حسن بهشتی پور در گفتوگو با جام جم آنلاین با اشاره به اینکه برخلاف خواست برخی قدرتها امروز جمهوری اسلامی ایران به چرخه کامل سوخت هستهای دستیافته است، گفت: وقتی ما از دستیابی به این فناوری صحبت میکنیم یعنی اینکه یک کشوری سنگ اورانیوم را از معدن استخراج کند- آن را در کارخانه باز فراوری تبدیل به کیک زرد یا اسید اورانیوم نموده- کیک زرد را در مکان دیگری به گاز اگزو فلوراید تبدیل کند که ما خوشبختانه به این فناوری دست پیدا کردهایم.
وی با بیان اینکه ما در حال حاضر در مرکز هستهای ساغند یزد و گچین بندرعباس مبادرت به استخراج اورانیوم میکنیم، افزود: پس از مرحله معدن، سنگ اورانیوم در اردکان یزد به کیک زرد تبدیل میشود و در تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان به گاز «اگزوفلوراید» تولید و برای چرخه غنیسازی سوخت هستهای به نیروگاه نطنز منتقل میگردد.
چرخه غنی سازی و کاربرد مهم آن در اقتصاد و صنعت کشور
این کارشناس مسائل هستهای در تشریح بحث غنیسازی اورانیوم، تصریح کرد: یعنی در مرحله غنی سازی اورانیوم خالص از اورانیوم 238 جداسازی میشود. چون درصد زیادی از اورانیوم با جرم و عدد اتمی 238 تشکیلشده است درحالیکه جرم 235 برای تولید انرژی مناسب است. بنابراین گاز اگزو فلوراید به سانتریفیوژ تزریق میشود طی انجام فرآیندی خاص اورانیوم 235 را از اورانیوم 238 جدا میکند که اصطلاحاً به این فناوری غنیسازی اورانیوم گفته میشود و این سوخت برای استفاده در راکتورهای هستهای مهیا خواهد شد.
وی پیرامون نوع استفاده از اورانیوم غنیسازی شده در کشور تصریح کرد: بخشی از اورانیوم غنیشده ما در راکتورهای امیرآباد تهران برای تولید رادیو ایزوتوپهای دارویی مورداستفاده قرار میگیرد و بخشی از آن در تولید برق و در نیروگاه اتمی بوشهر بکار گرفته میشود. بنابراین وقتی متخصصان کشور ما از مرحله معدن تا قرار دادن مواد غنیشده در صفحه سوخت راکتور هستهای پیش رفته و فعالیت میکنند این یعنی اینکه ما به توانمندی کامل چرخه سوخت هستهای دست پیدا کردهایم و چند گام مهم در رونق و خودکفایی اقتصاد خود برداشتهایم.
چرا توان هستهای اینقدر حایز اهمیت است
بهشتی پور قرار گرفتن جمهوری اسلامی ایران در بین 9 کشور دارای توانمندی تولید سوخت هستهای را از افتخارات بارز کشور به شمار آورد و افزود: علاوه بر اینکه ما توانمندی بهکارگیری از فناوری هستهای را داریم بلکه این صنعت را به دست جوانان و دانشمندان خود بومیسازی کردهایم که این موضوع در منطقه بینظیر و در جهان باوجود اعمال تحریمها و فشارهای غرب و آمریکا کمسابقه است لذا این افتخاری شایان توجه و بزرگ برای کشورمان محسوب میشود و دستیابی به این هم را بیش از پیش برای ما حایز اهمیت کرده است.
وی در ادامه با اشاره به تأثیر بسزای صنعت صلحآمیز هستهای بر روی سایر علوم و فناوری در کشور ابراز داشت: وقتی یک کشور تلاش دارد در این صنعت فعالیت گستردهای داشته باشد باید از زنجیرهای از علوم و دانشها همچون ریاضی- فیزیک- شیمی – علوم لیزر و کامپیوتر در این حوزه بکار گرفته شود و از دانشمندان آن بهره برد که خود این موضوع علاوه بر ایجاد اشتغال موجب پویایی سایر فناوریها و علوم پایه خواهد شد و توانایی کنترل،هدایت و نظارت چند ده هزار سانتریفیوژ که با سرعت 10 هزار دور در دقیقه گردش دارد بهنوعی موجب ارتقاء علوم آی تی در سطوح نرمافزاری و سختافزاری خواهد شد مهمتر این که تمام این برنامهها باید بومیسازی شده باشد تا در اختیار دشمنان قرار نگیرد ازاینرو باید گفت، ظرفیت تولید سوخت هستهای امکان کمی برای کشور نیست.
این کارشناس مسائل هستهای در این خصوص خاطرنشان کرد: بهطور نمونه یک دستگاه سانتریفیوژ از 250 قطعه اساسی متشکل شده است هرکدام از این قطعات نیازمند دانش خاص خود در علوم مکانیک است و افرادی که به علوم هستهای اشراف کامل دارند بهخوبی این موضوع را درک میکنند.
