نظرسنجی‌ها 2هفته پیش از انتخابات کنست اسرائیل چه می‌گویند؟

از دی‌ماه سال گذشته (دسامبر 2018) کابینه نتانیاهو با بحران روبرو شد و با انحلال کنست به‌منظور برگزاری انتخابات زودهنگام تاکنون 2 انتخابات پارلمانی برگزار شده است؛ اما عدم موفقیت احزاب برای توافق به منظور شکل دهی ائتلاف اکثریت کنست (61 از 120 کرسی) موجب شده سومین انتخابات سراسری در فلسطین اشغالی طی یک سال در تاریخ دوم مارس ۲۰۲۰ (۱۲ اسفند ۱۳۹۸) برگزار شود. انتخابات سوم را می‌توان برای مردی که چند ماه پیش تولد ۷۰ سالگی‌اش را با حضور وزیرانش جشن گرفت برابر با ۱۴ سالی دانست که بر صندلی نخست‌وزیری تکیه زده بود!

نظرسنجی‌ها و آرای پیش‌بینی‌شده

آخرین نظرسنجی منتشرشده از سوی شبکه 13 کانال اسرائیل نشان می‌دهد هرکدام از احزاب چه تعداد کرسی کسب خواهند کرد:

آبی- سفید (به رهبری گانتز و رقیب اصلی نتانیاهو): 35 کرسی
لیکود (به رهبری نتانیاهو): 33 کرسی
لیست مشترک عربی: 14 کرسی
ائتلاف حزب کار ـ گیشر 10 کرسی
اسرائیل خانه ما (به رهبری لیبرمن): 8 کرسی
شاس (یهودیان ارتدوکس تندرو): 7 کرسی
یهودیت تورات متحد: 7 کرسی
یامینا (خانه یهودی به رهبری نفتالی بنت وزیر جنگ): 6 کرسی

بر اساس این نظرسنجی تعداد کرسی راست‌گرایانی که حاضر به ائتلاف با نتانیاهو هستند (لیکود، شاس، یهودیت تورات متحد و خانه یهودی) عبارت است از 53 کرسی.

و ائتلاف چپ‌گرایانی که انتظار می‌رود با توجه به دو انتخاب پیشین با رقیب اصلی نتانیاهو یعنی حزب آبی-سفید ائتلاف کنند (آبی-سفید، لیست مشترک عربی و ائتلاف حزب کارگر) عبارت است از 59 کرسی که تنها 2 کرسی تا پیروزی کم دارند.

لیبرمن عامل عدم شکل‌گیری دولت در انتخابات پیشین

گفتنی است اما لیبرمن (حزب اسرائیل بیتنا) با آنکه یک ‌راست‌گراست اما از آنجایی که به دنبال شکست نتانیاهوست بارها اعلام کرده است با نتانیاهو ائتلاف نخواهد کرد. هم‌چنین از طرفی چون وی هرگز حاضر به ائتلاف با اعراب نبوده است تاکنون با چپ‌ها و حزب آبی- سفید هم ائتلاف نکرده و در نتیجه انتخابات به دور سوم کشیده شده است.

لیبرمن پیش از این با حمله به حزب اعراب اسرائیلی که در این انتخابات پیشین (شهریورماه) سوم شده بودند گفته بود: «لیست مشترک اعراب ستون پنجم است.» همچنین وی در ادعایی جالب گفت: به نظرم باید مانند استرالیا قانونی تصویب کنیم که رأی دادن اجباری شود، زیرا شرکت‌کنندگان خسته شده‌اند. امیدوارم این‌گونه مردم بیشتری به عقل بیایند [و رأی دهند]! لذا به باور بسیاری از تحلیل گران کلید انتخابات تا کنون در دستان لیبرمن بوده است.

سناریو جدید رقیب نتانیاهو: کنار گذاشتن اعراب برای کسب اعتماد لیبرمن؟

اما یکی از اتفاقات جالبی که در هفته اخیر رخ داده است تغییر موضع گانتز سرلیست چپ‌گرایان نسبت به لیست اعراب بود. گانتز در سخنانی اعلام کرد که در صورت پیروزی در انتخابات کنست، تحت هیچ شرایطی لیست مشترک عربی را در ائتلاف دولتی خود راه نخواهد داد.

گانتز در جریان بازدید از مناطقی در شمال فلسطین اشغالی اظهار داشت که از گفتگو با هیچ حزبی ترسی ندارم اما لیست مشترک عربی هرگز در دولت من مشارکت نخواهد داشت. وی عنوان کرد که اختلافاتی بسیار عمیق و حل نشدنی با رهبران لیست مشترک عربی در مورد مسائل داخلی و امنیتی دارد. گانتز در رابطه با معامله قرن هم گفت که تصمیم دارد این طرح را با همکاری طرف‌های منطقه‌ای به اجرا بگذارد.

بعد از موضع‌گیری گانتز لیست مشترک عربی هم اعلام کرد که هرگز در ائتلاف دولت آینده به نخست‌وزیری بنی گانتز رهبر ائتلاف آبی سفید مشارکت نخواهد کرد. لیست مشترک عربی اعلام کرده بود که با دو مسئله حاکمیت رژیم صهیونیستی بر کرانه باختری و مبادله اراضی که طرح صلح آمریکایی معامله قرن بر آن تأکید دارد، مخالف است و شرط آن برای پیوستن به ائتلاف دولتی آینده، مخالفت با این دو بند است.

لذا انتظار می‌رود با کم شدن احتمال ائتلاف اعراب با چپ‌ها، آنگاه لیبرمن و حزب اسرائیل بیتنا با حزب آبی-سفید ائتلاف نمایند؛ اما در آن صورت امکان پیروزی چپ‌ها بر راست‌گرایان و لیکود بسیار کم خواهد شد (53 کرسی) و تا رسیدن به اکثریت یعنی 61 کرسی فاصله بسیاری دارند.

سناریوهای پیش رو: انتخابات چهارم یا ریزش آرای لیست مشترک عربی

با توجه به اتفاقات پیش‌آمده و اعلام لیست مشترک عربی برای عدم ائتلاف با چپ‌گرایان ممکن است آرای آنان با ریزش همراه شود؛ زیرا رأی‌دهندگان به حزبی رأی می‌دهند که قطعاً در دولت و شکل‌گیری کابینه نقش‌آفرین نخواهد بود و از اکنون مشخص است که با هیچ‌کدام از دولت‌های چپ یا راست اسرائیل ائتلاف نخواهد کرد.

اما از آنجایی که رأی‌دهندگان اسرائیلی مجبورند تنها به یک لیست رأی بدهند و مبنای رأی‌دهی هم شکاف‌های اجتماعی و هویتی جامعه اسرائیلی است، شاید ریزش شدید آرای احزاب لیست عربی دور از منطق باشد.

لذا باید منتظر دید و نگریست که آیا انتخابات چهارم در راه خواهد بود یا طرفین حاضر خواهند شد بدون اعراب یک دولت ائتلاف ملی تشکیل دهند. دولت ائتلاف ملی یک راه‌حل برای برون‌رفت از وضعیتی است که احزاب به ائتلاف اکثریت دست نیابند. لیبرمن به دنبال این سناریو است و سعی دارد دولت وحدت ملی بدون اعراب و حتی نخست‌وزیری نتانیاهو با حضور دیگر احزاب چپ و راست شکل دهد که در عمل بسیار پیچیده و دور از انتظار است.

محمد محسن فایضی، کارشناس مسائل فلسطین