تــرامــپ بن سلمان نتـانیاهـو مثلث شوم

دکتر سیدهادی افقهی، کارشناس مسائل منطقه تمامی تحولات رخ داده در عربستان را رفع موانع و رقبای احتمالی ولیعهد می‌داند و تاکید دارد که این اتفاقات راه پرسنگلاخ، پرپیچ و خم و خطرناکی پیش روی محمد بن سلمان گذاشته است. وی در گفت‌وگو با جام‌جم در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

پوست‌اندازی سیاسی عربستان را چطور ارزیابی می‌کنید؟

دلیل اصلی تغییر و تحولات و عزل و نصب‌ها در درون خاندان سلطنتی آل‌سعود و هم در منطقه، بحث پادشاهی محمد بن سلمان است و تمام تحولات در راستای رفع موانع و رقبای احتمالی است که ممکن است در آینده مزاحم باشند یا علیه پادشاه ماندن بن سلمان عهدشکنی و جوسازی کنند. لذا این اقدامات از منظر سیاسی و امنیتی ممکن است آسیب‌ها، کودتا یا ترور به همراه داشته باشد و حتی ممکن است سرمایه‌گذاران بزرگ عربستان و کارتل‌ها در خارج و داخل کارشکنی‌هایی داشته و نگذارند برنامه 2030 محمد بن سلمان و پادشاهی‌اش استمرار پیدا کند. در میان بازداشت‌شدگان سه شاهزاده که مسئول و از روسای سه غول رسانه‌ای هستند حضور دارند،
ولید بن طلال که رئیس مجموعه رسانه‌ای روتاناست، الابراهیم که رئیس مجموعه ام‌بی‌‌سی و ای‌‌آر‌‌تی است نیز حضور دارند، بنابراین بن سلمان در چند میدان می‌جنگد. لذا باید دید آیا بن سلمان می‌تواند از عهده ابعاد سیاسی، امنیتی، رسانه‌ای و اقتصادی قضیه بر‌آید یا نه! و آیا بازتاب اقدامات بسیار خشن و ریسکی که ایشان انجام می‌دهد با موفقیت همراه می‌شود! یا این‌که قلع و قمع و برخوردهای خشن که در سطح داخل صورت داده و در بیرون منطقه نیز شرارت‌هایی را با ادبیات تند و تمام عیار دارد، می‌تواند حل شود! البته اگر این اتفاقات را در یک معادله در نظر بگیریم باید بگوییم راه پرسنگلاخ، پرپیچ و خم و خطرناکی پیش روی محمد بن سلمان خواهد بود.

بن سلمان در عربستان اگر بر علیه ایران پرخاش می‌کند یا اگر حزب‌الله و حماس را تروریست می‌خواند و اگر نخست‌وزیر لبنان را در خاک عربستان وادار به استعفا از مقامش می‌کند اینها همه در راستای رسیدن به پست یا مقام پادشاهی است که با حداقل هزینه و حداقل خطر باشد. بن سلمان در تلاش است وقتی به پست پادشاهی رسید دغدغه جدی در کار نباشد. لذا می‌بینیم از رئیس گارد ملی عربستان که پسرعمویش است شروع و ایشان را عزل کرد تا نیروی امنیتی را مهار کند.

آیا این شکاف سیاسی تبعات بعدی به همراه ندارد؟

ولیعهد عربستان خود را برای پرداخت هزینه آماده کرده، الان مرحله مهار و بعد مرحله برخورد است. او می‌خواهد از ناحیه کودتا خیالش راحت شود، لذا فرمانده گارد ملی را که پسرعمویش است، برداشت و یکی از خودشان را گذاشت. وقتی دید ممکن است غوغای رسانه‌ای و جنگ رسانه‌ای و تبلیغاتی راه بیفتد ولید بن طلال، رئیس مجموعه روتانا و مجموعه‌ ای‌آر‌تی و مجموعه ام‌بی‌سی را نیز دستگیر کرد تا بتواند این بعد را نیز مهار کند. ولیعهد تا دید امکان کارشکنی اقتصادی وجود دارد‌؛ بسیاری از سرمایه‌دارهای گردن‌کلفت را، که جزو لیست و نزدیک به چهل نفر بودند دستگیر کرد تا آنها را مهار ‌کند.

آیا سقوط بالگرد شاهزاده عرب به دلیل این بود تا کسانی را که نتوانسته مهار کند باید از بین بروند؟

احتمال دارد. چون شاهزاده‌ای که با چند نفر دیگر در بالگرد در مرز یمن با عربستان در استان اثیر کشته شد، جانشین امیر استان اثیر و پسرعموی محمد بن سلمان بود. ما می‌دانیم که مقرن ولیعهد بود و محمد بن سلمان نیز ولیعهد است، مقرن را پادشاه برداشت که راه را برای محمد بن سلمان باز کند، پس اینها بینشان جدال وجود داشته است.

