محمدعلی بصیری در گفتوگو با جام جم آنلاین بابیان اینکه چه گوارا چریک انقلابی و فیدل کاسترو رهبر فقید کوبا در دهه 50 و 60 میلادی مبارزات خود را در حیاطخلوت ابرقدرتی همچون آمریکا آغاز کردند، اظهار کرد: در شرایطی که ایالاتمتحده درگیر جنگ سرد با شوروی سابق بود، آغاز مبارزات چه گوارا با نظام سرمایهداری و زورمدارانه آمریکا در منطقه آمریکای لاتین هامونی این کشور را با چالش جدی مواجه کرد و جبهه قدرتمندی به لحاظ تفکر مبارزاتی از بلوک شرق را بیخ گوش این کشور تشکیل داد.
وی افزود: حمایتهای شوروی سابق و چین کمونیستی از اقدامات چریکی ضد امپریالیستی چه گوارا علاوه بر اینکه بعدها باعث استقلال کشورهای حوزه لاتین شد، موجب تأسیس سازمانهای بینالمللی با گرایشها کمونیستی در دنیا گشت. بهگونهای که حتی الهیات آزادیبخش چه گوارا در مسیحیت هم نفوذ کرد و پیوند ادیان رهاییبخش کاتولیک از سلطه استعمار با گرایشهای چپ افزون بر خود کوبا موجب انتقال فرهنگ استقلالخواهی به آرژانتین- ونزوئلا- نیکاراگوئه- بولیوی و... شد.
کارشناس آمریکای لاتین بابیان اینکه اقدامات آزادیخواهانه و مبارزات مسلحانه چه گوارا و همراهانش بشدت دو بر قدرت آن زمان یعنی آمریکا و شوروی را رو به رویهم قرارداد، تصریح کرد: این رخداد بعدها موجب تحولات عظیمی در نظام بینالملل و ژئوپلیتیک منطقه شده و بر قطببندیهای جهان علیه آمریکا دامن زد. به این معنا که جبهه مقابل یعنی سرمایهداری آمریکا که با به استثمار کشیدن ثروت ملی کشورهای منطقه ابرقدرت شده بود را بهطورجدی درگیر منازعات منطقهای همچون بحران خلیج خوکها(عملیات نظامی ناموفق ارتش آمریکا برای سرنگونی دولت سازماندهی ضد انقلابیون) نمود و تا مدتها تمرکز واشنگتن را برای ساقط کردن دولت مرکزی فیدل کاسترو هدر داد.
بصیری در بخش دیگر گفتوگو با نگاهی به رفتار امروز همسایگان آمریکا در عرصه سیاست خارجی ادامه داد: غالب کشورهای آمریکایی در تقابل باسیاستهای خصمانه ایالاتمتحده قرارگرفتهاند، بهطوریکه واشنگتن هنوز چارهای جز توطئه براندازی برای حلوفصل منازعات خود با دولتهای مذکور پیدا نکرده است زیرا هنوز باگذشت سالها مردم منطقه خط فکری عدالتخواهی چه گوارا رهبر آزادیخواه خود را دنبال میکنند.
وی دراینباره گفت: در زمان باراک اوباما رئیسجمهور پیشین آمریکا شاهد بهبود مناسبات واشنگتن، هاوانا پس از 50 سال بودیم لیکن باروی کار آمدن جمهوری خواهان و ریاست ترامپ ذوب شدن یخ روابط دیپلماتیک دو طرف دیری نپائید و همچنان کاخ سفید بیم آن دارد که نگاه رو به شرق «میگل دیاز کانل»، رئیسجمهور فعلی کوبا همچنان پاشه آشیل سیاست خارجی آمریکا بشمار آید. کما اینکه او پس از انتخاب بهعنوان رئیسجمهور جدید کوبا سوگند یادکرد که حافظ میراث انقلابی فیدل و رائول کاسترو از همرزمان و ایدئولوگهای چه گوارا خواهد بود.
کارشناس مسائل آمریکای لاتین مرحوم «هوگو چاوز» رئیسجمهور فقید ونزوئلا و خلفش «نیکلاس مادارو» و نیز «اوو مورالس» رئیس دولت بولیوی را ادامهدهنده راه چه گوارا بشمار آورد و گفت: مشی فکری و اهداف مبارزاتی وی بهویژه با آغاز دهه 60 و70 میلادی در بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیایی هم تسری پیدا کرد و فارغ از اینکه عدالتخواهی او به خاطر مقتضیات مبارزاتش رویکردی مسلحانه داشت اما مصادیقی چون استکبارستیزی،استقلال ملتها، رهایی فقرا و ستم دیدگان از محرومیتها و بیرون آمدن از سلطه ایالاتمتحده بهشدت موردتوجه ملتهای آزاده قرار گرفت.
وی در ادامه با اشاره به وجوه استکبارستیزی ایران و دیگر دولتهای آزادیخواه به سابقه روابط دیپلماتیک تهران با کشورهای آمریکای لاتین پرداخت و گفت: در طول دو دهه گذشته بهویژه در دولت نهم و دهم جمهوری اسلامی سطح مناسبات خود را با کشورهایی همچون برزیل- بولیوی- کوبا- ونزوئلا و... ارتقاء بخشید. این روابط افزون بر جنبه سیاسی راهبردی، تعاملات قابلتوجه اقتصادی و فرهنگی برای ما در برداشت. این مناسبات به حدی رسید که حتی کشورهایی همچون برزیل در حمایت از برنامه هستهای ایران نقشآفرینی کردند و خشم مقامات واشنگتن را برانگیختند. اما متأسفانه به دلایل مختلف در دولت یازدهم و دوازدهم روابط حسنه با دول مذکور به میزان قابلتوجه ای به حاشیه راندهشده و در اصل به حالت نیمه تعطیل درآمده است.
بصیری در تأکید بر پیوند عقیدتی ایران و آمریکای لاتین از منظر سیاستهای استکبارستیزی گریزی هم بر جلسه چند روز گذشته شورای امینت سازمان ملل متحد زد و ابراز نمود: 14 عضو شورای امنیت نسبت به اظهارات ضد ایرانی ترامپ موضع گرفتند اما در این میان ایستادگی شجاعانه نماینده بولیوی(که ازقضا یکی از مقاصد چه گوارا برای صدور انقلاب کوبا بود) در برابر سخنان ترامپ و دفاع از برنامه صلحآمیز هستهای ایران جالبتوجه بود. لذا به نظر میرسد حال که کشورهای آمریکایی علاقهمند به نزدیکی استراتژیک با ایران هستند از این سیاست برای تضعیف اهداف مداخلهجویانه کاخ سفید در منطقه استقبال شود.
وی در همین ارتباط افزود: ایالاتمتحده تاکنون 18 پایگاه نظامی در نقاط حساس و پیرامونی کشورمان مستقر کرده است. بنابراین سیاست خارجی ما هم باید در مجاورت این کشور فعالشده و به شناسایی بیشتر کشورهای معارض آمریکا پرداخته و با تقویت روابط خود تا اندازه زیادی توطئه علیه تهران را در کنار مرزهای آمریکا خنثیسازی کند.
وی گفت: حال که ایران با تحریمهای گسترده آمریکا روبهرو شده است و از طرفی مواضع غربیها در خروج شرکتهایشان از کشور برای ما روشنشده، نگرش دوباره جمهوری اسلامی ایران به آمریکای لاتین میتواند پادزهری در برابر مشکلات اقتصادی محسوب گردد. بهگونهای که در بخشهای صدور ماشینآلات کشاورزی- احداث کارخانههای خودروسازی- پروژههای عمرانی مانند سد،جادهسازی و انبوهسازی میتواند ما را از رکود اقتصادی خارج کند و کاهش نرخ بیکاری را به همراه داشته باشد.
محمدرضا شجاعیان/جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد