محمد صادق کوشکی،کارشناس سیاسی در خصوص چرایی فرار محمدرضا پهلوی از ایران در تاریخ 26 دی سال 57 در گفتگو با جام جم آنلاین ، گفت: اسناد به جا مانده مانند خاطرات سفرای وقت آمریکا و انگلیس در ایران، یعنی آنتونی پارسونز و سالیوان نشان میدهد که این دو سفیر به نمایندگی دولت های خودشان از آذرماه سال 57 به شاه ابلاغ کرده بودند که باید ایران را ترک کند.
وی عنوان کرد: آنها تاکید هم کرده بودند که ادامه حضورش در کشور باعث تسریع و جدی تر شدن روند انقلاب میشود.
کوشکی افزود: خود محمدرضا پهلوی نیز به این نتیجه رسیده بود که دیگر شانسی برای ماندن و حکومت در کشور ندارد. وی تلاش میکرد با خروج از کشور حداقل نظام سلطنت را برای ادامه حکومت خاندان خودش از طریق روی کار آوردن فرح پهلوی به عنوان نایب السلطنه و بعد از آن فرزندش هموار کند. به همین دلیل خودش هم مایل به انجام دستور دولت های آمریکا و انگلیس بود.
این کارشناس سیاسی بیان داشت: بحث تشکیل دولت جدید مانعی بزرگی بر سر راه رفتن سریع شاه بود زیرا بعد از دولت غلامرضا ازهاری کسی حاضر به پذیرش مسئولیت نخست وزیری نمیشد. محمدرضا با اشخاص زیادی برای این مسئولیت صحبت کرد تا در نهایت شاهپور بختیار حاضر به پذیرش شد.
کوشکی افزود: بعد از طی مراحل قانونی زمانی که نخست وزیری بختیار مسجل میشود، محمدرضا کشور را ترک میکند؛ درواقع تلاش وی در این جهت بود که با تشکیل شورای سلطنت و روی کار آوردن دولتی با چهره وابسته به جبهه ملی فضای انقلابی را آرام کند.
کوشکی در ادامه گفت: قصد شاه فراری در قدم دوم این بود که با تکیه بر شورای سلطنت به عنوان واسطه برای انتقال حکومت به فرح دیبا و بعد از آن فرزندش رضا، سلطه خاندان پهلوی بر کشور را حفظ کند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: روز 26 دی زمانی بود که رای اعتماد مجلس شورای ملی و سنا به شاهپور بختیار داده شد و محمد رضا مجوز خروج از کشور را بدست آورد.
وی درباره فساد اخلاقی و مالی شاه توضیح داد: برای اطلاع از نحوه عملکرد خاندان پهلوی بهترین منبع مطالعات و مرور خاطرات اطرافیان آنها و درباریان است؛ بسیاری از این افراد از ایران خارج شدند و خاطرات آنها در خارج از کشور چاپ شده و چون این افراد از نزدیک با پهلوی در ارتباط بودند قابل استناد است.
وی همچنین گفت: منبع دیگر اسناد بجا مانده از ساواک است. در این اسناد بخشهایی از واقعیتهای حکومت پهلوی در مورد اعضای دربار چهره های وابسته به حکومت وزیران و وکلای مجلس قابل دستیابی است.
این کارشناس درمورد اهمیت این اسناد تاکید کرد: چون اسناد ساواک صرفا برای جمعآوری عملکرد این افراد و داخل حکومت پهلوی تنظیم شده قابل توجه است. از جمع اسناد ساواک و خاطرات پهلوی میشود تصویر نسبتا دقیق از وضعیت حکومت پهلوی در مسائل مالی و اخلاقی بدست آورد.
امیرحسین اصغری / خبرنگار جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد