت وقت آمریکا حاضر به پذیرش استدلال‌های آژانس نبود.

جواد حیران نیا - بین الملل / روزنامه جام جم