عزم ترکیه برای اس 400

روز گذشته، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه تصریح کرد روند نصب تجهیزات سامانه دفاع هوایی اس ۴۰۰ در اکتبر ( پاییز ) آتی آغاز می‌شود. به گزارش روسیا الیوم، وی دیروز در سخنانی مجددا از واشنگتن خواست سلاح‌ها را از کردها بگیرد و آنها را از منبج خارج کند. خبرگزاری اسپوتنیک روسیه نیز در گزارشی نوشت: اکنون ارتش ترکیه دو فروند اف 35 در اختیار دارد و به‌زودی سامانه‌های روسی پدافند هوایی اس 400 تریومف را نیز تحویل خواهد گرفت. این در حالی است که کورتیس اسکاپاروتی، فرمانده نیروهای آمریکا در اروپا بهره‌برداری همزمان از اس400 و اف 35 در ترکیه بر حذر داشته و گفته بود: برخی از مقامات آمریکا توصیه کردند اگر قرار است ترکیه دفاع ضد موشکی اس 400 روسیه را خریداری و در کشورش مستقر کند، جنگنده اف 35 فروخته نشود. پیشتر تد والترز، فرمانده نیروی هوایی آمریکا در اروپا نیز اعلام کرده بود امکانات اس 400 به صاحبان آنها امکان می‌دهد جنگنده‌های اف 35 را مورد ارزیابی و مطالعه قرار بدهند.
سامانه دفاع موشکی متحرک زمین به هوا اس 400 تریومف برای نابودی انواع اهداف هوایی دشمن همچون هواپیماهای پارازیت‌انداز، هواپیماهای رادار محور و کنترل هوایی، هواپیماهای شناسایی و جاسوسی، هواپیماهای استراتژیکی و جنگنده‌های شکاری، موشک‌های بالستیک تاکتیکی و تاکتیکی ـ عملیاتی، موشک‌های بالستیک میان برد، اهداف هوایی مافوق صوت و دیگر اهداف هوایی پیشرفته ساخته شده است.
اس۴۰۰ یا پاتریوت ؟
ترکیه قرارداد خرید اس 400 از روس‌ها را اواخر ۲۰۱۸ امضا کرد و همان زمان آمریکا فروش پاتریوت را منوط به لغو قراداد اس ۴۰۰ دانست. ترکیه از سال 1952 عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است. این کشور از سامانه‌های پدافند هوایی این سازمان برای پوشش هوایی خود استفاده می‌کرد، اما با خروج جنگ افزارهای دفاع هوایی پاتریوت آمریکا و آلمان از ترکیه در سال 2015، آنکارا خرید سامانه‌های پدافند موشکی اس400 روسی را در اولویت خود قرار داد.
ترکیه با قطع امید از تامین نیاز به سامانه‌های موشکی دفاعی از سوی هم‌پیمانان خود در ناتو و به‌ویژه آمریکا، اواخر سال گذشته میلادی قرارداد رسمی خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه را امضا کرد، هر چند مقامات آمریکا و ناتو بارها به آنکارا هشدار داده‌اند که یک سامانه روسی نمی‌تواند وارد زرادخانه دفاع هوایی و موشکی ناتو شود و خرید سامانه اس 400 روسیه می‌تواند خرید جت‌های اف-35 شرکت لاکهید مارتین را به خطر اندازد و تحریم‌های احتمالی آمریکا را نیز به دنبال داشته باشد، اما تاکنون موفق نشده است ترکیه را از این تصمیم منصرف سازد.
ترکیه می‌گوید امنیت ملی کشور و جان شهروندان در معرض خطر پرتاپ انواع موشک‌ها از سوی تروریست‌ها قرار دارد و دولت کشورش برای مقابله با این تهدیدها، مذاکراتی را با کشورهای غربی از جمله آمریکا، فرانسه و ایتالیا در راستای خرید سامانه موشکی دفاع هوایی انجام داد، اما در نهایت با کشور روسیه برای خرید اس 400 به توافق رسید و این سامانه به هیچ عنوان تهدیدی علیه هم پیمانان این کشور در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نخواهد بود. در واقع آنکارا می‌گوید مجبور به خرید اس 400 شده است.
فشار آمریکا
