به گزارش جام جم آنلاین، دولت ترکیه بنا دارد تا سد ایلیسو را که بخشی از پروژه سدسازی ترکیه در جنوب شرقی این کشور است نهایی کند. احداث این سد که ظرفیتی معادل سه برابر بزرگترین سد ایرانی یعنی کرخه دارد، سبب خواهد شد از ورود همه 56 درصد حجم آبی که از خاک ترکیه به دجله سرازیر میشد، جلوگیری شود و فرایندهایی نظیر بیابانزایی و خشکسالی در عراق شدت یابد.
در رابطه با ماهیت و خسارات این اقدام ترکیه، «محمد درویش»، مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیطزیست اظهار داشت: دولت ترکیه که در دو دهه گذشته با ساخت سدهای بسیاری در حوضه آناتولی جنوبی و سرچشمههای اصلی و فرات، از ورود آب به کشور سوریه و عراق جلوگیری کرده است، در حال ساخت سد ایلسیو با گنجایش 43میلیارد متر مکعب و ظرفیتی معادل 3برابر، بزرگترین سد ایران یعنی کرخه است.
درویش با بیان اینکه سدهای ساخته شده بر روی دجله و فرات، تمام آب این دو رودخانه را میگیرند، بیان داشت: خشک شدن تالابهای مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه درگیری 25استان غربی و مرکزی کشورمان با معضل ریزگردها و افزایش چشمگیر این مسأله، نمونهای از ارمغان حذف حقابه دجله و فرات است.
«نظر افضلی» نایب رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس پیرامون بحث مخاطره انگیز پروژه سد سازی ترکیه در گفتگو با جام جم آنلاین تصریح کرد: موضوع سد سازی و تبعات زیست محیطی آن را باید یک تیم کار کارشناسی مطالعه کرده و نتایج آن را به کمیسیون ارایه دهد تا ما بررسی کنیم.
وی افزود: با این حال مجموعه اطلاعاتی که شما دادید را بنده در جلسه روز یکشنبه با علی محمد شاعری رییس کمیسیون کشاورزی در میان گذاشته و موضوع را به کمیته آب هم جهت پیگیری در میان می گذارم.
وی با اشاره به سابقه بحران کم آبی در دریاچه ارومیه خاطر نشان کرد: وقتی این معضل زیست محیطی بوجود آمد همه کارشناسان از سد سازیهای غیر اصولی انتقاد کردند و دلیل بروز خشکسالی دریاچه ارومیه را در این مقوله گنجاندند. ولی بهتر بود احداث سد از ابتدا و بطور کارشناسانه مورد مطالعه قرار می گرفت.
افضلی در خصوص اینکه خانه ملت تا کنون برای بررسی و توقف احتمالی سد سازیهای بی رویه دولت ترکیه چه اقداماتی کرده گفت: بصورت کلان موضوع مطرح بوده لیکن باید بطور دقیق و کارشناسی وارد ابعاد و جزییات مسئله شد و این مستلزم نامه نگاری و مطالعه نهادهای ذیربط همچون محیط زیست و سازمان آب بوده تا پس از جمع بندی اطلاعات موثق مجلس برای کمک به جلوگیری از ادامه روند سد سازی در ترکیه اقدام کند.
وی در پایان نقش تشکل ها و «ان جی او» های طرفدار محیط زیست را در متوقف نمودن پروژه های ضد اکوسیستم و حیات انسانی بسیار موثر دانست و افزود: هرگاه مردم در هر صحنه ای بسیج شده اند و نسبت به چنین مسایلی کمپین های اعتراض آمیز برپا کرده اند ما شاهد نتایج اثر بخشی در جلوگیری از اقدامات ضد محیط زیست بوده ایم.
در همین حال عباس پاپی زاده با هشدار نسبت به تبعات زیست محیطی سدسازی ترکیه با انتقاد از اینکه حیات تالاب های خوزستان و عراق به دلیل اتخاذ سیاست های آبی غیرکارشناسی در منطقه به خطر افتاده است، تصریح کرد: بر اساس برآوردهای سال گذشته حدود نود درصد تالاب هورالعظیم خشک شده البته اخیرا به دلیل بارندگی های فصلی بخشی از تالاب به صورت موقت آبگیری شده این در حالی است که در فصل پاییز با خشکی نود درصدی تالاب مواجه می شویم.
نماینده مردم دزفول در مجلس ، با یادآوری اخذ تفاهم نامه های بین المللی برای رعایت حق آبه تالاب ها، افزود: متاسفانه برخی کشورها مانند ترکیه به رعایت این تفاهم نامه ها پایبند نبوده و در حقیقت اجازه عملیاتی کردن این تفاهم نامه ها را نمی دهند.
وی با تاکید بر اینکه حق آبه 50 ساله بین النهرین از بین رفته و این جلگه سبز خشک شده است، ادامه داد: سد سازی بی رویه روی دجله، فرات، کارون و کرخه مهم ترین عامل فاجعه از بین رفتن تالاب بین النهرین طی چند دهه گذشته است.
این نماینده مردم در مجلس دهم، با بیان اینکه دستگاه دیپلماسی در رابطه با سدسازی های کشور ترکیه بر روی دجله و فرات به شدت انفعالی عمل می کند، تصریح کرد: متاسفانه در این رابطه شاهد هیچ گونه اقدام عملی مناسب و موثر از سوی دستگاه دیپلماسی نیستیم و وزارت امور خارجه به جای ورود و رایزنی مناسب و موثر بسیار انفعالی، محتاطانه و محافظه کارانه عمل می کند این در حالی است که بی توجهی به این امر شیوع ریزگردها و خشکی تالاب های خوزستان را به همراه داشته است.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر ضرورت بکارگیری دیپلماسی قوی و موثر برای جلوگیری از سدسازی کشور ترکیه بر روی دجله و فرات تاکید کرد و گفت: ضرورت دارد وزارت امور خارجه به این موضوع ورودی جدی داشته و مشکل را از طریق دیپلماسی مناسب با این کشور حل وفصل کند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد