عیار وفاداری اروپـا به توافق هسته‌ای

در همین راستا، اروپا تلاش دارد، با در نظر گرفتن ملاحظات آمریکا و توجه به خواسته‌های دولت ترامپ در برابر ایران، از مرگ برجام جلوگیری کند. آمریکایی‌ها نیز تلاش مضاعفی برای متقاعد کردن اروپا جهت مقابله با برنامه موشکی ایران آغاز کرده‌اند.

سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بر این نظر است که اگر آمریکایی‌ها از برجام خارج شوند یا به هر دلیلی برجام را متوقف کنند، اروپا قطعا همراه با موضع آمریکایی‌ها خواهد بود. وی در گفت‌وگو با ما در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

تحلیل شما از مواضع اخیر اروپا در مورد برجام چیست؟

همان‌طور که می‌دانید توافق برجام بین 5+1 و ایران منعقد شده و تقریبا محور این مذاکرات با آمریکایی‌ها بود. در طول مذاکرات اگر توجه کرده باشید طرفین گفت‌وگو جان کری و محمدجواد ظریف بودند که پیرامون مسائل مربوط اظهارنظر می‌کردند و محوریت با حضور آمریکایی‌ها و سپس با اروپایی‌ها شکل گرفت که بعد از آن برجام منعقد و اجرایی شد. اروپایی‌ها همیشه وفاداری‌ خود را به برجام اعلام می‌کردند و خواهان اجرای این توافق بودند و اگر آمریکایی‌ها موضع خاصی می‌گرفتند اروپایی‌ها فوری پاسخ داده و جلوی این نظرات را می‌گرفتند یا حداقل به آمریکایی‌ها پاسخ می‌دادند که برجام باید اجرا و حفظ شود. ترامپ با موضوع پاره کردن برجام به صحنه آمد. آمریکایی‌ها اکنون در پارادوکسی گرفتار‌شده‌اند که از یک طرف نمی‌خواهند برجام اجرا شود و از طرف دیگر نمی‌خواهند هزینه خروج از برجام را خودشان بدهند چون اعتبار بین‌المللی‌ آنها اگر بدون بهانه از برجام خارج شوند زیر سوال می‌رود، لذا آرام آرام تغییر رویه داده و شروع به شرط‌گذاری کردند. آمریکایی‌ها متوجه شدند اگر بدون دلیل از توافق برجام خارج شوند اعتباری برایشان نمی‌ماند به همین دلیل بهانه و شرط‌گذاری را شروع کردند و به مرور زمان با تلاشی که کردند نظر اروپایی‌ها را هم تغییر دادند و آنان را با خودشان هم‌موضع کردند، به طوری که می‌بینید وقتی بحث موشکی ایران که حوزه دفاعی کشور است و هیچ ربطی به قدرت و کشوری دیگر ندارد، مطرح می‌شود و آرام آرام ادبیات اروپایی‌ها به‌گونه‌ای می‌شود که پیرامون مساله موشکی ایران اظهارنظر می‌کنند. شاهدیم که در مسائلی چون حقوق بشر هم اروپایی‌ها با آمریکایی‌ها آرام آرام همراه شدند و این نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند روی اروپایی‌ها حساب باز کند،‌ لذا اگر قرار باشد آمریکایی‌ها از برجام خارج شوند یا به هر دلیلی برجام را متوقف کنند، قطعا اروپایی‌ها هم چنین موضعی اتخاذ خواهند کرد، حتی اگر نهایتا سکوت ‌کنند؛ سکوت آنها به معنای خروج از برجام است و این سکوت نتیجه‌ای برای انتفاع ملت ما ندارد. البته آمریکایی‌ها هم اکنون سیاست خصمانه پاره کردن برجام را کنار گذاشتند و سیاست شرط‌گذاری و منتقل کردن اتفاقات به سوی ایران را در پیش گرفتند و براین اساس اروپایی‌ها را با خودشان همراه کردند.

با توجه به مهلت 120 روزه ترامپ که گفته دیگر بعد از این زمان تعلیق تحریم را انجام نمی‌دهد، اروپایی‌ها چه نقش بارزی برای انجام این توافق بین‌المللی باید داشته باشند؟

اگر آمریکایی‌ها از برجام خارج شوند میدان آزمون اروپایی‌ها شروع می‌شود یعنی تا آمریکایی‌ها از برجام خارج نشوند، اروپایی‌ها آزمایش نمی‌شوند که بالاخره در وفاداری و اصرار روی اجرای برجام و تاکید بر حفظ آن تا چه اندازه می‌ایستند. اگر آمریکایی‌ها تمدید لغو تحریم‌ها را برای 120روز دیگر تمدید نکنند میدان آزمون اروپایی‌ها آغاز می‌شود. ما فکر می‌کنیم اروپایی‌ها پایبند به این وعده‌ها و قول‌ و قرارها نیستند و رفتار فعلی‌شان هم همین موضوع را نشان می‌دهد.

تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران که از طرف اروپا به بهانه مسائل موشکی انجام می‌گیرد، چه تاثیر منفی بر برجام می‌تواند داشته باشد؟

آمریکایی‌ها همان‌طور که مذاکرات برجامی و سنگ‌اندازی در برجام را دنبال می‌کنند، درعین‌حال متوقف به برجام نشدند و به نوعی برجام را دور زدند و پناه به تحریم‌های غیربرجامی آوردند. آنها با این تحریم‌ها فشار بر ایران را دنبال می‌کنند، بدون آن خلاف برجام عمل کنند، بنابراین با این نوع رفتارها هم برجام را بی‌اثر می‌کنند و زمانی که برجام بی‌اثر شود، قطعا اروپایی‌ها هم در این زمینه سست می‌شوند.

با توجه به این شرایط واکنش ایران نسبت به این رفتار‌ها یا قانون‌هایی که مصوب شده، چطور باید باشد؟

جمهوری اسلامی ایران به لحاظ قانونی و راهبردی چارچوب‌های خیلی محکم و خوبی دارد و شرایطی که مقام معظم رهبری برای اجرای برجام گذاشتند شرایط 9 گانه‌ای است که مجلس هم آن را مصوب کرده و برای اجرای برجام قائل شده است که این شرایط مصوب و ابلاغ شده و به صورت قانون درآمده است.

قوانینی که در این زمینه در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، همه می‌تواند مبانی قانونی برای اقدام قاطع دولت باشد، اما از آنجا که ما نمی‌خواهیم بازی آمریکایی‌ها بر ما تحمیل شود (چون آمریکایی‌ها بازی راه انداختند که هزینه توقف یا خروج از آن را به دوش ایران بیندازند) ایران با هوشمندی خاصی که دارد در مورد لغو برجام اقدامی نخواهد کرد که توقف برجام هزینه‌ای بر دوش کشور بگذارد. آمریکایی‌ها می‌خواهند برجام را متوقف کرده و از برجام خارج شوند پس باید هزینه‌اش را هم بپردازند؛ چون ما نمی‌خواهیم این هزینه بر کشور تحمیل شود، لذا سیاست مذاکره گفت‌وگو و مقابله و درخواست اجرای تحقق برجام را ادامه می‌دهیم تا ببینیم آمریکایی‌ها چه می‌کنند.

فاطمه امیری - خبرنگار جام جم