حفاظت تمام‌عیار؛ اصلی‌ترین دستاورد ثبت آثار ایران در یونسکو است

محمدحسین بحرالعلومی کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو با جام جم آنلاین عنوان کرد: ایران سال‌ها قبل فهرستی 100 موردی به یونسکو ارائه داد که از این فهرست تا امروز 23 اثر ثبت جهانی شده است. چند اثر دیگر درزمینه ثبت معنوی داریم و بقیه آثار بنایی و ملموس هستند.

این کارشناس درباره اهمیت ثبت آثار ایران در فهرست جهانی یونسکو گفت: اهمیت ثبت در فهرست جهانی یونسکو به این دلیل است که این آثار پس از ثبت موردحمایت های فنی قرار می‌گیرند. این آثار از سوی یونسکو با بهترین روش علمی محافظت می‌شوند.

بحرالعلومی افزود: عمده مشکل آثار کشور ما عدم‌حمایت صحیح است و به همین دلیل مورد فرسایش هستند. در اینجا آثار ملموس مدنظر ماست. بناها و سایت‌های تاریخی از طریق ثبت در فهرست آثار جهانی موردحمایت قرار می‌گیرند و حمایت از آنها رونق گرفتن گردشگری را به دنبال خواهد داشت. مهم‌ترین اهمیت ثبت آثار در فهرست جهانی همان حمایت فنی و اجرایی از سوی یونسکو است.

وی بیان داشت: یونسکو بر روی آثار جهانی درخطر حمایت‌های بیشتری را هم اعمال می‌کند. کشورهایی هم که عضو یونسکو هستند نیز کمک‌هایی در زمینه فنی و اجرایی به آثار درخطر می‌کنند. مثلاً وقتی بم ثبت آثار یونسکو شد از کمک‌های ژاپن، ایتالیا و آلمان بهره‌مند شد تا حمایت و حفاظت کافی از آن صورت بگیرد. بنابراین ثبت آثار ایران در فهرست جهانی ازاین‌جهت نیز بسیار مهم و قابل‌توجه است.

این کارشناس بابیان اینکه ایران همواره به دنبال ثبت آثار جهانی در یونسکو است گفت: ثبت آثار در این نهاد ضوابطی دارد. ما برای اینکه یک اثر را ثبت جهانی کنیم باید ضوابطی را رعایت کنیم. نخست اینکه آثار موردنظر باید دارای حریم مصوب باشد تا جلوی تخریب‌های احتمالی را در آینده بگیرد، آثار ما عمدتاً حریم ندارند. وقتی آثاری حریم نداشته باشد چگونه محافظت می‌شود و چگونه باید در معرض بازدید قرار بگیرد؟

وی یادآور شد: از سویی یکی دیگر از همین ضوابط داشتن پلان مدیریتی بر روی آثار است. اکثر آثار ما دارای پلان مدیریتی نیستند. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آثاری را که می‌خواهد برای ثبت به یونسکو ارائه دهد ابتدا نواقصش را برطرف می‌کند. یکی از این نواقص پلان مدیریتی است.

بحرالعلومی درباره کم‌کاری ایران در زمینه ثبت آثار معنوی گفت: در مدیریت قبلی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری این کم‌کاری درباره آثار غیرملموس دیده می‌شد. درواقع کارشناسان وقت سازمان درکی از اهمیت آثار غیرملموس نداشتند و اصلاً پی به این درجه از اهمیت آثار غیرملموس نبرده بودند، البته بعدها عید نوروز و چند اثر دیگر ثبت جهانی شد. درگذشته اهمیت و درک این موضوع برای سازمان اسبق جا نیفتاده بود.

کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری خاطرنشان کرد: ما هر چه بیشتر بتوانیم در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری با سازمان‌های جهانی ارتباط پیدا کنیم به‌مراتب می‌توانیم ایران را به دنیا بشناسانیم.

وی گفت: ما تحریم دولتی از سوی دشمنان هستیم نه تحریم مردمی. ما می‌توانیم با ارتباط با سازمانی جهانی غیردولتی، فرهنگ و آثار ایران را به دنیا بیشتر نشان دهیم، همچنین می‌توانیم توریست‌های بیشتری را به ایران بیاوریم.

این کارشناس در پایان گفت: اگر بتوانیم با سازمان‌های فرهنگی دنیا ارتباط خوبی برقرار کنیم کمک شایانی اشاعه فرهنگ گردشگری و آثار ایرانی در سطح دنیا کرده‌ایم و این بیشتر به نفع خودمان است. ما در سال جاری با افزایش 36 درصدی تعداد توریست‌ها روبرو شده‌ایم و این موضوع نشان داده است که مدیریت کنونی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به‌خوبی کارکرده است.