ملت ایران زیر بار «مذاکرات فرسایشی » نمی‌رود

به دنبال طولانی‌ شدن روند مذاکرات میان ایران و کشورهای اروپایی، خیلی‌ها معتقدند اروپا در پی فرصت‌سوزی و خرید زمان است تا در نهایت ایران مجبور به پذیرش بسته مورد نظر اروپاییان و حتی ارائه امتیازاتی به طرف مقابل باشد.

طولانی شدن روند مذاکرات موضوعی است که سید‌ محمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه آن را موجب ضایع شدن فرصت‌ها و افزایش ناامیدی‌ها می‌داند.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند قطعا جمهوری اسلامی ایران با چنین روندی مخالف است.

اما در شرایط فعلی نوع مواجهه ایران با اروپا اهمیت بسیاری دارد و در این ارتباط لغو برخی محدودیت‌های هسته‌ای که ایران در چارچوب برجام پذیرفته، گزینه‌ای است که از سوی برخی کارشناسان مطرح می‌شود.

حسینی در همین زمینه معتقد است توقف اقدامات داوطلبانه در صورتی که تلاش‌های جاری به نتیجه مطلوب نرسد، می‌تواند از جمله گزینه‌های مورد نظر باشد.

متن کامل گفت‌وگوی جام‌جم با سید محمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه و سفیر پیشین ایران در ایتالیا را بخوانید.

بسته ارائه شده از سوی اروپا نتوانست انتظارات در کشورمان را برآورده کند. سیاست اروپا در قبال ارائه چنین بسته‌ای را چه می‌دانید؟ فکر می‌کنید هدف اروپا از ادامه مذاکرات چیست؟

اروپا در تلاش است به رغم کارشکنی‌ها و نقض عهد طرف آمریکایی، زمینه مناسبی را برای بقای برجام، حفظ اعتبار و منزلت بین‌المللی و منافع سیاسی خود و همچنین بهره‌مندی جمهوری اسلامی از حقوق و منافع قانونی ناشی از اجرای برجام فراهم کند. انتظار منطقی و واقع‌بینانه از اروپا آن است که با مغتنم شمردن فرصت موجود، تمامی تلاش خود را در جهت صحیح و اتخاذ راهکارهای سازنده عملیاتی به کار گیرد.

با توجه به اظهارات وزیر خارجه فرانسه مبنی بر این‌که بعید است بسته پیشنهادی اقتصادی به ایران تا پیش از ماه نوامبر (آبان) آماده شود، آینده آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا در نهایت می‌توان انتظار ارائه بسته مطلوب ایران را داشت؟

آماده‌سازی بسته مناسب پیشنهادی که خواسته‌های مشروع و متعارف ایران در چارچوب برجام را تامین و تضمین کند، کار چندان دشواری نیست، مشروط بر این‌که عزم و اراده جدی در میان اروپاییان نمایان باشد. اروپا باید از فرسایشی کردن این روند جدا پرهیز کند چرا که ملت ایران این رویکرد را فریبکارانه و موجب تضییع حقوق خود می‌داند.

جمهوری اسلامی ایران از ابتدای خروج آمریکا از برجام، بر لزوم ارائه هرچه سریع‌تر بسته تضمین‌ها از سوی اروپا تاکید داشت اما به نظر می‌رسد اروپا عجله‌ای در این مسیر ندارد. طولانی شدن روند مذاکرات چه مضراتی می‌تواند برای ادامه کار داشته باشد؟

فرسایشی شدن روند مذاکرات موجب افزایش یاس و سرخوردگی جامعه جهانی از کارآمدی دیپلماسی چندجانبه بین‌المللی خواهد شد. بنابراین طرف ایرانی نیز با علم به آثار خسارت‌بار فرسایشی شدن مذاکرات، بویژه در شرایط دشوار کنونی باید هوشیارانه از وقوع آن پیشگیری کند.

