فوتبال، رسانه‌های مجازی و برندسازی ملی

هر چند فوتبال در کشور ما با مشکلات و موانع ساختاری و فرهنگی مواجه است، با این حال نباید از کارکردهای مثبت مردمی و ملی این پدیده غافل شد و برای آن برنامه‌ریزی نداشت. فرصت فعالیت در شبکه‌های اجتماعی ضمن برندسازی و درآمدزایی می‌تواند به زمینه‌ای برای ترسیم یک تصویر مناسب از ایران در اذهان علاقه‌مندان بی‌شمار فوتبال در جهان تبدیل شود.
هم‌اکنون بازیکنان تیم ملی ایران در 9 کشور خارجی بازی می‌کنند و می‌توانند با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی سفیر فرهنگی کشور باشند. در ایام جام جهانی روسیه و بازی‌های
تحسین‌برانگیز تیم ملی نظرات کاربران زیرپست‌های مرتبط با بازی‌های تیم ملی در پاتوق‌های مجازی فوتبالی عمدتا به بحث‌های تاریخی، فرهنگی و سیاسی و... می‌پرداخت. بسیاری از کاربران به بهانه فوتبال به تحسین ملت ایران می‌پرداختند و فوتبال زمینه‌ای شده بود تا اقدام ترامپ در تحریم ایران مورد نقد همگانی قرار گیرد. پیش از آغاز رقابت‌های جام جهانی، کمپانی آمریکایی نایکی به بهانه تحریم اعلام کرد بازیکنان ایرانی اجازه استفاده از محصولاتش را ندارند. پس از پایان بازی با مراکش که با برتری تیم ملی کشورمان همراه بود، کاربران ایرانی در فضای مجازی با طعنه به شعار این کمپانی آمریکایی، اعلام کردند: ما انجامش دادیم، حتی بدون تو . این موضوع بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها پیدا کرد.
تا قبل ازموفقیت‌های باشگاه پرسپولیس در جام باشگاه‌های آسیا در سال 2018، محتوای چندانی از این تیم ریشه دار به دلایل مختلف از جمله تغییر نام آن از «پیروزی» به پرسپولیس در شبکه اینترنت به زبان های دیگر دیده نمی‌شد، اما به گزارش سایت deporfinanzas که در زمینه گزارش‌های تحلیلی در حوزه ورزش و شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کند، این تیم هم‌اکنون پرطرفدارترین تیم آسیایی با توجه به تحلیل محتوای شبکه‌های اجتماعی است و در ماه اکتبر که فینال آسیا در تهران برگزار شد، در رتبه ششم باشگاه‌های فوتبال جهان از لحاظ تولید محتوا توسط کاربران قرار گرفت. روزنامه معتبر ورزشی مارکا نیز در نظرسنجی پرطرفدارترین تیم‌های دنیا این تیم را به‌عنوان تنها تیم آسیایی در فهرست 40 نفره خود قرار داد.
بنابر آمار ویکیپدیا در طول سالهای برگزاری لیگ حرفه‌ای فوتبال ایران، بازیکنانی از 71 ملیت بازی کرده‌اند. بازیکنان خارجی می‌توانند به یک فرصت برای معرفی ایران در فضای شبکه‌های اجتماعی تبدیل شوند: یک رصد کلی از حساب‌های کاربری بازیکنان خارجی حاضر در لیگ که تعداد بازیکنان ملی‌پوش آنان در کشورهایشان کم نیست، نشان می‌دهد که آنها محتوای مناسبی را برای هم وطنان خود از ایران به اشتراک می‌گذارند. و این حس حتی پس از جدایی آنها از تیم‌های ایرانی به بهانه‌های گوناگون ادامه دارد.
درگذشت مادر بشار رسن، ملی‌پوش عراقی پرسپولیس و همدردی هزاران نفر در شبکه‌های اجتماعی با وی باعث شد او برای کمک به این تیم حاضر شود، این امر منجر به تقدیر باشکوه تماشاگران از وی در استادیوم و تولید هزاران پست و کامنت شد که بازتاب وسیعی در شبکه‌های اجتماعی عربی داشت و در زمانی که سعی می‌شد روابط دو ملت ایران و عراق از طریق رسانه‌های اجتماعی با اثرگذاری عربستان تحت تاثیر قرار بگیرد، اثرات مطلوبی را گذاشت.
رافائل فوگاگیرو، بدنساز سابق باشگاه مطرح واسکودوگاما برزیل که چندسالی است در باشگاه سپاهان اصفهان فعالیت می‌کند و یک رسانه تخصصی پرطرفدار در حوزه آموزش های تخصصی فوتسال دارد با اشتراک‌گذاری تصویری از حرم امام رضا(ع) در اینستاگرام خود نوشته است همیشه حس خوبی را اینجا دارم.

فرصت شبکه‌های اجتماعی نیز زمینه‌ای شده است تا تیم‌های باشگاهی در شهرها بتوانند نمادی از معرفی فرهنگ و تاریخ شهرهای خود در سطح فراملی نیز باشند و ظهور این امر علاوه بر استادیوم ها، از طریق تولید و انتشار محتوا در رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی به زبان‌های مختلف قابل تصویرسازی است.

محمد ولوی

جام‌جم