تصمیم‌گیری در گروه همیشه جواب درستی نمی‌دهد!

دکتر دن بانگ، عضو مرکز تصویربرداری مغزی ولکام در دانشگاه یوسی‌ال (UCL) انگلستان ـ که رهبری پژوهش مذکور را به عهده داشته ـ می‌گوید: اتخاذ تصمیمات جمعی در شرایطی بهینه است که فرد دارای بیشترین تجربه و تخصص، نظر خود را با بالاترین درجه اطمینان بیان کند. اگر نظر شما به واسطه مهارت و سابقه‌تان از دیگری معتبرتر باشد، باید اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید و آن را با لحن مطمئن‌تری بیان کنید، اما اگر ندانید هم تیمی شما معمولا آدم فروتنی است یا برعکس عادت دارد با اطمینان بیش از حد و خودرأیی نظرش را بیان کند، کارتان مشکل می‎شود. ما دریافته‌ایم حتی هنگام همگروه شدن یک شخص خبره با یک تازه کار، هردو فرد تمایل دارند سطوح اطمینان خود را همتراز کنند تا وزن نظراتشان در تصمیم‌گیری مشابه یکدیگر شود.

در شش تحقیقی که روی 202 شرکت‌کننده در ایران و انگلستان صورت گرفت، پژوهشگران از افراد خواستند یک تکلیف آزمایشی ادراک بینایی انجام دهند. شرکت‌کنندگان باید در هر قسمت از این تکلیف، دو صفحه نمایش را یکی پس از دیگری نگاه می‌کردند. یک هدف کمرنگ و گذرا در یکی از این صفحات نمایش ظاهر می‌شد. داوطلبان در گروه‌های دونفره صفحه‌ها را می‌دیدند و هریک به صورت فردی، در دو حالت با اطلاع یا عدم اطلاع از پاسخ‌های هم گروهی خود، اعلام می‌کردند آن هدف بصری در کدام یک از صفحه‌ها ظاهر شده است. بعلاوه آنها به میزان اطمینان خود از پاسخشان نمره‌ای از یک تا شش می‌دادند. پس از ثبت پاسخ‌های هر دو نفر، جواب‌های آنها بررسی می‌شد و پاسخی که با سطح اطمینان بالاتری اعلام شده بود به عنوان پاسخ گروه درنظر گرفته می‌شد. شرکت‌کنندگان، در حین انجام آزمایش از نحوه عملکرد خود بازخورد دریافت می‌کردند تا میزان مهارت و خبرگی خود در تشخیص هدف‌ها را بدانند.

محققان دریافتند افراد سطح اطمینان خود را نه به‌اندازه میزان اعتبار نظرات خودشان و براساس نتایج عملکرد در قسمت‌های قبلی، بلکه با توجه به سطح اطمینان هم گروهی‌شان و مشابه او اعلام می‌کردند. حتی در شرایطی که برای ارائه پاسخ صحیح به آنها جایزه نقدی می‌دادند هم این روند برقرار بود. به طور کلی، بعضی گروه‌ها به سمت اطمینان بالاتر و برخی دیگر در راستای سطح اطمینان پایین‌تر همگرا می‌شدند.

دکتر بانگ معتقد است: احتمال دارد تطبیق اطمینان، راهی ناخودآگاه برای همسنگ کردن میزان تاثیر هر فرد در تصمیمات گروهی باشد تا از کشمکش و اختلاف جلوگیری یا بار مسئولیت ناشی از تصمیم بین افراد تقسیم شود. شاید هم افراد به جای تلاش برای درس گرفتن از موفقیت‌ها و شکست‌های گذشته خود، راحت‌طلبی در پیش می‌گیرند و از سطح اطمینان هم گروهی خود تقلید می‌کنند.

دکتر بهادر بهرامی، محقق ارشد انستیتو علوم اعصاب شناختی دانشگاه یوسی ‍‌ال که جزو نویسندگان این مقاله علمی است نیز می‌گوید: این پژوهش ما را به تجدید‌نظر در نقش اطمینان به عنوان ابزاری اجتماعی دعوت می‌کند. استفاده از نتایج این پژوهش به ما کمک می‌کند توضیح دهیم چرا خرده‌فرهنگ‌هایی با میزان اطمینان متنوع میان گروه‌های جامعه دیده می‌شوند؛ برای مثال، تحقیقات قبلی نشان داده است متخصصان امور مالی که در محیط‌های رقابتی مشغول کارند، نسبت به عموم مردم از اعتماد به نفس بالاتری برخوردارند. همچنین می‌توان با کمک این نتایج توضیح داد چرا سیاستمداران نظرات خود را با اطمینان بیشتری نسبت به عموم مردم بیان می‌کنند. آنها از این واقعیت بهره می‌برند که مردم به طور ناخودآگاه اعتماد به نفس و اطمینان را ناشی از اعتبار و باورپذیری می‌دانند.

منبع: medicalxpress.com

مترجم: میلاد کسایی