تکفیری‌ها توانستند سرنوشت سیاسی سوریه را در اختیار بگیرند. حکومت افراطی‌ها بر این کشور مدیترانه‌ای که ۱۳ سال در نتیجه مبارزات دولت‌های قدرتمند منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با یکدیگر به ویرانه‌ای تبدیل شد، به تداوم نگرانی غربی‌ها انجامیده است.
البته مشکلات سیاسی غرب با سوریه به مدت دورتری برمی‌گردد. آمریکا از سال ۱۳۵۷، به‌خاطر پشتیبانی حافظ اسد از حزب‌الله و مخالفت او با فرآیند صلح ناعادلانه فلسطین ــ اسرائیل، سوریه را «دولت حامی تروریسم» نامید و از آن‌موقع تحریم‌هایی را علیه سوریه وضع کرده است. اتحادیه اروپا هم از سال ۱۳۹۰ (نخستین سال جنگ داخلی سوریه) به اعمال فشار اقتصادی بر این کشور اقدام کرده است. تحریم‌های اروپا شامل ممنوعیت صادرات تسلیحات و کالا‌های خاص، ممنوعیت صادرات نفت، بلوکه‌شدن دارایی سیاستمداران و سازمان‌های خاص و تحریم برخی از نهاد‌های مالی سوریه است. دولت‌های غربی هنوز از این‌که دولت جدید سوریه در مسیر مردم‌سالاری، رعایت حقوق بشر و تکثرگرایی برای همه شهروندان موفق باشد شک دارند، به‌ویژه، چون پس از خروج اسد اعلام شد که پنج سال برای تکمیل انتقال سیاسی ــ شامل نگارش قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ــ زمان لازم است و تا آن‌موقع، احمد الشرع به‌عنوان رئیس‌جمهور خودخوانده فعالیت خواهد کرد.
سوابق چالش‌برانگیز
همچنین در نیمه دوم اسفند، یک درگیری خونین میان حاکمان جدید دمشق و اقلیت شیعه علوی در استان‌های لاذقیه و طرطوس به‌وجود آمد که به کشته‌شدن بیش از ۱۷۰۰ نفر، عمدتا شیعیان علوی منجر شد. در اوایل اردیبهشت نیز در دمشق، صحنایا و سویدا درگیری‌های مرگباری میان حکومت و شهروندان دروزی سوریه رخ داد، که تقریبا صد نفر تلفات داشت. این اتفاقات خشونت‌بار، نشان می‌دهد که قول‌های الشرع درخصوص رعایت حقوق اقلیت‌های مذهبی و قومیتی اعتبار چندانی نداشته و سوریه مجدداً در حال ورود به گرداب خشونت فرقه‌ای است. اما الجولانی همچنان مصمم است که از طریق نشان‌دادن حسن‌نیت خود به جامعه بین‌المللی، آن‌ها را در بازسازی سوریه سهیم کند.
او تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای را در پیش گرفته است. سفر‌های منطقه‌ای به عربستان‌سعودی، امارات، اردن، مصر و ترکیه، با هدف جذب سرمایه برای بازسازی سوریه و همکاری امنیتی انجام شده‌اند. اما تجدید رابطه با اروپا صرفا یک هدف ساده دارد: تصویرسازی مثبت برای برداشتن تحریم‌ها. در دی‌ماه سال پیش، آنالینا بربوک، وزیر خارجه آلمان به همراه ژان نوئل بارو، همتای فرانسوی‌اش سفری به دمشق داشتند. یک هفته پس از آن، آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا به سوریه رفت. ۲۸ دی نیز حجه لحبیب، کمیسیونر اتحادیه اروپا در کمک بشردوستانه، در ملاقاتی دوساعته با رئیس‌جمهور خودخوانده سوریه، مبلغ ۲۳۵ میلیون دلار کمک به سوریه اعطا کرد. در آخرین تماس دیپلماتیک دمشق ــ بروکسل، کایا کالاس، معاون رئیس کمیسیون اروپایی، از اسعد الشیبانی، وزیر خارجه دولت دمشق دعوت کرد تا در «نشست اهداکنندگان مالی به سوریه» در بروکسل حاضر شود.
