روسیاهی تحریم نفت

این نخستین دوره برگزاری این رویداد در دولت چهاردهم است؛ رویدادی که با حضور رئیس‌جمهور و وزیر نفت، نه فقط ویترینی برای معرفی شرکت‌ها، بلکه نشانه‌ای از بازتعریف نقش ایران در دیپلماسی انرژی و تثبیت رویکرد خوداتکایی در سال‌های تحریم بود. مشارکت بی‌سابقه شرکت‌های داخلی و خارجی و افزایش محسوس بازدیدکنندگان، گویای آن است که این نمایشگاه، محملی استراتژیک برای تلاقی اراده ملی و سرمایه جهانی در یکی از حساس‌ترین صنایع کشور شده.این نمایشگاه در شرایطی برگزار می‌شود که بیش از ۲۲۰۰ شرکت داخلی و خارجی از ۱۵ کشور جهان، از جمله چین، روسیه، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، انگلیس، سوئیس، فرانسه، ترکیه، کره جنوبی، هند، امارات، کانادا و برزیل، حضور پررنگی یافته‌اند؛ حضوری که از تداوم تعاملات فنی و تجاری با جهان حکایت دارد و از منظر راهبردی، بی‌اثر بودن تحریم‌ها بر پیشران‌ترین صنعت کشور را به رخ می‌کشد.
 
روایت اقتدار، در میانه تحریم
در شرایطی که تحریم‌ها و فشارهای خارجی تلاش داشتند صنعت نفت ایران را به انزوا بکشانند، نمایشگاه امسال نشان داد نه تنها این صنعت زنده و پویاست، بلکه با تکیه بر توان داخلی و دانش‌بنیان، راه خود را به‌سوی خودکفایی و توسعه باز کرده. وزیر نفت در آیین افتتاح با تأکید بر این‌که این نمایشگاه تخصصی‌ترین رویداد در حوزه انرژی کشور است، گفت: نمایشگاه امسال با شعار سرمایه‌گذاری در تولید و با الهام از رهنمودهای مقام معظم رهبری آغاز به کار کرده است و ۳۷ حوزه مختلف از بالادست تا پایین‌دست را پوشش می‌دهد.محسن پاک‌نژاد در ادامه درباره دستاوردهای مهم وزارت نفت در برنامه هفتم توسعه گفت: در پی برنامه‌ریزی ‌و اقدامات گسترده در صنعت نفت، ظرفیت تولید نفت خام کشور طی ۹ ماه گذشته با رشدی چشمگیر به ۱۵۰ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است. همچنین تولید بنزین و گازوئیل با افزایشی قابل توجه، به مجموع روزانه ۱۵ میلیون لیتر رسیده و صادرات نفت نیز با عبور از رکوردهای پیشین، به بالاترین سطح خود در دوران تحریم دست یافته است.
 
حضور استراتژیک شرکت‌های دانش‌بنیان
 نکته قابل توجه در این دوره، حضور گسترده شرکت‌های دانش‌بنیان و انعقاد قراردادهایی با هدف تولید تجهیزات بار اول بود. وزیر نفت اعلام کرد: تاکنون ۸۶ قرارداد با ۶۸ شرکت دانش‌بنیان منعقد شده که ارزش آنها حدود ۲۰۰ میلیون دلار است و منجر به صرفه‌جویی ارزی قابل‌توجهی شده. وی افزود: در همین نمایشگاه، قرارداد ۱۶ طرح تولید بار اول به ارزش حدود ۱۵۰ میلیون دلار با شرکت‌های دانش‌بنیان امضا خواهد شد.
 
توسعه میادین نفتی روی ریل سرعت
پاک‌نژاد از برنامه‌ریزی برای اجرای ۳۰ طرح تا پایان سال با سرمایه‌گذاری ۱۰میلیارد دلاری خبرداد و عنوان کرد: ظرفیت پالایشگاهی ۱۸۰ هزار بشکه و ظرفیت پتروشیمی ۷ میلیون تن در روز افزایش خواهد یافت.وی اعلام کرد فرآیند انعقاد قراردادهای بالادستی نفت و گاز که پیش‌تر تا سه سال به طول می‌انجامید، اکنون به کمتر از یک سال کاهش یافته است. این اقدام، به گفته وزیر نفت، نقطه عطفی دراعتمادسازی برای سرمایه‌گذاران و تسریع در توسعه میادین نفتی و گازی خواهد بود.
 
ایران؛ هاب انرژی منطقه
در راستای دیپلماسی انرژی، وزیر نفت از قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به ترکیه از طریق ایران به عنوان نماد تبدیل ایران به هاب منطقه‌ای انرژی یاد کرد و تأکید کرد: ما به دنبال ایجاد بازارهای جدید در منطقه و افزایش سهم ایران در تجارت جهانی انرژی هستیم.
 
نفت؛ حلقه اتصال قدرت، دانش و تدبیر ملی
حضور رئیس‌جمهور ساعاتی پس از افتتاح رسمی نمایشگاه، بر وزن سیاسی و استراتژیک این گردهمایی صنعتی افزود. دکتر مسعود پزشکیان در جریان بازدید از این نمایشگاه، در میان غرفه‌داران، کارشناسان و مدیران شرکت‌های فعال در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی، با نگاهی دقیق به بررسی وضعیت موجود پرداخت. وی تأکید کرد :این حضور صرفا نمادین نیست، بلکه فرصتی است برای شنیدن مستقیم دغدغه‌های فعالان این صنعت راهبردی. رئیس‌جمهور گفت: این بازدیدها به ما کمک می‌کند تا هم از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود و هم از چالش‌ها و مشکلاتی که شرکت‌ها با آن روبه‌رو هستند، مطلع شویم. هدف ما این است که با تکیه بر واقعیات میدانی، سازوکارهایی برای رفع موانع و ارتقای عملکرد این مجموعه‌ها تدوین و اجرایی کنیم. پزشکیان با اشاره به لزوم اتصال صنعت به دانشگاه تأکید کرد: اتصال شرکت‌های نفت، گاز و پتروشیمی به دانشگاه‌های برجسته کشور، رویدادی برد-برد خواهد بود. نخبگان با واقعیت‌های صنعتی آشنا می‌شوند و صنعت نیز از راه‌حل‌های علمی بهره‌مند خواهد شد.
 
هوش مصنوعی، بازوی تازه تعامل در صنعت نفت
از نگاه استراتژیک، نمایشگاه بیست‌ونهم نه‌فقط یک رخداد صنعتی که تبلور هم‌افزایی میان سیاست، فناوری و اقتصاد است. یکی از نکات برجسته این دوره از نمایشگاه، رونمایی از دو بستر مجازی جدید در صنعت نفت بود. در همین راستا، مدیر بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی اعلام کرد: هوش مصنوعی در این نمایشگاه به کمک آمده تا امکان مکان‌یابی و معرفی شرکت‌ها برای بازدیدکنندگان تسهیل شود. همچنین نمایشگاه مجازی نیز راه‌اندازی شده است تا عزیزانی که امکان حضور فیزیکی ندارند، بتوانند از این بستر بهره‌مند شوند.‌
 
نگاه به آینده 
نمایشگاه امسال نشان داد صنعت نفت ایران نه‌تنها متوقف نشده، بلکه با شتابی فزاینده به سوی تحول و نوآوری حرکت می‌کند. شرکت‌های داخلی با تکیه بر دانش بومی در حال پر کردن خلأهای ناشی از محدودیت‌های بین‌المللی هستند و با حمایت دولت، چشم‌انداز روشنی از رشد، خودکفایی و نقش‌آفرینی بین‌المللی در این صنعت ترسیم شده است.
 
تهران، تریبون دیپلماسی انرژی
از نخستین ساعات روز پنجشنبه، نمایشگاه بیست‌ونهم نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با حجمی از بازدید که در سال‌های اخیر کم‌سابقه توصیف می‌شود، میزبان فعالان صنعتی، پژوهشگران، سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان به حوزه انرژی بود. به گفته مسئولان اجرایی، تعداد بازدیدکنندگان در نخستین روز نسبت به ادوار گذشته رشد چشمگیری داشت و این استقبال، جلوه‌ای ملموس از بازگشت اعتماد به صنعت نفت ایران است. برای پاسخگویی به این حجم گسترده از مشارکت، امسال پنج سالن جدید به فضای نمایشگاهی افزوده شده که خود نشانه‌ای از گسترش ابعاد نمایشگاه و تنوع مشارکت‌کنندگان است.
در فضای نمایشگاه، گفت‌وگوهایی جدی میان غرفه‌داران و نمایندگان شرکت‌ها از کشورهای مختلف جریان داشت؛ از رایزنی درباره انتقال فناوری تا عقد تفاهم‌نامه‌های اولیه. بسیاری از غرفه‌داران عنوان می‌کردند که بازدیدها نه‌تنها پرتعداد، بلکه هدفمند و تخصصی است. نمایشگاه امسال بیش از هر زمان دیگر به میدانی برای هم‌افزایی، مذاکره و کشف فرصت‌های راهبردی تبدیل شده و فراتر از یک رویداد صرفا نمایشی عمل کرده است. اما آنچه نمایشگاه امسال را متفاوت کرده، نه فقط کمیت مشارکت، بلکه کیفیت تعامل‌ها و جهت‌گیری استراتژیک گفت‌وگوهاست؛ نمایشگاهی که با وجود فشار تحریم‌ها، از وابستگی گذشته عبور کرده و بر ستون‌های خودکفایی و نوآوری ایستاده است. بیست‌ونهمین دوره نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، نه صرفا یک رویداد فنی، بلکه بیانیه‌ای از سوی صنعت انرژی ایران به جامعه جهانی است: ایران همچنان بازیگری فعال، مستقل و خلاق در صحنه انرژی جهان باقی خواهد ماند.

آغاز عملیات اجرایی حفاری در دریای خزر پس از ۲۸ سال
عملیات اجرایی آغاز دوباره حفاری اکتشافی در بخش کم‌عمق دریای خزر، با استقرار دکل حفاری شرکت حفاری شمال در ساختار رودسر در بلوک ۱۸ خزر و عمق ۷۰ متری آب، روز گذشته در نمایشگاه بین‌المللی نفت از سوی محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت صادر شد. این حفاری اکتشافی تا عمق نهایی ۵۰۷۷ متر و با هدف ارزیابی مخزنی ساختار رودسر انجام می‌شود. آخرین چاه بخش کم‌عمق دریای خزر در سال ۱۳۷۶ حفر شد. حفاری در بخش عمیق دریای خزر نیز از سال ۱۳۹۳ متوقف بود که آغاز دوباره فعالیت در این بخش نیز پس از تعمیرات سکوی نیمه‌شناور ایران-امیرکبیر در برنامه وزارت نفت قرار دارد.محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت دیروز در حاشیه دومین روز از نمایشگاه بین‌المللی نفت در مورد این فرمان گفت: یکی از تحولات مهم، آغاز حفاری اکتشافی در ساختار رودسر واقع در بخش جنوبی دریای خزر پس از ۲۸سال وقفه است. این اقدام در فاصله ۱۵ کیلومتری ساحل و در عمق آب، حدود ۷۰ تا ۷۵متری انجام خواهد شد و هدف‌گذاری انجام‌شده، حفاری تا عمق پنج کیلومتر از بستر دریاست. درصورت موفقیت این عملیات، می‌توانیم این ساختار هیدروکربنی را به‌عنوان مخزن یا میدان نفتی اعلام کنیم.پاک‌نژاد افزود: براساس مطالعات زمین‌شناسی و لرزه‌نگاری دو بعدی، احتمالا بیش از ۶۰۰ میلیون بشکه نفت خام درجا و حدود دو تریلیون فوت مکعب (TCF) گاز وجود دارد. البته این ارقام تقریبی است و باید پس از عملیات حفاری و مطالعات تکمیلی نهایی شود. این پروژه تحت قرارداد EPD با مبلغ حدود ۵۰ میلیون دلار انجام می‌شود. وی با اشاره به وجود سکوی ایران - امیرکبیر و پروژه‌های گذشته در دریای خزر بیان کرد: سکوی نیمه‌شناور ایران- امیرکبیر در گذشته نیز در آب‌های عمیق و میدان سردار جنگل، دو حلقه چاه اکتشافی حفاری کرده اما نیازمند مطالعات بیشتری است تا بتوانیم بگوییم چه میزان نفت درجا در این ساختارها وجود دارد. وزیر نفت با بیان این‌که عملیاتی‌سازی تولید از این میادین و میدان‌هایی که در عمق ۷۰۰ متری آب قرار دارد، به‌دلیل پیچیدگی فنی، نیازمند دستیابی به فناوری‌هایی است که در تعامل با شرکت‌های دانش‌بنیان در حال پیگیری آن هستیم، گفت: تجهیزات ROV وسایر ابزارهای مورد نیاز حفاری در آب‌های عمیق باید تأمین شود واین مهم زمانبر است.وزیرنفت همچنین تاکید کرد: دربحث توسعه هم در بالادست وهم در پایین‌دست همکاران ما با تمام بضاعت پای کار ایستاده‌اند. منتظر بیرونی‌ها نمی‌مانیم و حتما از توانمندی‌ها و تخصص کارشناسان در صنعت نفت استفاده خواهیم کرد.