افشاگری علیه دست‌های آلوده

در اینگونه موارد معمولا معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و یا معاونان پارلمانی وزارتخانه‌هایی که وزیرشان در معرض استیضاح است فعال می‌شوند و از طریق گفت‌وگو با نمایندگان سوال یا استیضاح‌کننده، تلاش می‌کنند آنها را از استیضاح یا سوال منصرف کنند؛ در برخی اوقات نیز استانداران وارد عمل می‌شوند و با نمایندگان حوزه‌های انتخابیه به رایزنی می‌پردازند.

چنین کنش‌های سیاسی، چندان عجیب نیست و تا جایی که در چارچوب قانون و اختیارات قانونی نمایندگان و یا مسئولان دولتی است امری رایج است که نمی‌توان به آن خرده گرفت، اما مشکل از جایی شروع می‌شود که برخی چه در دولت یا مجلس تصمیم‌ بگیرند از مسیرهایی خارج از قانون، استیضاح یا سوال را بی‌اثر کنند؛ مسیرهایی چون تهدید و فشار و یا دادن رشوه و وعده‌ وعیدهایی که می‌توان از آن به عنوان زد و بند سیاسی یاد کرد و در جلسه دیروز استیضاح وزیر کار، عیان‌تر از هر زمان دیگری از سوی نمایندگان و علی ربیعی مطرح شد.

طرح اتهامات متقابل از سوی نمایندگان و وزیر در جلسه دیروز استیضاح که این جلسه را به یکی از نشست‌های پرحاشیه بهارستان تبدیل کرد زنگ خطری است برای برگزاری جلسه سوال از رئیس‌جمهور که قرار است تا کمتر از یک ماه دیگر برگزار شود. چرا که اگر بخش کوچکی از زد و بندهایی که در جلسه دیروز استیضاح مطرح شد درست باشد قطعا برای سوال از رئیس‌جمهور، شاهد حجم وسیع‌تری از این لابی‌های غیرقانونی خواهیم بود و افشای آنها لطمه زیادی به اعتماد عمومی خواهد زد.

بخصوص این‌که اظهارات برخی نمایندگان حکایت از این دارد که چنین اقداماتی قبل از اعلام وصول سوال از رئیس‌جمهور با شدت بالایی جریان داشته است.

نصرا... پژمانفر، نماینده مشهد و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که در طول این مدت فشارهای زیادی به نمایندگان برای پیگیری نکردن سوالشان از رئیس‌جمهور وارد شده تصریح کرد: در این دوره مجلسی‌ها تهدیدها و تطمیع‌ها و هجمه‌های مختلفی را تحمل کردند. حتی یک روز قبل از اعلام وصول سوال از رئیس‌‌جمهور یکی از نمایندگان به من گفت که امروز بیش از 15 نفر از مقامات دولتی اعم از استانی و محلی با من تماس گرفتند تا امضایم را پس بگیرم.

آن‌طور که این نماینده مجلس گفته فشارها به همین جا ختم نشده و حتی «در یکی از حوزه‌های انتخابیه، شیشه‌های دفتر یک نماینده را شکستند و جریانی به راه انداختند و این هشدار را دادند که اگر همچنان نماینده مورد نظر در طرح سوال از رئیس‌جمهور اصرار داشته باشد از این پس باید با چنین صحنه‌‌هایی مواجه شود.»

به گفته پژمانفر، برای جلب نظر برخی نمایندگان هم از وعده و وعید و یا اقداماتی مثل تعویض و جابه‌جایی فرمانداران استفاده شده است.

تک و پاتک‌های اعتمادسوز

مشابه این‌گونه مسائل که نماینده مشهد در گفت‌وگو با جام‌جم از آنها پرده برداشته در جلسه دیروز استیضاح وزیر کار به صراحت از سوی نمایندگان و وزیر مطرح شد.

استیضاح علی ربیعی، از بدو اعلام وصول شدن همراه با حاشیه بود و برخی رسانه‌ها دلیل اعلام وصول وزیر کار را لابی برخی نمایندگان با یکی دیگر از وزیران کابینه که در برخی مسائل بین وزارتخانه‌ای با ربیعی مشکل داشت، اعلام کردند.

حاشیه‌های اینچنینی که از شدید بودن لابی‌های پشت پرده در خصوص استیضاح ربیعی حکایت داشت ادامه یافت تا صبح دیروز که جلسه اسیتضاح به دلیل صحبت نکردن نمایندگان استیضاح‌کننده و تنفس 30دقیقه‌ای، متوقف شد. بعد از این توقف کوتاه، سخنان تند نمایندگان استیضاح‌کننده شروع شد و پشت پرده‌هایی افشا شد که البته رئیس مجلس اعلام کرده صحت و سقم آنها را بررسی و نتیجه را اعلام خواهد کرد.