پاریس، میزبان جهادی خوش لباس
اما ظاهرا احمد الشرع به این‌ها راضی نیست. او روز چهارشنبه هفتم می ۲۰۲۵ (۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۳) به پاریس سفر کرده است تا در کاخ الیزه با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه دیدار کند. این اولین سفر الشرع به اروپا و اولین دیدار عالی میان رئیس دولت سوریه و یک رئیس دولت اروپایی پس از سقوط حزب بعث به‌شمار می‌رود. الشرع هنوز توسط سازمان ملل ممنوع‌السفر است و فرانسه برای سفر او باید درخواست معافیت استثنایی می‌کرد. در نشست خبری که پس از ملاقات آن‌ها ترتیب داده شد، مکرون تمایل خود برای برداشتن تحریم‌ها از سوریه را در صورت تداوم مسیر اصلاحات و تکثرگرایی اعلام کرد.
او گفت: «اگر سوریه مسیر فعلی خود را ادامه دهد، ما از حذف تدریجی تحریم‌ها و تشویق شرکای آمریکایی‌مان برای درنظرگرفتن قدم‌های مشابه دفاع خواهیم کرد. زمان برای سوریه فرا رسیده است تا به چالش صلح مدنی و هماهنگی رسیدگی کند.» او همچنین اعلام کرد از اتحادیه اروپا درخواست می‌کند دست به تجدید تحریم‌ها تجدید نزند؛ ضمن این‌که از الجولانی خواست از تمام سوری‌ها بدون توجه به باورشان حفاظت کند. البته مکرون در سراسر کنفرانس مطبوعاتی تلاش کرد به نحوی صحبت کند که سخنانش چیزی در میان پشتیبانی از الجولانی و مطالبات جدی از او باشد. مکرون در تلاش برای بدیهی نشان‌دادن مواضعش، گفت فرانسه در حال درس‌دادن نیست. همچنین رئیس جمهور فرانسه ضمن اشاره به این‌که همچنان داعش جدی‌ترین تهدید علیه امنیت ملی فرانسه است، از آمریکا درخواست کرد عملیات‌های جهانی خود علیه داعش را حفظ کند، اما تحریم‌های خود علیه سوریه را از میان بردارد.
وعده‌های جدید
در مقابل، الجولانی نیز بر تعهد خود به نوعی گذار سیاسی تأکید کرد که به حقوق تمام اقشار سوری احترام بگذارد. او گفت: «سوریه متعهد است هرکس که شهروندی را کشته است پاسخگو کند و مجازات او، فارغ از جایگاهش، طبق قانون باشد.»
وی تحریم‌ها را مانعی برای بازیابی توان سوریه دانست و تأکید کرد: «هیچ توجیهی برای باقی‌ماندن آن‌ها وجود ندارد»، چون «این تحریم‌ها بر رژیم پیشین به‌دلیل جرائمی که انجام داده وضع شده‌اند» و حکومت کنونی نباید بار آن‌ها را بر دوش بکشید. انگیزه این سفر برای تروریست سابق و رئیس‌جمهور خودخوانده، نمایاندن تصویری مثبت و میانه‌رو از گروه حاکم خود بر دمشق، برای مقامات اروپایی شکاک و بی‌اعتماد بوده است.
چرا فرانسه؟
اما چرا پاریس به‌عنوان اولین مقصد اروپایی انتخاب شده است؟ امانوئل مکرون نسبت به سایر رهبران اروپایی معتدل‌تر به نظر می‌رسد و بیشتر حاضر است با نظام عجیب‌وغریبی مانند دولت موقت دمشق روابط دیپلماتیک داشته باشد.
پیش‌تر هم فرانسه در بحران‌های غرب‌آسیا معمولا مواضعی داشته که برای رژیم‌صهیونیستی ناخوشایند بوده است. این کشور در مذاکرات آتش‌بس میان رژیم‌صهیونیستی ــ حماس و رژیم‌صهیونیستی ــ حزب‌الله لبنان میانجیگری کرده بود و با شرکت در نشست سه‌جانبه قاهره در کنار مصر و اردن، مخالفت خود را با طرح بازاسکان اجباری ساکنین نوار غزه ابراز داشت.
سوریه اکنون که زیر حملات صهیونیست‌هاست، می‌خواهد در ازسرگیری روابط با یک قدرت خارجی پرنفوذ در منطقه، خود را نجات دهد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
