سحرخیزی علیه خاموشی

دولت دیروز تصمیم‌اش را گرفت، اول نیز از خودش شروع کرد. برنامه این است که در استان‌های گرم کشور که بیشترین تراکم ادارات و بیشترین کارمندان را دارد ساعت کار تغییرکند، در جاهایی مثل تهران، البرز، مرکزی، گیلان، مازندران، گلستان و خوزستان. هدف هم روشن است، صرفه‌جویی در مصرف برق و جلوگیری از تکرارخاموشی‌ها.

قرار است تا پایان تیر، کارمندان ادارات دولتی و وزارتخانه‌ها که کمتر سرو کارشان با ارباب رجوع است ساعت6 صبح سر کار حاضر شوند و ساعت2 ظهر به خانه برگردند و اگر این تغییر ساعت به صرفه‌جویی محسوس منجر شد و برای علاج خاموشی‌های سریالی، افاقه کرد، آن وقت تا هر زمان از فصل تابستان که لازم بود این قاعده تمدید شود. پیش از این تصمیم و در میانه‌های ماه خرداد البته دولت مقرر کرده بود ادارات دولتی راس ساعت یک و نیم ظهر کولرها و پنکه‌ها را خاموش کنند ولی قطعا صرفه‌جویی به این روش کافی یا عملی نبوده که حالا نسخه تغییر ساعت کار ادارات پیچیده شده است.

وزیر نیرو گفته است از حدود 57 هزار مگاوات اوج بار حدود 21 هزار مگاوات را دستگاه‌های سرمایشی مصرف می‌کنند که در این میان نزدیک به 4500 مگاوات سهم سازمان‌های دولتی است.

طبق این آمار، روشن است که اگر دولتی‌ها کمی به خود سختی دهند،‌ صبح‌ها زودتر به محل کار برسند، مصرف برقشان را کنترل کنند و ساعت یک و نیم ظهر نیز به کولرها استراحت بدهند آن وقت مشکل بی‌برقی‌های مکرر و معضلاتی که این روزها از مصرف کننده‌های خانگی، تا مراکز درمانی و حتی تولید نفت در اهواز را و تحت الشعاع قرار داده تا حدی تلطیف می‌شود.

اسدالله قره‌خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نسبت به این صرفه‌جویی خوشبین است و به ما می‌گوید حتی اگر با این کار500 مگاوات برق صرفه‌جویی شود کارمان راه می‌افتد.‌ محمد قانبیلی، نماینده تهران در شورای عالی استان‌ها نیز به جام جم می‌گوید اگر از برخی نقاط ضعف این تصمیم چشم بپوشیم مهم ترین هدفش که کنترل مصرف برق در بخش دولتی است محقق خواهد شد.

کمبود برق جدی است

لابه‌لای گزارشات آماری صنعت برق کشور که بگردیم، آماری هست که گرچه مربوط به سال 95 است ولی هرچه باشد آیینه‌ای است که نشانمان می‌دهد جایگاهمان در تولید برق کجاست.

طبق این گزارش، قدرت اسمی نیروگاه‌های کشورمان اعم از گازی، آبی،‌ چرخه ترکیبی، دیزلی، بادی، انرژی‌های نو و حتی اتمی 76 هزار و 428 مگاوات است، رقمی که از یک‌سو در فصول گرم سال کفاف نیازمان را نمی‌دهد و از سوی دیگر تحت‌تاثیر بحران‌هایی همچون خشکسالی، سیر نزولی نیز می‌گیرد. این‌که فروردین امسال وزرای نیرو و انرژی ایران و آذربایجان یادداشت تفاهمی امضا کردند تا تابستان امسال یعنی همین روزها این کشور شمالی 180 مگاوات برق به ما بفروشد فلسفه اش جبران همین کمبودها بود.

اما حتی با وجود خرید برق خارجی نیز صرفه‌جویی داخلی مخصوصا در ساختار عریض و طویل دولتی مقدم بر هر کاری است و تصمیم دولت برای تغییر ساعات کار ادارات اگر درست اجرا شود و همه بر این پیمان بمانند، راهگشا.

آن روی سکه

نماینده تهران در شورای عالی استان‌ها می‌گوید هیچ تصمیمی هیچ‌گاه مطلقا بی‌نقص نیست برای همین باید سنجید محاسنش بر معایبش می‌چربد یا برعکس.

او که اینها را گفت ما خودمان را گذاشتیم جای کارمندان تهرانی که اگر قرار باشد ساعت 6 صبح در اداره حاضر باشند باید لااقل یک ساعت زودتر و در تاریکی هوا راهی محل کار شوند، درست در ساعتی که هنوز مترو شروع به کار نکرده و خطوط اتوبوسرانی راه نیفتاده‌اند. کارمندان حاشیه نشین شهر نیز که داستان خودشان را دارند و باید حوالی 4 صبح از خانه بیرون بزنند و اگر ماشین شخصی نداشته باشند باید به لطایف الحیل به محل کار برسند. این آدم‌های خواب آلود وقتی به اداره برسند هم چون چاشت نخورده‌اند حتما بساط صبحانه را پهن می‌کنند و ارباب رجوع‌های سحرخیز احیانا باید بازهم منتظر بمانند. ظهر هم که وقت ناهار و نماز و قرار است این روزها راس ساعت 2 ختم شود به ساعت تعطیلی ادارات،‌ بدبینانه نیست اگر بگوییم ساعت تق و لق شدن کار ادارات دولتی است.

پس چالش بهره‌وری نیروی انسانی را در این چرخه باید جدی گرفت، مخصوصا این که می‌دانیم مرکز پژوهش‌های مجلس یک بار گزارش داده که ساعت مفید کار پرسنل دولتی فقط 22 دقیقه است.

البته ظاهرا دراین طرح، موضوع صرفه‌جویی آن‌قدر در پیشانی ایستاده و مورد توجه است که تبعات این چنینی در حاشیه و دور از چشم‌ها خزیده تا آنجا که حتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس به ما گفت این تبعات درست و بجا، ولی وقتی قطعی‌های مداوم برق مثلا در چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، در تراکنش‌های مالی بانک‌ها، پروژه‌های عمرانی و سیکل ارائه خدمات به مردم مشکل ایجاد می‌کند بجز استفاده از راهکارهای منطبق با شرایط اضطراری، راه دیگری موجود نیست.

البته نماینده تهران در شورای عالی استان‌ها قبول دارد که تبعات اجتماعی تغییر ساعت کار ادارات مهم است برای همین آرزو می‌کند که ای‌کاش قبل از اتخاذ چنین تصمیمی در دو سه استان طرح به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شد و اگر نتایجش خوب بود آن وقت به‌صورت یک قانون دائمی برای تابستان‌های هر سال و به صورت کشوری اجرا می‌شد. فعلا اما نه پایلوتی در کار است و نه توجه جدی به موضوع کلیدی بهره وری، بلکه فعلا هرچه هست هشدار درباره تداوم خاموشی‌هاست، آخرین هشدار نیز متعلق به فرماندار پایتخت که گفته است اگر مصرف برق10درصد کمتر از آنچه که هست نشود، ناگزیر خاموشی‌های تهران ادامه دار خواهد بود.‌

مریم خباز - گروه جامعه جام جم