در یکی از این موارد، علی رستمیان، نماینده سلسله و دلفان از موافقان استیضاح ربیعی در سخنان خود گفت: آقای محسنی بندپی معاون وزیر تعاون از طریق یک خیریه به من پیشنهاد 500 میلیون تومان رشوه کرده است که دهانم قرص باشد و گزارش استان‌های پایلوت را برای مجلس و کمیسیون اجتماعی ارائه ندهم. بندپی هم در واکنش به اتهام پرداخت رشوه گفته عدم انتصاب فرد پیشنهادی رستمیان دلیل طرح این اتهامات بود. به گفته معاون وزیر کار، فردی که رستمیان به عنوان مدیر برای بهزیستی استان معرفی کرده بود فاقد شاخص‌های لازم بوده و در کمیته انتصابات رای لازم را کسب نکرد.

محمدرضا پورابراهیمی هم که موافق استیضاح علی ربیعی بود، طی سخنانی به موضوع مشغول شدن زهرا پزشکیان دختر مسعود پزشکیان اشاره کرد و خطاب به نایب‌رئیس مجلس گفت: آقای پزشکیان! شما باید از وزیر دفاع کنید، دختر شما در پروژه فاینانس شریک بوده است و در حال حاضر بگویید که در کدام پتروشیمی مشغول کار است و با چه حقوق و مزایایی کار می‌کند. وی افزود: آقای پزشکیان که دفاع می‌کند بیاید و بگوید خانواده‌اش چه امتیازاتی گرفته‌اند.

سپس پزشکیان در پاسخ به اظهارات پورابراهیمی گفت: دختر بنده لیسانس ندارد، بلکه فوق لیسانس دانشگاه شریف است و این‌که در فضای اجتماعی گفته شده ده میلیون حقوق دارد درست نیست بلکه حقوق فرزند من تنها چهار میلیون در ماه است. نایب‌رئیس مجلس ادامه داد: دختر من در پتروشیمی جم مشغول به کار است که این اشتغال در قبل از مدیریت آقایان صورت گرفته است. وی همچنین گفت: آقای پورابراهیمی خودش بگوید برای فرزند یا فامیل و اطرافیانش چقدر کار دست و پا کرده و چه کارهایی انجام داده است.

پورابراهیمی هم در پاسخ به این اظهارات پزشکیان گفت: آقای پزشکیان خود رئیس هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان است، چرا این مسائل کذب را بیان می‌کند؟ وی افزود: اگر حرف‌هایی که می‌زند و درباره این‌که بنده اطرافیانم را سر کار گذاشته‌ام و یا پولی گرفته‌ام مدارکی دارد، به هیأت نظارت ارائه کند در غیر این صورت باید آقای پزشکیان در محضر همه نمایندگان از بنده عذرخواهی کند. پورابراهیمی عنوان کرد: بنده به خاطر این سخنان پزشکیان در هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان شکایت می‌کنم و این مساله را در آنجا دنبال خواهم کرد.

ربیعی هم در بخشی از دفاعیات خود اتهاماتی را متوجه پورابراهیمی کرد و گفت: برادر پورابراهیمی! آقای کهنوجی را می‌شناسید اگر او مدیرعامل می‌شد مشکل شما با من ادامه پیدا می‌کرد؟

وی همچنین از مطالبه یکی از نمایندگان صحبت کرد و گفت: یکی از همین نمایندگان استیضاح‌کننده به دفتر من آمد و گفت که یا فلان شخص را در جایی منصوب می‌کنید و ۵۰۰ میلیون تومان به حساب او می‌ریزید یا این‌که شما را استیضاح می‌کنیم.

پیگیری از مسیرهای کم‌هزینه

طرح این مسائل در تریبون مجلس در حالی صورت می‌گیرد که قطعا می‌توان این‌گونه موارد را از مسیرهای قانونی و بدون ایجاد التهاب در جامعه پیگیری کرد.

علی لاریجانی، رئیس مجلس در همین زمینه با تاکید بر این‌که اسم بردن از افراد در مجلس کار خوبی نیست خطاب به ربیعی گفت: آقای ربیعی، اگر فردی آمده و درخواست پول کرده اسامی این فرد را بدهید و من می‌دهم به هیات نظارت و رسیدگی کنند. حرف مبهم نزنید! ممکن است نمایندگان با دولت رایزنی کنند اما تا به حال این حرف‌هایی را که زدید نشنیده بودم. چرا فضای کشور را ملتهب می‌کنیم؟ هم نمایندگان هم دولت اسامی را به ما بدهند و ما در اسرع وقت به هیات نظارت می‌دهیم تا تکلیف روشن شود.

ادعاهایی که شاید اثبات نشوند

البته مجید انصاری، معاون پارلمانی دولت یازدهم به جام‌جم می‌گوید نمی‌توان در مورد میزان صحت ادعاهای مطرح شده در جلسه دیروز در مورد زد و بندهای صورت گرفته سخن گفت. چرا که اثبات ادعاهای صورت گرفته دشوار است.

جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون حقوقی قضایی مجلس هم در گفت‌وگو با جام‌جم، اظهار کرد: نمی‌توان به طور قاطع موضوعاتی که دیروز در جریان استیضاح وزیر کار از سوی برخی عنوان شده را تایید کرد. وی در عین حال افزود: در صورت تایید موارد مطرح شده و انجام زد و بندهایی که دیروز مطرح شد می‌بایست این موارد از طریق دادستانی و یا هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مورد بررسی قرار گیرد.

اعتماد عمومی را از بین‌ نبریم

ممکن است خیلی از این پشت پرده‌های ادعایی صحیح نباشند اما قطعا طرح این‌گونه مسائل از تریبون‌های عمومی و اینطور افشاگری‌ها باعث سلب اعتماد عمومی از ارکان حکومت می‌شود و این آسیب کمی نیست.

مهدی چمران، کارشناس مسائل سیاسی در همین زمینه به جام‌جم گفت: لابی‌گری عموما رواج دارد اما لابی‌گری در مسیرهای نادرست موجب متزلزل شدن جایگاه مجلس و دولت می‌شود و اعتماد عمومی نسبت به قوا را کاهش می‌دهد. وی افزود: اعتماد عمومی بسیار با ارزش است و نباید با این اقدامات آن را سلب کرد. چمران افزود: نتیجه مطرح کردن موضوعات پشت پرده همانند آنچه در جریان جلسه استیضاح وزیر کار شاهد بودیم سست‌تر شدن اعتماد عمومی است.

مرسوم شدن روش‌های نادرست

البته همانطور که گفته شد لابی و رایزنی، امری رایج در روابط میان قوا است و مشکل از آنجا آغاز می‌شود که این لابی‌ها از مسیرهای نادرست صورت می‌گیرد. محمدرضا میرتاج‌الدینی، معاون پارلمانی دولت دهم با بیان این‌که معمولا در جریان استیضاح‌ها دولت و وزرا در جهت شکست استیضاح به میدان می‌آیند به جام‌جم گفت: زمانی که وزرا و یا اطرافیان آنها از راه‌های غیرمعمول از جمله اعمال فشار بر نمایندگان برای پس گرفتن استیضاح تلاش می‌کنند، استیضاح در مسیر نادرستی قرار می‌گیرد اما متاسفانه چنین مسائلی، مرسوم شده است. وی به تجربیات خود از دوران فعالیت در معاونت پارلمانی رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: در دوره‌ای که به عنوان معاون پارلمانی بودم وزرای تاثیرگذار با نمایندگان تماس می‌گرفتند که استیضاح رای نیاورد و در آن دوره تماس گرفتن استانداران با نمایندگان در حد مجاب کردن آنها به دادن رای منفی بود. میرتاج‌الدینی در دولت محمود احمدی‌نژاد معاون پارلمانی بود. همان رئیس دولتی که در جلسه استیضاح وزیر وقت کار، اتهاماتی را متوجه سران دیگر قوا کرد و روزی را در بهارستان رقم زد که به «یکشنبه سیاه» مشهور شد.

راهکار مقابله با زد و بندها

حسین میرمحمد صادقی، حقوقدان در گفت‌وگو با جام‌جم، گفت: در مورد لابی‌هایی که در جریان استیضاح‌ها صورت می‌گیرد باید به این نکته توجه کرد که برخی از این اقدامات ممکن است خلاف قانون هم نبوده و از لحاظ ظاهر مشکلی نداشته باشد.

وی در عین حال ادامه داد: اگر اقداماتی شبیه آنچه دیروز در مجلس شنیدیم انجام شود قطعا خلاف شأن نمایندگی و اگر از طرف مقامات دولتی بوده باشد خلاف شان وزارت یا مقام دولتی است. صادقی تصریح کرد: راه برخورد با این‌گونه زد و بندها این است که این موارد به طور شفاف به اطلاع مردم برسد و مردم از آنها مطلع باشند تا در انتخاب‌های بعدی دقت بیشتری در گزینش افراد داشته باشند.

ماجرای تلخ «بگم‌بگم»ها

ماجرای دیروز در بهارستان و فشارها برای لغو موضوع سوال از رئیس‌جمهور مشتی نمونه خروار است که نشان می‌دهد لابی‌گری سیاسی گاه جای خود را به پیشنهادهای فسادآور و تهدیداتی می‌دهد که می‌تواند مردم‌سالاری در کشور را تهدید کند. روشن است که اگر به این دست ادعاها به‌موقع رسیدگی شده و نتیجه آن چنانکه رئیس مجلس نیز تاکید کرد، برای افکارعمومی روشن شود، مردم چنین نمی‌پندارند که این مفاسد و زدوبندها به‌صورت سیستمی در کشور دنبال می‌شود اما اگر به اتهامات مطرح شده به‌خوبی رسیدگی نشود، برخی مشکلات مدیریتی و سوءرفتارهای فردی به پای کل نظام نوشته می‌شود. اتفاقی که نتایجی جبران‌ناپذیر به‌دنبال خواهد داشت.