تب تند زیرخاکی

به گزارش جام‌جم، مدت زیادی از مرگ سه‌جوینده گنج در اطراف قائمشهر نمی‌گذرد، چند روز پیش هم ماموران در همدان هنگام بازرسی از خودروی چند جوان جوینده گنج 9سکه مربوط به قبل از اسلام، دو سکه تاریخی مربوط به دوران صفویه، 12‌سکه پهلوی‌و تعدادی انگشتر کشف کردند.

خبر دستگیری یا جانباختن جویندگان گنج از صفحات حوادث روزنامه‌ها پاک نمی‌شود، چون آن طور که باید برای اشتغال و فرهنگسازی جوانان تلاش نمی‌شود. با توجه به افزایش فروش و کرایه دستگاه‌های فلزیاب و نقشه‌های قلابی گنج باید نسبت به افزایش فعالیت جویندگان گنج که میراث فرهنگی کشور را نشانه رفته‌اند هشدار داد.

دست زیاد شده است

از همه قشری به دنبال گنج می‌روند؛ از کارگر گرفته تا افرادی با پست و جایگاه‌های مهم، گنج همه را به کوه و دشت می‌کشاند، نعمت یکی از جویندگان طلا است، او به همراه سه نفر دیگر در راه پیدا کردن گنج بارها زمین را زخمی کرده‌اند، اما این روزها نعمت از چیزی حرف می‌زند که تا الان برایش پیش نیامده بود. او می‌گوید در کل این سه‌سال به اندازه امسال نقشه و دستگاه‌های قلابی در بازار ندیده است، انگار افرادی برای دور زدن جویندگان در بازار نقشه‌های قلابی پخش می‌کنند. «دایی» با قد بلند و ریش سفید جوگندمی، از همه بچه‌های گروه قدیمی‌تر است، او که سال‌ها در معدن با دستگاه‌های فلزیاب کار می‌کرده است، خوب دستگاه‌های فلزیاب را می‌شناسد، دستی هم در تعمیر و راه‌اندازی آنها دارد، او چند سالی است که به دنبال گنج شب را در بیابان روز می‌کند، نام اصلیش را فاش نمی‌کند، می‌گوید شما بنویسید دایی.

او به جام‌جم می‌گوید: شب‌هایی بود که وقتی برای یافتن زیرخاکی به دل کوه و بیابان می‌زدیم پرنده پر نمی‌زد، اما الان نمی‌دانم چه شده است که از اوایل سال تا الان زمانی که به کوه می‌رویم گروه‌هایی را می‌بینیم که در پوشش‌های مختلف به دنبال گنج می‌گردند.

او ادامه می‌دهد: از اینها بدتر شکست‌خورده‌هایی هستند که بعد از خسته شدن در یافتن گنج این روزها دارند با روش‌های دیگر از جویندگان طلا، کسب در آمد می‌کنند. آن‌طور که دایی می‌گوید آنهاافرادی هستند که در بازار نقشه‌های قلابی می‌فروشند.

حفاری‌های غیر‌مجاز

حرف‌های نعمت و دوستانش از تند‌شدن تب یافتن زیرخاکی خبر می‌دهد، تبی که به نظر نمی‌رسد خیال به عرق نشستن داشته باشد. جوانان بیکار زیادی این روزها سودای یکشبه پولدار شدن دارند به همین دلیل با بیل و کلنگ به جان زمین و آثار باستانی افتاده‌اند تا یکشبه ره صد سال را بپیمایند، اما خبرهای منتشر شده از سرنوشت این افراد از این حکایت دارد که این رویا برای بسیاری از آنها به قیمت مرگ یا دست‌کم زندان تمام می‌شود.

‌ این اتفاقات در حالی می‌افتد که فرمانده یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی درباره آمار حفاری‌های غیرمجاز برای کشف عتیقه در کشور به ایسنا می‌گوید: درباره افزایش یا کاهش آمار حفاری‌های غیرمجاز در کشور، چیزی را انکار نمی‌کنم، اما درباره حفاری غیرمجاز باید بگویم که آمار ما افزایش نداشته است. متاسفانه برخی با اندیشه یکشبه ثروتمند شدن و کشف گنج و عتیقه اقدام به حفاری می‌کنند که قطعا پلیس با آنان برخورد خواهد کرد و اجازه نخواهد داد که عده‌ای سودجو اموال و دارایی‌های ملی را از بین ببرند یا قاچاق کنند.

