کارنامه مردودی ولد الشیخ نماینده سازمان ملل در امور یمن

سازمان ملل در سه سال گذشته نتوانست در بحران یمن کارنامه قابل دفاعی از خود برجای بگذارد. سکوت این سازمان در برابر جنایت‌های آل‌سعود و تصویب قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل علیه ارتش و کمیته‌های مردمی یمنی باعث شده است تا سازمان ملل به عنوان شریک جنایات عربستان در یمن معرفی شود. اوج انفعال و همکاری این سازمان نیز توسط بان کی مون، دبیر کل سابق سازمان ملل افشا شد. وی بصراحت اعلام کرد به دلیل تهدید سعودی‌ها مبنی بر قطع کمک مالی به سازمان ملل، این سازمان نام عربستان سعودی را از فهرست ناقضان حقوق کودکان خارج کرده است.

از سال 2012 میلادی، دو نماینده برای کمک به حل بحران یمن از سوی سازمان ملل مأموریت یافتند؛ اما هیچ‌یک کاری از پیش نبردند. جمال بن عمر، دیپلمات مغربی که از سال 2012 به این منظور انتخاب شد، به مدت ده ماه به عنوان نماینده ویژه دبیرکل ملل متحد سرپرستی گفت‌وگوهای ملی در یمن را به عهده داشت. پس از استعفای جمال بن عمر، بان کی مون، دبیرکل پیشین سازمان ملل، در آوریل 2015 (اردیبهشت 94) اسماعیل ولد الشیخ، دیپلمات اهل موریتانی را به جای او به عنوان نماینده سازمان ملل در امور یمن انتخاب کرد. اما در طول سه سال گذشته، فعالیت‌های ولد الشیخ که بیشتر همسو با اهداف سعودی‌ها گام می‌برداشت، جز دامن زدن بر اختلافات و طولانی‌تر شدن جنگ و رنج بیشتر مردم یمن نتیجه‌ای نداشت. نگاهی به طرح‌های ارائه شده از سوی او آشکارا نشان می‌دهد وی تا چه اندازه برای پیروزی عربستان سعودی تلاش کرده است.

پاک کردن جنایات عربستان

در نگاه یمنی‌ها، ولد الشیخ فردی است که در امانت سپرده شده به او خیانت کرد. او طی مدت ماموریتش تلاش کرد واقعیت‌های یمن را از چشم جهانیان پنهان نگه دارد. به عنوان مثال، اسماعیل ولد الشیخ در آبان 95 طرحی را برای حل بحران یمن ارائه کرد. این طرح سطح بحران یمن را به یک دعوای داخلی کاهش داد و در آن هیچ اسمی از عربستان به میان نیاورده بود. افزون بر این، در طرح او هیچ سخنی از لزوم توقف هرچه سریع‌تر حملات وحشیانه رژیم سعودی به یمن به میان نیامده بود.

در واقع، تعلل سازمان ملل و انفعال آن در قبال جنایت‌های هولناکی که سعودی‌ها مرتکب می‌شوند، از عوامل تشدید بحران یمن و گسترش کشتار مردم بی‌دفاع این کشور توسط رژیم سعودی است. بحران یمن نشأت گرفته از حملات رژیم سعودی به مردم این کشور است؛ حال آن که فرستاده ویژه سازمان ملل در طرح‌های خود سطح این بحران را به یک دعوای سیاسی ساده میان احزاب یمنی و منصور هادی تنزل می‌داد.

در یکی دیگر از طرح‌های ولد الشیخ بر لزوم عقب‌نشینی نیروهای نظامی از مناطق مختلف این کشور تأکید شده بود. این در حالی بود که در این طرح نیز سخنی از عربستان سعودی و جنایت‌های آن علیه مردم بی‌گناه به میان نیامده بود. در واقع، فصل مشترک طرح‌های ولد الشیخ در مورد حل بحران یمن این بود که وی هیچ تضمینی برای توقف حملات رژیم سعودی به مناطق مختلف این کشور در صورت پایبندی گروه‌های یمنی به تعهدات احتمال، ارائه نمی‌کرد.

محدود کردن هر چه بیشتر مردم یمن

از سوی دیگر، ولد الشیخ به دنبال قطع شریان حیاتی مردم یمن در بندر الحدیده بود. وی مرداد گذشته در سفر به عمان پیشنهاد کرد بندر الحدیده به طرف سوم تحویل داده شود و گفت‌وگوهای یمن از سرگرفته شود. یمنی‌ها این پیشنهاد ولد الشیخ و ترک بندر الحدیده و تسلیم آن به طرف سوم را خیانت می‌دانند و معتقدند ائتلاف سعودی قصد دارد تنها شریان حیات میلیون‌ها یمنی را مسدود کند. فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن در حالی طرح تحویل بندر حیاتی این کشور به طرف سومی را مطرح کرد که ائتلاف ضد یمنی عربستان از زمین، دریا و آسمان یمن را به محاصره خود درآورده بود.

درخواست کناره‌گیری

اقدامات ولد الشیخ انتقادات زیادی را متوجه فعالیت او کرد. صالح الصماد، رئیس شورای عالی سیاسی یمن خرداد گذشته، ولد الشیخ فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن را عنصر نامطلوب دانسته و گفته بود: «نماینده سازمان ملل از امروز به بعد عنصر نامطلوب است و باید فردی جایگزین وی شود که با احترام با مردم یمن برخورد و تعامل کند». هشام شرف، وزیر خارجه دولت نجات ملی یمن نیز از دیدگاه‌های جانبدارانه ولد الشیخ انتقاد کرده و بر در نظر گرفتن خواسته‌های واقعی مردم یمن بر توقف طرح‌ها و اقدامات او تاکید کرده بود.

در نهایت، اوایل بهمن بود که رسانه‌ها از درخواست نماینده سازمان ملل در امور یمن برای کناره‌گیری در پایان ماه فوریه خبر دادند. ماموریت ولدالشیخ 20 سپتامبر گذشته (29 شهریور) به پایان رسید اما در پی فشارهای عربستان، ماموریت وی برای یک دوره چهارماهه دیگر تمدید شد.

واکنش یمنی‌ها به کناره‌گیری ولد الشیخ

به دلیل جانبداری ولد الشیخ از منافع عربستان، یمنی‌ها از رفتن وی و معرفی نماینده جدید استقبال کردند. محمدعلی الحوثی در توییتی عنوان کرد: این رویدادی مثبت است که سازمان ملل در برابر ملت یمن که با فعالیت اسماعیل ولد الشیخ به عنوان فرستاده سازمان ملل مخالف بود سر فرود آورد و شخص دیگری را جایگزین او کرد. به سازمان ملل متحد می‌گوییم انتخاب فرستاده‌ای که دنباله‌رو فرستاده قبلی نباشد و برخوردی غیرمنصفانه با ملت یمن و آرمان عادلانه آن نداشته و چشم به پول سعودی‌ها اندوخته باشد، گامی تلقی خواهد شد که ملت مظلوم یمن از آن استقبال می‌کند و امیدوار است بعد از این تغییر، تجاوز به یمن متوقف شود.

در کل ولد الشیخ نه به عنوان یک شخص حقیقی بلکه به عنوان نماینده سازمان ملل خیانت بزرگی به اهداف مردم یمن کرد و با گزارش‌ها و طرح‌های خود زمینه را برای تشدید جنایت‌های عربستان علیه مردم یمن مهیا کرد. عملکرد ولد الشیخ در بحران یمن بیش از همه بیانگر این بود که انتخاب او به عنوان نماینده سازمان ملل در امور یمن، اشتباهی بزرگی بود؛ زیرا او تقریبا در سه دهه‌ای که با سازمان ملل متحد همکاری داشته، تجربه مدیریت بحران اینچنینی و میانجیگری را نداشته است. بنابراین در انتخاب نماینده جدید نکته اصلی مدنظر دبیر کل سازمان ملل،داشتن تجربه قبلی در میانجیگری و ایجاد صلح بوده است.