برخی معتقدند اروپا با طولانی کردن مذاکرات به دنبال قرار دادن ایران در شرایطی است که مجبور باشد با توجه به بازگشت تحریم‌های آمریکا و افزایش فشارها، هر پیشنهادی را از سوی اروپا بپذیرد. تحلیل شما در این زمینه چیست؟

فرسایشی کردن مذاکرات، فرصت‌ها را ضایع و ناامیدی‌ها را افزایش می‌دهد؛ چیزی که جمهوری اسلامی بدرستی با آن مخالف است و هیچ دلیل موجهی برای آن نمی‌بیند.

ایران با وجود عهدشکنی و نقض برجام توسط آمریکا و خروج آن کشور از این توافق چندجانبه، همچنان پایبندی خود را به تعهدات نشان داده است. بنابراین طرفی که به تمامی تعهدات خود پایبند بوده و تنها خواسته او انجام تعهدات و تکالیف سایر طرف‌های ذی‌ربط برجام است، چرا باید از حق خود عبور کند و به دیگران امتیاز دهد یا تسلیم زیاده‌طلبی‌های آنان شود؟ چنین توقع احتمالی از سوی اروپا، غیرموجه و بی‌پایه است. جمهوری اسلامی به بسته پیشنهادی‌ که تامین‌کننده منافع و حقوق ملت ایران نباشد، تن نخواهد داد.

بهترین سیاستی که ایران می‌تواند در شرایط موجود و در قبال بسته پیشنهادی اتخاذ کند چیست؟

کاهش سطح همکاری‌های کنونی با سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و توقف اقدامات داوطلبانه در صورتی که تلاش‌های جاری به نتیجه مطلوب نرسد، می‌تواند از جمله گزینه‌های مورد نظر باشد.

همچنین در بعد خارجی تداوم رایزنی‌های سیاسی و روشنگری‌های دیپلماتیک کنونی در دیدار با مقامات و اندیشه‌ورزان و نخبگان سیاسی کشورهای مختلف و نهادهای بین‌المللی و در بعد داخلی، حفظ وحدت و انسجام ملی، ندای واحد و هماهنگ مقامات کشور، پیش‌بینی برنامه‌ها و اقدامات لازم با در نظر گرفتن احتمال ناتوانی و ناکارآمدی تلاش‌های اروپا برای نجات برجام و به طور همزمان، توجیه و اقناع افکار عمومی داخلی و آماده‌سازی مردم برای مرحله تعیین‌کننده پیش رو از جمله مهم‌ترین کارهایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

ما در رایزنی‌هایی که با طرف‌های اروپایی داریم باید در کنار تلاش در جهت تقویت مناسبات و ارتقای همکاری‌ها در زمینه‌های مورد علاقه مشترک، به روشنگری و تبیین مواضع خود و تبادل نظر پیرامون موضوعات مورد اختلاف و مناقشه نیز بپردازیم و اروپا را از همراهی با آمریکا و برخی رژیم‌های مرتجع و متجاوز منطقه در این قضایا بر حذر داریم.

پیش‌بینی شما از توان مقابله اروپا با تحریم‌های آمریکا علیه ایران چیست؟

اروپا حتی اگر نتواند خسارت بدعهدی‌ها و کارشکنی‌های طرف آمریکایی را کاملا جبران کند، قطعا می‌تواند با پاسخگوئی مسئولانه به مطالبات جمهوری اسلامی، بخش عمده‌ای از آن را جبران نماید.

با توجه به روند موجود آیا می‌توان به آینده بسته پیشنهادی اروپا امیدوار بود؟

اروپا هدف از ارائه بسته پیشنهادی را می‌داند. مسیر درست دستیابی به این هدف را نیز بخوبی می‌شناسد. با توجه به این‌که مجموعه خواسته‌های ایران نیز چیزی فراتر از تعهدات برجامی و خارج از توان و مقدورات طرف اروپایی نیست، بنابراین انتظار دریافت بسته پیشنهادی مطلوب، انتظاری واقع‌بینانه است. از این رو می‌توان ابراز امیدواری کرد اروپا با مسئولیت‌شناسی و با به کارگیری قابلیت‌های خود، بسته‌ای از راهکارهای عملیاتی و اجرایی برای تامین منافع ایران آماده کند.

مریم شریف‌زاده - سیاسی