صاعقه نگاه سیاسی به منابع طبیعی کشور

در صورتی که امروزه اثرات سوءتغییر اقلیم، گرمایش زمین، ریزگردها، خشکسالی و دیگر مخاطرات زیست‌محیطی به قدری بحرانی شده است که براحتی توسط عامه مردم درک می‌‎شود.

با این حال گاهی برخی دولتمردان اظهار می‌کنند که ریاست سازمان جنگل‌ها، چون معاونت وزیر و در نتیجه مقامی سیاسی است، لزومی به داشتن تخصص مربوط ندارد. این سخن همان‌قدر نسنجیده است که به‌طور مثال بگوییم اشکالی ندارد که یک مهندس برق، وزیر بهداشت و درمان کشور شود. اما با این وجود، به نظر می‌آید که وزیر جهاد کشاورزی به این امر توجهی ندارد و می‌خواهد یک غیرمتخصص را به ریاست این سازمان منصوب کند.

انتخاب چنین شخصی که حتی سابقه واگذاری منابع طبیعی را در دوره فعالیت خود در مجلس شورای اسلامی دارد، به ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، حاکی از نگاه سیاسی دولتمردان به عرصه منابع طبیعی است. در صورتی که برای حفظ مواهب خدادادی سرزمین ایران باید به مسائل زیست‌محیطی و اقلیمی با رویکردی آینده‌نگرانه و کارشناسانه توجه کرد.

این اولین باری نیست که مسئولان وزارت کشاورزی نشان می‌دهند که توجهی به حفظ منابع طبیعی ندارند.

آنها پیشتر هم بنا داشتند طرحی را اجرا کنند که بر اساس آن، چند میلیون هکتار از اراضی شیبدار کشور به باغ و زمین زراعی تبدیل شود اما در اجرای این طرح که به نام «طرح طوبی» مطرح شده بود، کارشناسی‌های لازم برای واگذاری منابع طبیعی کشور به بخش کشاورزی صورت نگرفته بود و اگر به صورت کامل اجرا می‌شد، ضربه مهلکی به پیکره مراتع کشور وارد می‌کرد.

این شد که این طرح با مخالفت‌های متخصصان منابع طبیعی کشور مواجه شد و به شکست انجامید و فقط منجر به واگذار شدن بخشی از منابع ملی کشور به افرادی خاص و خارج شدن آنها از دست دولت شد.

اما متاسفانه بازهم طرحی مشابه در برنامه ششم توسعه گنجانده شده که براساس آن، قرار است 500 هزار هکتار از اراضی شیبدار کشور به باغ تبدیل شود.

این در حالی است که اراضی شیبدار و کوهستانی، یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های ملی هر سرزمینی است و با حفظ اکوسیستم طبیعی آنها می‌توان شرایط مطلوب زیست را در شهرها و روستاهای پایین‌دست ایجاد کرد، نه تبدیل آنها به باغ یا زمین زراعی.

وقتی چنین انتصابات و طرح‌هایی در وزارت جهاد کشاورزی مطرح می‌شود و برخی مقامات آن می‌گویند باید هرچه بیشتر اراضی کشور را شخم زد و در اختیار بخش کشاورزی قرار داد، دیگر امیدی به حفظ منابع طبیعی از سوی مسئولان این وزارتخانه وجود ندارد.

دکتر علی سلاجقه - عضو هیات علمی دانشگاه تهران