جهان ترجمه صدای مترجمان امروز ایران است

قدم در دنیای ترجمه
نیلوفر زندیان، مدیر گروه کتاب رادیو فرهنگ درباره چرایی شکل‌گیری برنامه جهان ترجمه می‌گوید: گروه کتاب در بدو شکل‌گیری و طراحی اولیه، حوزه‌های گوناگون کتاب را رصد و بررسی کرد تا در زمینه‌های مختلف و مورد نیاز جامعه تولید محتوا داشته باشد، به‌خصوص اهل قلم و مخاطبان جدی آثار آنان از برنامه‌های شبکه فرهنگ به عنوان یک مرجع متقن بهره‌مند شوند. یکی از مباحثی که پرداخت به آن از ضرورت‌های روزگار ماست، بحث ترجمه و مترجمان و شیوه و نقد آثار آنهاست. ترجمه، داد و ستد اندیشه است و به همین دلیل از‌جمله فعالیت‌های ضروری بشر امروز به شمار می‌رود و و همین امر باعث شکل‌گیری این برنامه شد.
زندیان می‌افزاید: ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که زمانه بر افتادن مرز میان ملت‌ها یکی از شاخص‌های آن است. بنابراین، نیاز به ترجمه ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. مهم‌ترین مساله در ترجمه درک معنای واژه‌ها، محتوا و سبک متنی است که مترجم پیش رو دارد و تسلط مترجم در حرفه خود، این همنشینی واژه محتوا و سبک نویسنده را به‌روشنی در اختیار خواننده قرار می‌دهد و طرح اهمیت ترجمه درست و دقیق و شیوا در حوزه‌های مختلف علوم و معرفی کتاب‌هایی که در سطح گسترده منتشر می‌شود از ماموریت‌های گروه‌کتاب رادیو فرهنگ است به قطع و یقین حضور مترجمان بنام کشور، معرفی آثار مهم،جدی و اثرگذار ترجمه توسط کارشناسان مجرب این حوزه، بر غنای محتوایی برنامه جهان ترجمه افزوده است.
مدیر گروه کتاب در پایان تصریح می‌کند: برنامه «جهان ترجمه» تلاش می‌کند در حد بضاعت برای تشویق به ترجمه‌های فاخر و اثرگذار قدمی مثبت و موثر بردارد.
برنامه‌سازی تخصصی
مرتضی صداقت‌گو، مدیر گروه ادب و هنر رادیو فرهنگ که روزگاری نه‌ چندان دور تهیه‌کننده برنامه «جهان ترجمه» بوده درخصوص آغاز این برنامه می‌گوید: امروز همه ما برای پیشرفت و تکامل به تعامل و تبادل اندیشه نیاز داریم با توجه به گوناگونی زبان اقوام مختلف در جهان؛ ترجمه رابط بین زبان‌ها و اقوام است به همین دلیل در دنیای امروز برای این‌که سخن خود را به گوش دیگران برسانیم و همچنین از دیدگاه‌ها و نظرهای دیگران نیز در سراسر دنیا بهره ببریم، ناگزیزیم که به ترجمه توجه کنیم.
وی عنوان می‌کند: در روزگار اکنون، ترجمه به عنوان یک فن و هنر در بین اهالی ادبیات به‌شمار می‌آید چون ترجمه خوب نوعی بازآفرینی اثر محسوب می‌شود. برهمین اساس رادیو فرهنگ به عنوان یکی از رسانه‌هایی که در عرصه فرهنگ و هنر و ادبیات به صورت تخصصی برنامه‌سازی می‌کند سالیان زیادی است که در عرصه ترجمه و ادبیات ملل برنامه‌های مختلفی را تهیه و پخش کرده است .
مرتضی صداقت‌گو که ابتدا تهیه‌کنندگی برنامه «جهان ترجمه» را به عهده داشت در خصوص این برنامه می‌گوید: برنامه جهان ترجمه از‌جمله برنامه‌هایی است که با کارشناسی موسی بیدج که خود شاعر و مترجم نامدار عرصه ترجمه ادبیات عرب است و همچنین زنده‌یاد سعید آذین - مترجم زبان و ادبیات اسپانیولی- با گویندگی فاطمه حقیقت‌ناصری و تهیه‌کنندگی من آغاز شد .
دعوت از مترجمان شناخته‌شده
در ادامه سراغ تهیه‌کننده فعال برنامه می‌رویم. نرگس سعادت، تهیه‌کننده این برنامه درباره اهمیت برنامه جهان ترجمه می‌گوید: اهمیت ترجمه در دنیای امروز، با این سرعت از رشد و حرکت دنیا به سمت ناشناخته‌های بشر، به‌راستی غیرقابل انکار است. بی‌شک ترجمه یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین دستاوردهای انسان و پلی برای برقراری ارتباط در میان مردم، ملل و فرهنگ‌های گوناگون در گوشه گوشه دنیاست؛ در واقع ترجمه زبان مشترکی شد بین انسان‌ها با زبان‌هایی متفاوت در سراسر دنیا که توانایی ارتباطی گسترده‌تر و خارج از محدوده به آنها بخشید.
وی ادامه می‌دهد: در برنامه جهان ترجمه در ابتدا مترجمان شناخته‌شده را دعوت کرده و درخصوص فن و هنر ترجمه با آنها گفت‌وگو می‌کنیم، درباره چگونگی انتخاب آثار بحث و تبادل نظر می‌شود، نویسنده‌های خارجی به شنوندگان معرفی می‌شوند؛ مخاطب با تازه‌های نشر جهان آشنا شده و گاهی اتفاق می‌افتد که بسیاری از افراد به مترجمی علاقه‌مند شده و گام در این راه می‌گذارند.
موسی بیدج، کارشناس و پژوهشگر این برنامه نیز می‌گوید: ترجمه‌ خوب، می‌تواند یک اثر را زنده نگه دارد و ترجمه بد، کتابی را از ارزش و اعتبار می‌اندازد. در یک ترجمه خوب، نیاز است که مترجم به زبان مادری و زبان هدف تسلط کافی داشته باشد. همچنین مترجم باید بر اصطلاحات خاص تسلط داشته باشد زیرا همیشه جملات به صورت معمولی به کار گرفته نمی‌شوند و گاهی اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها در متن استفاده می‌شوند برای همین در برنامه جهان ترجمه با دعوت از مترجمان به دنبال معرفی ترجمه برای علاقه‌مندان هستیم و به شکلی این برنامه به مخاطب انگیزه می‌دهد تا در صورت تمایل به این وادی ورود کند.
این نویسنده و مترجم کشورمان در ادامه گفت: جهان ترجمه در واقع یک محفل کوچک برای تقدیر و گرامیداشت یک عمر تلاش مترجمان در عرصه معرفی آثار بزرگان جهان به هموطنان و همچنین معرفی ادبیات غنی فارسی به جهان است که در رادیو فرهنگ انجام می‌شود .
اجرای یک برنامه متفاوت
فاطمه حقیقت‌ناصری گوینده این برنامه هم گفت: من پنج سال است به گروه برنامه‌سازی جهان ترجمه پیوسته‌ام. در ابتدا تهیه‌کننده این برنامه مرتضی صداقت‌گو بود که ایشان یک روز به من گفت بیا و گوینده برنامه جهان ترجمه باش و این شد که تا امروز من در این برنامه هستم .
وی می‌افزاید: جهان ترجمه برای من برنامه متفاوتی از دیگر برنامه‌هایی است که دارم چرا که پا به پای مخاطب با مترجمان همراه می‌شوم با آثار بسیار خوبی آشنا شده و فرصتی مغتنم دارم تا از نزدیک چهره‌های نام‌آشنایی که روی جلد کتاب‌ها نامشان را دیده‌ام از نزدیک ملاقات کنم که این موضوع جای بسی شکر دارد .
گوینده جهان ترجمه عنوان می‌کند: ترجمه کتاب کار بسیار حساسی است؛ چرا که مباحث علمی و فرهنگی از طریق کتاب به جامعه تزریق می‌شوند و وجود مشکل در ترجمه نه‌تنها اعتبار افراد را زیر سوال می‌برد بلکه موجب به اشتباه افتادن بسیاری نیز می‌شود در ترجمه کتاب فقط نبود غلط ترجمه‌ای مهم نیست؛ ترجمه کتاب باید یک ترجمه کاملا روان باشد. به طوری که خواننده با مطالعه کتاب متوجه تمام مطالب شود و افرادی که در این برنامه حضور پیدا می‌کنند تجربیات خود در این زمینه را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند و این امر بسیار پسندیده است .
حقیقت ناصری به این مساله که در این برنامه مستقیم با کتاب سر و کار داریم اشاره می‌کند و می‌گوید: دعوت به مطالعه خوب است ولی این‌که بتوانیم آثار خوبی را معرفی کنیم تا شنوندگان آنچه دوست دارند را انتخاب کنند، امر مهمی است که «جهان ترجمه» به‌‌رغم این‌که رسالت دیگری دارد اما توانسته در این زمینه موفق عمل کند و شنونده را با خود همراه کرده و به مطالعه مشتاق کند.
گوینده جهان ترجمه درباره یکی از شیرین‌ترین تجربیات خود در این برنامه تاکید می‌کند: برنامه‌سازی در رادیو فرهنگ سراسر شیرینی و خاطره است، چرا که با بزرگان اهل ادب همراه می‌شویم اما در این برنامه آنچه خیلی به دل من چسبیده و گاهی چنان کودکانه شادم می‌کند، بحث هدیه کتاب از سوی مترجمانی است که با ترجمه‌ها و آثاری که انتخاب کرده‌اند حس نزدیکی بیشتری دارم و شاید این هدیه یکی از ارزشمندترین هدایایی باشد که در طول زندگی کاری خود دریافت می‌کنم.

راحله آجودانی
رسانه