فناوری هستهای یک دستاورد ملی ست نه جناحی
بهشتی پور با نگاهی به دیگر ابعاد توان هستهای در کشور گفت: ما نباید در داخل به صنعت هستهای که یک فناوری ملی محسوب میشود بهطور جناحی و گروهی نگاه کنیم و باید نگاهی کلان و ملی به این موضوع داشت. بحث هستهای شدن کشور یک سابقه 20 ساله در نظام جمهوری اسلامی ایران دارد و مربوط به جریان خاص و یا یکی، دو، دولت نیست.
وی تصریح کرد: در شرایط کنونی رئیسجمهور آمریکا بارها تهدید کرده از برجام خارج خواهد شد. خوب این بحث یک مقدمه دارد و یک بخش تکمیلی. ما باید به بخش تکمیلی آنهم اشاره کنیم و اسیر جنگ روانی و تبلیغاتی ترامپ و غرب نشویم. بخش تکمیلی ماجرا این است که خود فلسفه تهدید غرب و آمریکا علیه ایران موجب التهاب در بازار کسب و کار و نوسان نرخ سکه و ارز خواهد شد و برای کشور مشکلات فراوانی به وجود میآورد. ما باید این مسئله را برای جامعه تحلیل کنیم که آیا اینگونه تهدیدها علیه کشورمان قابلیت عملیاتی شدن دارد و یا اگر اعمال شد خود غرب و آمریکا را با چه چالشهایی مواجه میکند. از این رو تبیین همین مسائل ما را کمتر در تنگناهای اقتصادی قرار میدهد.
توافق هستهای یک سند حقوقی است نه یادداشت سیاسی
این کارشناس هستهای با انتقاد از اینکه گاهی گفته میشود توافق هستهای یک یادداشت سیاسی است، یادآور شد: ذیل قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل برجام تصویب شده است و خود آمریکا هم به این قطعنامه بینالمللی رأی داده است، پس وقتی قطعنامهای وتو نمیشود و توسط قدرتها از جمله آمریکا تصویب میگردد به یک سند حقوقی بینالمللی تبدیل میشود. ازاینرو ما نباید بگوییم که برجام یک یادداشت سیاسی بین 6 کشور دنیاست. لذا وقتی ما موضوع را اینگونه تحلیل میکنیم عملاً آمریکا را برای اعمال خصمانه خود علیه ایران توجیه کردهایم و آنها خواهند گفت که پس ما میتوانیم زیر یک یادداشت سیاسی بزنیم!
وی با تأکید بر اینکه توافق هستهای یک معاهده بینالمللی است و آمریکا متعهد به اجرای آن است، خاطرنشان کرد: دولت آمریکا از سال 2002 تا 2014 با پروندهسازی علیه برنامه هستهای ایران حتی روسیه و چین را با خود همراه نمود تا به قطعنامههای علیه ایران رأی دهند. این پروندهسازی یا رژیم حقوقی علیه ایران متشکل بر 12 قطعنامه ضد ایرانی از سوی شورای حکام بود، 6 قطعنامه شورای امینت سازمان ملل و یک گزارش هم تحت عنوان PMD یا ابعاد احتمالی نظامی در مورد برنامه هستهای ایران مطرح بود که متأسفانه بیاساسترین اتهامات را علیه برنامه هستهای ایران روا داشت. اما توافق برجام موجب فروپاشی ساختار این رژیم حقوقی علیه ایران شده و به همین خاطر ترامپ نمیتواند همچون سیاق گذشته علیه ایران اجماع سازی و بهدروغ علیه ایران پروندهسازی کند.
فناوری هستهای ظرفیتی بالقوه در تحقق شعار سال 97
بهشتی پور در پایان به نقش فناوری هستهای در ارتقاء زیرساختهای اقتصادی کشور پرداخت و گفت: علم هستهای با کمک به سایر علوم موجب بهبود فضای اقتصادی کشور خواهد شد و ما را به مرز خودکفایی کامل در حوزه تولید و اشتغال نزدیک میکند. اقتصاد یک کشور زمانی خودکفا میشود که دانش فنی لازم برای بخشهای تولیدی و اقتصادی و در نیز امکان ساخت یک کالای باکیفیت داخلی برای آن اقتصاد به وجود آید. از این رو صنعت هستهای میتواند بهمثابه موتور پیشران اقتصاد ملی هم قلمداد گردد.
وی افزود: باوجود تولید کالای باکیفیت است که استفاده از کالا ساخت داخل هم برای مصرفکننده توجیهپذیر میشود و وقتی فناوری هستهای ما در تمام حوزههای اقتصادی کشور ازجمله کشاورزی- پزشکی- بهداشت و درمان، حوزه نیروگاهی و تولید انرژی و... نقش تعیینکنندهای تاکنون ایفا کرده است پس میتوان با استفاده از ظرفیتهای بالقوه این فناوری نوین تولید و اقتصاد ملی را موردحمایت قرارداد و به نوعی این توان بومی را در تحقق شعار سال یعنی حمایت از کالای ایرانی که رهبری انقلاب سال هاست بر آن تاکید میفرمایند، بکار گرفت.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد