وداع با دانای فوتبال ایران

تولد
ایرج دانایی‌فرد 20 اسفند 1329 در یکی از محلات قدیمی تهران به دنیا آمد. پدر او علی دانایی‌فرد، نام ماندگار باشگاه استقلال و پدید‌آورنده این باشگاه بود.
تیم ملی
علی دانایی‌فرد، تاج آن زمان را شکل داده بود و ایرج که فوتبال را از زمین‌های خاکی آن زمان آغاز کرده و توانایی بسیاری در رشته فوتبال داشت، می‌توانست خیلی راحت در تیم پدر بازی کند؛ اما تصمیم علی دانایی‌فرد این بود که ایرج در جایی غیر از تاج بازی کند. دانایی‌فرد بزرگ، در یکی از مصاحبه‌هایش گفته بود اگر ایرج در بدو ورود به فوتبال، به تاج می‌آمد و بازی می‌کرد، همه می‌گفتند نان اسم پدرش را می‌خورد و اگر ذخیره می‌شد، می‌‌سوخت. این بود که به ایرج گفتم به تیمی دیگر برود.
تیم‌های خواهان به خدمت گرفتن بازیکنی با خصوصیات ایرج دانایی‌فرد، زیاد بودند؛ اما او باید درست انتخاب می‌کرد تا به هدف بزرگش برسد. ایرج ابتدا به عقاب رفت و بعد هم جذب یکی از بهترین باشگاه‌های آن زمان شد: پاس.
تیم پاس با آن پیشینه، می‌توانست سکوی پرتاب ایرج باشد و همین هم شد. ایرج توانایی‌های خود را در این تیم نشان داد و آنقدر خوب بود که به تیم ملی رسید.
اولین بازی ملی او، ۲۰ دی ۱۳۵۵ در مقدماتی جام‌جهانی ۱۹۷۸ در شهر ریاض برابر عربستان انجام شد و مسابقه‌ای با برد 3 بر صفر ایران تمام شد.
درخشش در تیم ملی موجب شد تاج رسما از او دعوت کند و این بار به تاج رفت و در ترکیب ثابت قرار گرفت. او در اولین جام‌جهانی تاریخ فوتبال ایران (جام‌جهانی 1978 آرژانتین)، اولین گل ایران در جام‌های جهانی را به ثمر رساند. او در اولین بازی ایران در آن جام (شکست 3 بر صفر مقابل هلند)‌ به صورت کامل روی نیمکت نشست؛ اما در دومین بازی با پرو و سومین بازی مقابل اسکاتلند در ترکیب اصلی قرار گرفت و حتی در دقیقه 60 گل تساوی ایران را به ثمر رساند.
بازی مقابل پله
ایرج یکی از دو بازیکنی بود که از ایران به تیم منتخب جام جهانی 1978 آرژانتین راه‌پیدا کرد.
دیگر بازیکن ایران آندرانیک اسکندریان بود که در بازی با اسکاتلند به اشتباه، دروازه خودی را باز کرد؛ اما در طول جام‌جهانی عملکرد خوبی داشت.
این دو بازیکن ایران برای بازی در تیم منتخب جام‌جهانی دعوت شدند تا در مسابقه‌ای نمادین در برابر باشگاه کاسموس قرار بگیرند؛ باشگاهی که تلاش می‌کرد فوتبال نوین را در کشور آمریکا جان بدهد و دو سالی بود که پله اسطوره فراموش‌نشدنی فوتبال دنیا را به خدمت گرفته بود تا نام خود را سر زبان‌ها بیندازد. آن بازی برابر تیم منتخب جهان، بازی خداحافظی پله نام گرفت و در تیم او فوق‌ستاره‌هایی مانند یوهان کرایف هم بازی ‌کردند.
ایرج در آن مسابقه بازی کرد و بلافاصله توسط باشگاه اوکلاهما آمریکا جذب شد تا دانایی‌فرد در کشور آمریکا باقی بماند. آندرانیک اسکندریان هم به عضویت کاسموس درآمد و در آمریکا ماند. آنها اولین بازیکنانی بودند که در لیگ آمریکا بازی کردند. لیگی که بعدها شکل حرفه‌ای به خود گرفت و بازیکنان ایرانی دیگری مانند محمد خاکپور و خداداد عزیزی را به خدمت گرفت.
درگذشت
دو سالی بود که ایرج به ایران برگشته بود. او بیش از اندازه نجیب و باحیا بود و رابطه‌ای با مصاحبه و حاشیه نداشت. او مدتها از ناراحتی کبد رنج می‌برد و تشخیص پزشکان این بود که باید تحت جراحی کبد قرار بگیرد.
رئیس بیمارستان نمازی شیراز‌ در مورد درگذشت ایرج دانایی ‌فرد گفت: مرحوم دانایی‌فرد کمتر از یک هفته قبل و با شرایطی بسیار وخیم به بیمارستان منتقل شد. او در حالی به بیمارستان رسید که دچار ایست قلبی هم شده بود، اما در این بیمارستان با اقدامات احیایی که انجام شد، بار دیگر به زندگی بازگشت.
دانایی فرد به سیروز مزمن کبدی دچار بود و بیماری او پیشرفت زیادی کرده بود». تلاش پزشکان ثمری نداشت و ایرج دانایی‌فرد سه‌شنبه به کما رفت و از آن خارج نشد تا آن‌که صبح دیروز خبر رسید که او در 67 سالگی دار فانی را وداع گفته است.
تسلیت فیفا
فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) در واکنش به درگذشت پیشکسوت فوتبال فوتبال ایران در صفحه رسمی خودش در توییتر نوشت: «خبر بد از ایران؛ ایرج دانایی‌فرد، نخستین گل‌زن تیم‌ملی ایران در ادوار جام‌جهانی در سن ۶۷ سالگی درگذشت».

مهاجرانی: هیچ دلی را نشکست
حشمت مهاجرانی که در دوران سرمربیگری او در تیم‌ملی فوتبال ایران، دانایی‌فرد بازیکن تیم ملی بود، در این باره به ایسنا گفت: از شنیدن این خبر بسیار ناراحت شدم. این ضایعه را به تمام خانواده فوتبال ایران تسلیت می‌گویم. ایرج دانایی‌فرد انسان شریف و بزرگی بود که در خانواده‌ای فوتبالی رشد کرد. دو نسل از فوتبال ایران به او و پدرش، ایرج دانایی‌فرد مدیون هستند.
علی دانایی‌فرد فوتبالیست‌های بزرگی پرورش داد و ایرج هم در مکتب تاج و استقلال رشد کرد و از بزرگ‌ترین تکنسین‌های فوتبال ایران بود. او توانست اولین گل ایران در جام‌جهانی را به ثمر برساند. خصوصیات اخلاقی ممتازی داشت و هیچ‌کس از او ناراحت نشد، چون هیچ دلی را نشکست.

حسین خلیلی

ورزش