آمریکا به اشکال گوناگون بر ترکیه فشار آورده است تا آنکارا را از خرید اس 400‌های روسی باز دارد. ژانویه گذشته یک هیات آمریکایی به آنکارا سفر کرد تا در گفت‌وگو با وزیر خارجه و وزیر دفاع ترکیه آنها را به لغو سفارش اس 400 روسی متقاعد سازند. اما خبرهای موجود نشان می‌دهد آنها در این تلاش ناکام مانده‌اند. نمایندگان هیات آمریکایی حتی پیشنهاد دادند برای عرضه پاتریوت تخفیف‌های ویژه‌ای در نظر گرفته و تکنولوژی آن را هم انتقال دهند. با این‌حال از آنجا که مبلغ قرار داد با آمریکا 5/3میلیارد دلار هزینه بر می‌دارد، خرید اس400 از این نظر برای ترک‌ها به مراتب باصرفه‌تر خواهد بود. بینالی یلدریم، نخست وزیر سابق ترکیه گفته بود از آنجا که منطقه خاورمیانه با مشکلات و درگیری‌های بسیار پیچیده‌ای مواجه است، ترکیه به عنوان کشوری در این منطقه پر خطر مجبور به محافظت از امنیت ملی و مرزهای خود بوده و به همین منظور احتیاج ضروری به سامانه‌های دفاعی دارد. وی تاکید کرد: ترکیه عضو ناتو به شمار می‌رود و مایل بود که سامانه‌های دفاع موشکی را از کشورهای همپیمان خود در ناتو خریداری کند، اما متحدان ما در این زمینه همکاری نکرده و از فروش این سامانه‌ها به ترکیه خودداری کردند. یلدریم تصریح کرد: سامانه دفاع موشکی اس.400 نیازهای ترکیه در تامین امنیت آسمان کشور را برطرف می‌کند و این سامانه به هیچ وجه و در هیچ زمان، تهدیدی علیه سایر کشورهای متحد و همپیمان ما در ناتو نخواهد بود.
علت ترس آمریکا
وزارت دفاع ملی ترکیه می‌گوید آمریکا نگران رادار‌های بسیار قوی اس 400 است. به گزارش خبرگزاری آناتولی، نورالدین جانیکلی، وزیر دفاع ملی ترکیه گفته است: «اگر سیستم‌های راکتی ضد هوایی اس 400 در ترکیه نصب شود، این رادارها می‌توانند اطلاعات را به خصوص در برابر اف-35 (جنگنده چند منظوره نسل پنجم) و سایر سلاح‌های ناتو را انتقال دهند. به همین دلیل است که بسیاری از سناتورهای آمریکایی مخالف دستیابی به سیستم‌های راکتی ضدهوایی روسیه توسط ترکیه هستند.» اظهارات مقامات ترکیه نشان می‌دهد آنها در پی بد‌عهدی آمریکا ناگزیر به خرید سامانه اس 400 از روسیه شده‌اند و تهدیدهای بعدی آمریکا نیز آنها را در این تصمیم جدی‌تر کرده است. طی سال‌های گذشته دولت روسیه موفق شده انواع مختلفی از سامانه‌های دفاعی اس300 و اس400 را علاوه بر خاک خود در کشورهای مختلف از جمله ایران، سوریه و شبه‌جزیره کریمه نصب کند. این در حالی است که کشورهایی مانند قطر، عربستان سعودی و هندوستان نیز در صف خرید این سامانه‌ها قرار دارند. طبیعی است فروش و نصب این سامانه‌ها در اقصی نقاط جهان می‌تواند توازن قوا را به نفع روسیه و متحدانش تغییر دهد و این مساله‌ای است که به شدت آمریکایی‌ها را آشفته می‌کند.

مشخصات اس 400

سامانه‌های پدافند موشکی دوربرد اس 400 ساخت روسیه، جزو پیشرفته‌ترین سامانه‌ها در نوع خود محسوب می‌شود که توانایی حمل و شلیک سه مدل موشک مختلف را دارد و می‌توانند اهداف متنوعی شامل موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، موشک‌های کروز و جنگنده‌های رادار گریز را هدف قرار دهند.
شبکه راداری و شناسایی این سامانه می‌تواند همزمان 300 هدف را شناسایی کند و با آنها درگیر شود. سقف ارتفاع پوشش هوایی این سامانه، 27 کیلومتر است. سامانه اس 400 (Triumf) نسل جدید سیستم پدافند هوایی روسیه است که توسط مرکز طراحی الماس طراحی شده و به عنوان نوع بهبودیافته از خانواده پدافند هوایی اس 300 به‌شمار می‌رود.

علی باقری
بین‌الملل