امیر رحمت‌اللهی همچنین نسبت به پیامدهای حفاری غیرمجاز هشدار می‌دهد و می‌افزاید: متاسفانه مواردی بوده که افراد برای یافتن گنج و عتیقه اقدام به حفاری کرده یا داخل چاه و غاری رفته و داخل همان محل دفن شده‌اند.

گرایش به یافتن زیر خاکی زیاد شده

ناصر یکی دیگر از جویندگان گنج است. او در یکی از روستاهای‌ شمال کشور زندگی می‌کند. ناصر و دوستانش برای پیدا کردن گنج این روزها جایی نمانده که شخم نزده باشند. ناصر می‌گوید همین دیروز به اتفاق چند نفر خودشان را به قزوین رسانده بودند تا زیرخاکی پیدا کنند.

وی درباره این‌که چرا به قزوین رفته می‌گوید: یکی از دوستانم یک قطعه زمین در قزوین دارد در حالی که بیشتر از 50میلیون تومان نمی‌ارزد یک مشتری پیدا شده که می‌خواهد 400 میلیون تومان بابت آن پرداخت کند به همین دلیل شک کردیم که شاید بحث زیرخاکی مطرح است به همین خاطر خودمان را به آنجا رساندیم، اما هرچه دستگاه زدیم چیزی پیدا نکردیم.

آن‌طور که ناصر تعریف می‌کند این روزها تب زیرخاکی همه جا بیداد می‌کند برای نمونه در روستای آنها که حدود 800 نفر جمعیت دارد حدود یکصد جوان سودای پیداکردن گنج دارند و اگر تا مدتی قبل هرچند ماه یکبار به دنبال زیرخاکی می‌رفتند این روزها هر هفته به یک منطقه شال و کلاه می‌کنند و بساط گنج‌یابی‌شان را پهن.

او ادامه می‌دهد: تا قبل از گران شدن طلا ما اگر سکه‌هایی را که در قدیم حکم مدال داشتند پیدا می‌کردیم حدود یک میلیارد تومان قیمت داشتند به همین دلیل این روزها که طلا گران شده با یافتن چنین سکه‌ای زندگی‌مان از این رو به آن رو می‌شود. به این ترتیب آنها بیشتر مناطقی را که حدس می‌زنند گنج وجود دارد زیر‌و رو می‌کنند.

جویندگان طلا، علیه زمین

حفاری‌های غیر مجاز خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به کشور تحمیل می‌کند. سپیده سیروس‌نیا، معاون میراث فرهنگی اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران در این باره به جام‌جم می‌گوید: افرادی که به بهانه گنج به جان زمین و کوه‌ها می‌افتند، در بیشتر موارد و بویژه در مواردی که به اشیای قدیمی دست پیدا می‌کنند، به طور حتم بسیاری از آثار دیگر را در اثر کندن و حفاری نابود و خراب می‌کنند. در واقع این افراد بر اساس قوانین و ضوابط اصولی کاوش را انجام نمی‌دهند.

سیروس نیا به موردی اشاره می‌کند که برای دست یافتن به یک کیسه طلا کوزه‌های زیادی را نابود و خرد کرده بودند و ادامه می‌دهد: بدتر از این موارد زمانی است که این اشیا از کشور خارج می‌شود و دیگر در دسترس ما نیست.

همچنین از بین بردن آثاری که تا سال‌ها می‌تواند در موزه‌ها پذیرای بازدیدکنندگان باشد و برای کشور درآمدزایی کند خسارت دیگری است که جویندگان طلا به بدنه میراث و تاریخ کشور وارد می‌کنند.

قیمت وسوسه کننده طلا و اشیا قدیمی هر روز افرادی را وارد مسیر پر خطر پیدا کردن گنج می‌کند، در همین مسیر افرادی با خطراتی کمتر و تنها با سوء‌استفاده از موقعیت جویندگان گنج از طریق آنها پول به جیب می‌زنند. تهیه و فروش نقشه و دستگاه‌های فلزیاب یا تهیه اشیای قیمتی و پنهان کردن آن در جایی مشخص و فرستادن جویندگان با استفاده از کلاهبرداری به این مکان‌ها از شایع‌‌ترین روش‌های سوء‌استفاده در بازار جویندگان طلاست. هر چند افزایش حفاری‌ها و جویندگان از سوی مسئولان رد می‌شود، اما شواهد به جا مانده در جنگل، کوه، دشت‌و شهادت محلی‌هایی که در کوه‌های اطراف روستاهایشان شاهد کند وکاو هستند، زنگ خطری جدی است برای میراث فرهنگی
کشور.

بهنام اکبری

جامعه