پس نزاع قدرت همچنان بین شاهزادگان عرب وجود دارد؟

بله بشدت. الان بهترین بهانه ولیعهد این است که گفته، من می‌خواهم اصلاحات انجام دهم و با مفاسد اقتصادی، دله‌دزدها، مافیاها، رشوه و پولشویی برخورد کنم. اگر یادتان باشد از یک ماه پیش اعلام کرد رانندگی برای بانوان و حضور آنان در استادیوم‌ها آزاد است، با این سیاست معلوم است که چه کسی را می‌خواهد جذب کند. هدف ولیعهد جذب جوانان و زنان است تا با قشر پیر و علمای وهابی سنتی که با این اقدامات تهدیدش کردند، مقابله کند. الان مرتب جوان‌ها را در میدان می‌کشاند و به آنها امتیاز می‌دهد تا در مقابل خیزش مفتی‌های وهابی سعودی بایستند. اما چیزی که نظر من را جلب کرده و تعجبم را برانگیخته، سکوت مجامع غربی در مقابل این تحولات است، چون اگر در عربستان سعودی یک امیر یا وزیر جابه‌جا می‌شد غرب این اقدام را در بوق، تصویر و تحلیل می‌کرد ولی الان شاهدیم که مقامات و رسانه‌های غربی هیچ چیزی نمی‌گویند. محمد بن سلمان با ترامپ خط مستقیم باز کرده و چک سفید و تضمین صد درصد از ترامپ گرفته و عربستان به آمریکا پول فراوان و حق‌السکوت پرداخته است. بنابراین آماده‌سازی‌ها، مخارج و حق‌السکوت‌ها، یک پکیج کامل است و سه عنصر آمریکا، رژیم صهیونیستی و امارات به آنها کمک می‌کنند، چون محمدبن سلمان روابط بسیار صمیمی و خانوادگی با محمدبن زاید ولیعهد ابوظبی دارد.

آیا تبعات این اتفاقات، تاثیرات خارجی خواهد داشت؟

تبعات خارجی در دو اردوگاه است؛ یکی تبعات خارجی در کشورهای همپیمان محمد بن سلمان و عربستان است، ولی تبعات دیگر در محور مقاومت و ایران است که باید این کشور‌ها بشدت رصد کنند عربستان به کدام سمت و سو می‌رود و چه ارتباط معناداری بین استعفای سعدحریری از پایتخت عربستان و از تلویزیون العربیه عربستان و با انشا و ادبیات عربستان وجود دارد. البته با این قلع و قمع‌ها، قطعا رابطه معناداری وجود دارد که می‌خواهند با ایجاد بحران در منطقه، کاری کنند که انتقال قدرت پادشاهی براحتی، از پدر به پسر با شیب ملایم انجام شود.

اسرائیل اینجا چه نقشی دارد، آیا کارگزار عربستان است تا چنین اتفاقی رخ دهد؟

گفته شده است که دشمن دشمن من، دوست من است. عربستان با ایران دشمن است و رژیم صهیونیستی با ایران دشمن است، پس اینها با هم دوست می‌شوند، چون دشمن مشترک دارند. از آن طرف شکست داعش در منطقه، شکست آمریکا، اسرائیل و عربستان است، پس اینها با همدیگر هم نظر هستند و به همدیگر در اوقات بحرانی نیاز دارند.

داعش در عراق و سوریه شکست خورد و تمام شد، ولی عربستان، آمریکا و اسرائیل باید فکر دیگری کنند که با شکست داعش و اوجگیری محور مقاومت، چگونه می‌شود ایران، حزب‌الله و محور مقاومت را اگر نتوانند فلجش کنند، لااقل مهارش کنند. حالا که سعد حریری استعفا کرده‌؛ آنها می‌خواهند لبنان را به هم بریزند و شاید بهانه‌ای برای خلع سلاح و تحریم حزب‌الله به عنوان سازمان تروریستی داشته باشند. آنها می‌خواهند در ایران اگر بتوانند در مناطق، بین اقوام و مذاهب مختلفی که در حاشیه کشور و مناطق مرزی کشور وجود دارند آشوب به پا کنند. دوم این‌که رژیم صهیونیستی از عربستان قول گرفته مساله فلسطین را بالاخره حل کند و حماس و جهاد اسلامی را خلع سلاح کند تا چیزی مثل محمود عباس شوند و قرارداد صلح با اسرائیل امضا کنند.